Μιλώντας στον έφηβο για την οικονομία... και στο χαρτζιλίκι

Η οικογενειακή κατάσταση και οι επιλογές των ίδιων των γονέων αποτελούν την αφετηρία στον δρόμο των επιλογών του έφηβου. Κι αυτό, διότι ο έφηβος έχει την τάση να ψυχολογεί τους γονείς, να αφουγκράζεται τις ανάγκες τους, να βιώνει τις δυσκολίες, να βρίσκεται δίπλα στις αποφάσεις τους -αφού τις περισσότερες φορές τον αφορούν κι εκείνον άμεσα- και να επηρεάζεται έντονα.

Μία από τις συχνότερες αιτίες αποπροσανατολισμού του έφηβου, είναι η αλλαγή στην οικονομική κατάσταση των γονέων.

Οι έφηβοι, παρά τη μικρή ηλικία τους, αισθάνονται έντονα το «άγχος» της οικονομικής κρίσης. Όταν οι γονείς προβληματίζονται, ο έφηβος υφίσταται διπλάσια ψυχολογική επιβάρυνση.

…Και όταν το παιδί αισθάνεται κατά αυτόν τον τρόπο, όλη η οικογένεια είναι πιθανό να «υποφέρει».
Οι γονείς θα πρέπει να έχουν ιδιαίτερα προσεκτικούς χειρισμούς συμπεριφοράς εν όψει μιας τέτοιας κατάστασης.

Ένας ανοιχτός διάλογος, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει και τα παρακάτω σημεία, θα βοηθήσει τον γονέα να απαλύνει το άγχος του έφηβου μπροστά σε μια οικογενειακή οικονομική στενότητα.

1) Τι σημαίνει «οικονομική ύφεση»
Οι έφηβοι είναι ηλικιακά έτοιμοι να αντιληφθούν τί σημαίνει και τί επιφέρει μια γενικότερη οικονομική κρίση σε μια χώρα, καθώς βιώνουν τις επιρροές της ακόμη και μέσα από τις καθημερινές διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Μέσα από τις αναφορές των γονέων, ο έφηβος θα έχει την ευκαιρία να λάβει σημαντικά μαθήματα για το φαινόμενο της ύφεσης και τα κύρια χαρακτηριστικά του, τις επιπτώσεις που έχει σε μια χώρα, αλλά βέβαια, και τις δυνατότητες εξόδου από μια τέτοια δυσχερή κατάσταση. Για παράδειγμα, μιλήστε του ανοιχτά για φαινόμενα ύφεσης, όπως η κατακόρυφη πτώση της χρηματιστηριακής αγοράς, τα προβληματικά ταμεία συνταξιοδότησης, οι υπερχρεωμένες εταιρίες, κα., χωρίς βεβαίως να του στερείτε παράλληλα την ελπίδα για το μέλλον.

2) Η «οικονομική ύφεση» μέσα στην οικογένειά μας…
Τώρα θα πρέπει να του εξηγήσετε τι σημαίνει αυτό για την δική σας οικογένεια και πώς ενδεχομένως θα την επηρεάζει.
Μια ήρεμη και ουσιαστική συζήτηση μαζί του, σχετικά με τα αίτια της αναπροσαρμογής του οικογενειακού προϋπολογισμού υπό την νέα οικονομική δυσχέρεια, θα τον βοηθήσει να κατανοήσει το «γιατί» μειώθηκε αναγκαστικά και η εβδομαδιαία συνεισφορά σας προς εκείνον, το λεγόμενο «χαρτζιλίκι».
Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η μείωση στο χαρτζιλίκι προέρχεται από αναγκαστικές μειώσεις που έχουν ήδη γίνει νωρίτερα, και πρώτα από όλα, σε εσάς τους ίδιους. Μειώσεις, που οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες, τους οποίους θα αναφέρετε, διαβεβαιώνοντας παράλληλα έτσι τον έφηβο, ότι δεν οφείλονται σε μια αυθαίρετη δική σας απόφαση.

3) Για ένα διάστημα, πρέπει να μειώσουμε τα εξής…
Πριν, όμως, δηλώσετε στο παιδί τι πρέπει να μειωθεί, δώστε του παραδείγματα καταστάσεων που δεν θα χρειαστεί να αλλάξουν, ώστε να αισθανθεί μία ασφάλεια.
Για παράδειγμα, το δάνειο του σπιτιού, τα δίδακτρα του σχολείου, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ασφάλιση, θα συνεχίσουν να καταβάλλονται, χωρίς καμία αλλαγή. Θα πρέπει να κατανοήσει ότι δεν έχει κανέναν λόγο να ανησυχεί για τη οικονομική διασφάλιση των βάσεων της ζωής του, ακόμη κι αν εσείς ανησυχείτε.
Στη συνέχεια, δώστε του παραδείγματα καταστάσεων που θα χρειαστεί να περιοριστούν, όπως η συχνότητα της κατανάλωσης φαγητού εκτός σπιτιού, οι παρατεταμένες διακοπές, οι περιττές αγορές κτλ, εξηγώντας παράλληλα το «γιατί» δεν μπορείτε πλέον να διαθέτετε τις ίδιες ποσότητες χρημάτων για τις δραστηριότητες αυτές, αλλά και ζητώντας του να δείξει την υπευθυνότητα που απαιτείται, τόσο στην αποδοχή των αλλαγών, όσο και στη διαχείριση και του δικού του «πορτοφολιού».

4) Έχεις πάντα την απόλυτη στήριξή μας…
Βεβαιωθείτε ότι ο έφηβος κατανοεί ότι μπορεί να στηρίζεται σε εσάς για ό,τι τον απασχολεί. Δεν αλλάζουν οι άνθρωποι, αλλάζουν οι προτεραιότητες. Διαβεβαιώστε τον ότι όσο το επιτρέπουν οι συνθήκες, θα κάνετε το καλύτερο δυνατό, για να είναι «οικονομικά ασφαλής» και ότι θα υπάρχει πάντα η απαραίτητη μέριμνα από πλευράς σας, ώστε να βρίσκονται όλοι οι πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης.

5) Μαζί θα βρούμε εναλλακτικές λύσεις…
Η καθημερινότητά του θα αλλάξει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για να διατηρήσει ένα καλό επίπεδο ζωής, τουλάχιστον όσο εκείνο των συνομηλίκων του. Για παράδειγμα, οι μεγάλης διάρκειας διακοπές μπορεί να είναι απαγορευτική επιλογή αυτή τη χρονική στιγμή, αλλά μια κατασκήνωση ή οι ημερήσιες εκδρομές ή μια διαμονή μικρότερης χρονικής διάρκειας, μπορεί να αποτελέσει μια ανάσα ανακούφισης για τον έφηβο.
Ακούστε προσεκτικά τις ανάγκες του παιδιού, για να μπορέσετε να βρείτε την καλύτερη δυνατή αντιπρόταση. Μην ξεχνάτε ότι είναι σε μια μεταβατική ηλικία, στην οποία έχει ανάγκη να «αντιγράψει» και να ταυτιστεί με τις δραστηριότητες του κοινωνικού του περιβάλλοντος.

6) Δεν είμαστε η μόνη οικογένεια με οικονομική στενότητα...
Συζητήστε μαζί του φέροντας παραδείγματα φιλικών προσώπων και οικογενειών, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τις ίδιες καταστάσεις με εσάς. Δεν είστε οι μόνοι που έχετε οικονομικά διλήμματα και δυσκολίες. Υπάρχουν σίγουρα και άλλοι γονείς που βρίσκονται στην ίδια θέση με εσάς, όπως επίσης και το γενικότερο κλίμα της εποχής, κινείται στους ίδιους με εσάς ρυθμούς.
Μπορείτε να προσεγγίσετε κι άλλους γονείς με παρόμοια οικονομική δυσχέρεια, προτείνοντας την κοινή ενασχόληση των παιδιών σας σε δραστηριότητες που είναι οικονομικά προσιτές για όλους σας, ώστε οι έφηβοι να δρουν μαζί και να μην νιώθουν ότι ξαφνικά βρίσκονται αποκομμένοι από τον κοινωνικό τους περίγυρο.

Σε μια δύσκολη κατάσταση, όπως αυτή των οικονομικών περιορισμών, πολύ σημαντικό είναι να στέκεστε διακριτικά δίπλα στον έφηβο, να παρακολουθείτε τις ανάγκες του και, κάθε φορά, να δημιουργείτε ένα, όσο το δυνατόν περισσότερο, ειλικρινές και ασφαλές περιβάλλον, μέσα στο οποίο θα μπορέσει σταδιακά να αναπτύξει μια υγιή προσωπικότητα.