Ψυχολογικά τεστ – αξιολόγηση συμπεριφοράς

 Η ψυχολογική αξιολόγηση πρέπει να γίνει, αφού το άτομο περάσει από πλήρη ιατρική εξέταση για να αποκλειστεί η περίπτωση ασθένειας ή οργανικής αιτίας για τα συμπτώματα του συγκεκριμένου ατόμου.

Συστατικά στοιχεία της Ψυχολογικής αξιολόγησης

Πρότυπο, τυποποιημένο τεστ

Ένα τυποποιημένο ψυχολογικό τεστ, είναι μία εργασία ή σύνολο εργασιών που γίνονται με συγκεκριμένες συνθήκες. Έχει σχεδιαστεί για να αξιολογήσει την γνώση, την ικανότητα ή την προσωπικότητα του ατόμου. Το ψυχολογικό αυτό τεστ έχει μία κλίμακα μέτρησης για τις ατομικές διαφορές, όσον αφορά κάποια ψυχολογική έννοια και χρησιμεύει για να κατατάξει τους ανθρώπους σύμφωνα με αυτή.  

Οι δοκιμές μπορούν να θεωρηθούν ως σημεία αναφοράς, αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματικές και αξιόπιστες από τα συγκεκριμένα κριτήρια.  Η πρόθεση είναι να υπάρχει μία δίκαιη και ισότιμη σύγκριση μεταξύ των εξεταζόμενων.

Τα πρότυπα τεστ  είναι τυποποιημένα σε μια σαφώς καθορισμένη ομάδα, την ομάδα πρότυπο, και κλιμακώνονται έτσι ώστε κάθε ατομική βαθμολογία να δείχνει την κατάταξη στην ομάδα αυτή. Τα τεστ αυτά έχουν αναπτυχθεί έτσι ώστε  να μπορούν να αξιολογήσουν πολλούς τομείς, όπως  εξυπνάδα, ανάγνωση, αριθμητική, ορθογραφία, οπτικό – κινητικές δεξιότητες και προσαρμοστική συμπεριφορά. Οι ψυχολόγοι έχουν στην διάθεσή τους μία επιλογή από πολλά καλά τυποποιημένα τεστ για να είναι σε θέση να αξιολογήσουν ένα άτομο.

Τα πρότυπα αυτά τεστ παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για το πώς λειτουργεί το άτομο, έχοντας δείγματα της συμπεριφοράς του μέσα σε λίγες ώρες. Κάθε αξιολόγηση παρέχει ένα πλούτο πληροφοριών που δεν θα μπορούσε να έχει ακόμη και ο πιο έμπειρος παρατηρητής που δεν χρησιμοποιεί τα πρότυπα αυτά τεστ.  

Τέλος τα τεστ αυτά μας δίνουν ένα δείκτη για την αξιολόγηση των αλλαγών σε πολλές διαφορετικές  πτυχές  της φυσικής και κοινωνικής ζωής του παιδιού.

Συνεντεύξεις

Πολύτιμες πληροφορίες αποκτήθηκαν μέσω συνεντεύξεων. Όταν πρόκειται για ένα παιδί, οι συνεντεύξεις διεξάγονται όχι μόνο για το παιδί, αλλά και για τους γονείς, τους δασκάλους και άλλα άτομα κοντά στο παιδί. Αυτές οι συνεντεύξεις είναι πιο ανοικτές και λιγότερο δομημένες από τα τυποποιημένα τεστ και δίνουν την ευκαιρία σε αυτούς που ερωτήθηκαν να δώσουν πληροφορίες με δικά τους λόγια.

Μία τυπική κλινική συνέντευξη γίνεται συνήθως πριν από την ψυχολογική εκτίμηση. Η συνέντευξη αυτή διαρκεί περίπου από 3  έως 60 λεπτά και περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με την προσωπική και παιδική ηλικία του ατόμου, τις πρόσφατες εμπειρίες της ζωής, την εργασία και τα σχολικά χρόνια και το οικογενειακό υπόβαθρο.

Παρατηρήσεις

Οι παρατηρήσεις του ατόμου που εξετάζεται, είναι καλό να αναφέρονται στο φυσικό του περιβάλλον, ειδικά αν είναι παιδί, γιατί έτσι παρέχονται πολύτιμες πληροφορίες αξιολόγησης. Πως το παιδί συμπεριφέρεται στο σχολείο, στο σπίτι, στη γειτονιά; Μήπως ο δάσκαλος το μεταχειρίζεται με διαφορετικό τρόπο από ότι τα άλλα παιδιά; Πως τους συμπεριφέρονται οι φίλοι τους;

Οι απαντήσεις σε αυτά και άλλα παρόμοια ζητήματα μπορεί να δώσουν μία καλύτερη εικόνα του παιδιού και πως αυτό λειτουργεί. Μπορεί επίσης να βοηθήσει τον ψυχολόγο στην σωστή αξιολόγηση και στην σύσταση καλύτερης θεραπείας.

Άτυπη αξιολόγηση

Τα πρότυπα ψυχολογικά τεστ, μπορεί, μερικές φορές να πρέπει να συμπληρωθούν με πληροφορίες άτυπης αξιολόγησης. Για παράδειγμα στην περίπτωση ενός παιδιού, είναι πολύτιμη η λήψη δειγμάτων γλώσσας και η ικανότητα και δεξιότητα του παιδιού κάτω από διάφορες συνθήκες.

Το εύρος της άτυπης αξιολόγησης είναι τεράστιο. Όμως χρειάζεται προσοχή, γιατί η επιστημονική εγκυρότητα της αξιολόγησης αυτής δεν είναι ακόμη πολύ γνωστή.

Οι ψυχολόγοι, προσπαθούν με τις πληροφορίες που έχουν συγκεντρώσει από την  αξιολόγηση, να καταλήξουν σε μία ολοκληρωμένη και πλήρη εικόνα του ατόμου που εξετάζεται. Επίσης βασίζονται και στη συζήτηση με τους συμμαθητές, την οικογένεια και όποιον άλλο μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση της συμπεριφοράς του ατόμου. Σημαντικές διαφορές μεταξύ των αποτελεσμάτων πρέπει να επιλυθούν πριν γίνουν οποιεσδήποτε διαγνωστικές αποφάσεις ή συστάσεις για θεραπεία.

Η ψυχολογική αξιολόγηση δεν επικεντρώνεται ποτέ σε ένα μόνο τεστ, σκορ ή αριθμό. Κάθε άτομο έχει μία σειρά από αρμοδιότητες που μπορούν να αξιολογηθούν με διάφορες μεθόδους. Ο ψυχολόγος θα αξιολογήσει τις ικανότητες καθώς και τα όρια του ατόμου και θα υποβάλει την έκθεσή του με αντικειμενικό αλλά και χρήσιμο τρόπο.  Μία ψυχολογική έκθεση αξιολόγησης δεν θα σημειώσει μόνο τις αδυναμίες που διαπιστώθηκαν αλλά και τα δυνατά σημεία του ατόμου.