Τα πρώτα δόντια

Τερηδόνα

Ο όρος τερηδόνα, απλά αναφέρεται σε κοιλότητες (τρύπες) στην επιφάνεια του δοντιού. Παρόλο που τα γλυκά έχουν κατηγορηθεί σαν η αιτία της τερηδόνας, είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν είναι τα γλυκά αυτά που προκαλούν τερηδόνα άμεσα.

Η στοματική κοιλότητα φυσιολογικά φιλοξενεί εκατομμύρια βακτήρια, τα οποία βρίσκονται στις επιφάνειες των δοντιών. Τα βακτήρια αυτά καταναλώνουν την ζάχαρη των τροφών και απελευθερώνουν οξέα στο περιβάλλον τους. Αυτά τα οξέα είναι εκείνα που διαλύουν τις σκληρές οδοντικές ουσίες, οδηγώντας τελικά στην δημιουργία κοιλοτήτων.

Επίσης, ποτά όπως η σόδα, τα αναψυκτικά και οι χυμοί συνεισφέρουν στην δημιουργία κοιλοτήτων. Ορισμένα φρούτα και οι χυμοί τους, όπως τα πορτοκάλια, λεμόνια και τα γκρέιπ φρουτ, όχι μόνο περιέχουν πολλή ζάχαρη, αλλά και είναι πολύ όξινα από την φύση τους.

Έρευνες έχουν δείξει το πιο σημαντικό πράγμα στην κατανάλωση ζαχαρούχων τροφών είναι η συχνότητα με την οποία καταναλώνονται.

Γι’ αυτό, περιορίζοντας τον αριθμό των ενδιάμεσων γευμάτων ελαχιστοποιούμε τον κίνδυνο για τερηδόνα.

 

---

Τερηδόνα θηλασμού ή του μπιμπερό

Είναι η τερηδόνα που εκδηλώνεται πριν το 3ο έτος ζωής, όταν τα παιδιά πίνουν γάλα ή χυμό με το μπουκάλι για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.

Είναι συνηθισμένο εύρημα σε παιδιά που τα φροντίζει κάποιο τρίτο πρόσωπο (baby sitter, παιδικός σταθμός, γιαγια…). Πολλά παιδιά αποκοιμιούνται ενώ πίνουν γάλα ή χυμό. Καθώς τα παιδιά κοιμούνται, τα δόντια κολυμπούν στο γάλα ή το χυμό, επιταχύνοντας έτσι τη δημιουργία τερηδόνας αλλά και την εξέλιξη της. Με σωστή ενημέρωση και φροντίδα των δοντιών στο σπίτι και στο ιατρείο, η τερηδόνα θηλασμού μπορεί να προληφθεί.

---

Φροντίδα στο σπίτι

• Είναι πολύ σημαντικός ο καθαρισμός των δοντιών από την πρώτη μέρα που ανατέλλουν. Τους πρώτους μήνες με μια βρεγμένη γάζα ή μια ειδικά σχεδιασμένη οδοντόβουρτσα, θα πρέπει να χρησιμοποιείται μετά από κάθε γεύμα.

• Πολλά παιδιά μικρότερα των 3 ετών δεν μπορούν να φτύσουν και αντί αυτού καταπίνουν, γι΄αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο μια πολύ μικρή ποσότητα φθοριούχου οδοντόπαστας.

Ρωτήστε τον οδοντίατρο σας σχετικά με την χρήση φθορίου σε παιδιά κάτω των 3 ετών.

Καθημερινή φροντίδα

---

Φροντίδα στο οδοντιατρείο

Οι παιδοδοντίατροι είναι ειδικά εκπαιδευμένοι οδοντίατροι, για την σωστή, αποτελεσματική και όσο γίνεται πιο ευχάριστη για τα παιδιά αντιμετώπιση των οδοντιατρικών προβλημάτων τους.

Ένας καλός παιδοδοντίατρος συνεργάζεται με τους νέους γονείς, τους ενημερώνει και τους εκπαιδεύει για την σωστή φροντίδα των δοντιών τόσο στο σπίτι όσο και στο ιατρείο.

Η πρώτη επίσκεψη του παιδιού στον παιδοδοντίατρο θα πρέπει να γίνει πριν από τα πρώτα του γενέθλια.

Με αυτό τον τρόπο ο παιδοδοντίατρος

• Θα προτείνει ένα ολοκληρωμένο προληπτικό πρόγραμμα
• Θα αξιολογήσει την οδοντική ανάπτυξη του παιδιού
• Θα δώσει συμβουλές για την διατροφή του
• Θα ενημερώσει για το πώς να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα

Η δεύτερη επίσκεψη πρέπει να γίνει ανάμεσα στα 2 ½ με 3 χρόνια και το παιδί έχει όλα τα νεογιλά του δόντια.

Η τρίτη επίσκεψη θα πρέπει να γίνει ανάμεσα στα 3 ½ με 4 χρόνια, όπου γίνεται και η πρώτη φθορίωση. Από εκεί και πέρα το παιδί συνήθως παρακολουθείται κάθε 6 μήνες για εξέταση, καθαρισμό, φθορίωση και ακτινογραφίες εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.

---

Τα πρώτα 2-4 χρόνια της ζωής του, τα ατυχήματα στα δόντια αντιπροσωπεύουν το 25-30% του συνόλου των ατυχημάτων. Αν χτυπήσει τα δόντια του πρέπει αμέσως να αξιολογηθεί από έναν παιδοδοντίατρο, αν το τραύμα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα μόνιμα δόντια, που είναι κάτω από τα παιδικά και να ληφθούν προληπτικά μέτρα. Στην ηλικία μεταξύ 8-10 ετών αυξάνει πάλι η πιθανότητα για τραυματισμούς στα μπροστινά μόνιμα δόντια.

Το τραύμα στην περιοχή του στόματος μπορεί να κυμαίνεται από απλό κάταγμα (σπάσιμο) της μύλης, της ρίζας ή και των δύο μερών του δοντιού, σε εκτεταμένο τραυματισμό χειλέων, ούλων, φατνιακών οστών, γνάθων ή και σε ολική εκγόμφωση του δοντιού (το δόντι βγαίνει από τη θέση του).

Η πιο συχνή βλάβη στα νεογιλά δόντια είναι η νέκρωση του πολφού, που πολλές φορές είναι αποτέλεσμα μετατόπισης του δοντιού και κυρίως εμβύθισης στο φατνίο. Συμπτώματα της νέκρωσης είναι η αλλαγή του χρώματος του δοντιού και η πιθανή δημιουργία αποστήματος.

Στα μόνιμα δόντια συχνά είναι τα κατάγματα του δοντιού και σπανιότερα τα κατάγματα της ρίζας, η μετατόπιση και η πλήρης εκγόμφωση (ολική έξοδος από τη θέση του).

Η άμεση αντιμετώπιση από τον Παιδοδοντίατρο είναι πολύ σημαντική για την πρόγνωση του τραυματισμένου δοντιού.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ:

ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΤΟΥΝ / ΣΠΑΣΟΥΝ ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ

• Βρείτε και φυλάξτε το σπασμένο κομμάτι του δοντιού σε νερό

• Καθαρίστε τις τραυματισμένες περιοχές με χλιαρό νερό

• Τ οποθετείστε κρύες κομπρέσες στο πρόσωπο, στην τραυματισμένη περιοχή, για να περιοριστεί το πρήξιμο

• Πιέστε ή δώστε στο παιδί να δαγκώσει μια γάζα στην περιοχή που αιμορραγεί

• Πηγαίνεται στον οδοντίατρο όσο το δυνατό γρηγορότερα

ΕΑΝ ΒΓΕΙ ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΝΑ ΜΟΝΙΜΟ ΔΟΝΤΙ

• Βρείτε το δόντι

• Πιάστε το από το γυαλιστερό μέρος- ΟΧΙ τη ρίζα

• Ξεβγάλτε το κάτω από τη βρύση ή με φυσιολογικό ορό

• Βάλτε το στη θέση του

• Εάν δεν μπορείτε, βάλτε το σε ένα ποτήρι με γάλα, σάλιο του παιδιού ή νερό

• Πηγαίνετε στον οδοντίατρο μέσα σε 30 λεπτά

ΠΡΟΣΟΧΗ: ΕΑΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙΚΟ (ΝΕΟΓΙΛΟ) ΔΟΝΤΙ ΔΕΝ ΤΟ ΒΑΖΟΥΜΕ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ 

 

---

Τι είναι το φθόριο & πως μπορώ να το χρησιμοποιήσω;

Το φθόριο είναι ένα στοιχείο που περιέχεται στην οδοντόκρεμα και το οποίο κάνει τα δόντια πιο ανθεκτικά στην τερηδόνα. Έχει βρεθεί ότι μπορεί να μειώσει μέχρι 60% την εμφάνιση της τερηδόνας. Το φθόριο δηλαδή βοηθά τα παιδιά να έχουν πιο γερά δόντια και τους γονείς να ξοδεύουν λιγότερα χρήματα.

Θα πρέπει να δίνεται σε κατάλληλες ποσότητες ανάλογα με την ηλικία και την περιοχή που ζει κάθε παιδί. Γι' αυτό θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον παιδοδοντίατρό σας, ο οποίος θα σας ενημερώσει κατάλληλα για τη δoσολογία στην οδοντόκρεμα (500, 1.000 ή 1.450 ppm F), για το φθοριούχο στοματικό διάλυμα, φθοριούχο ζελέ ή τροχίσκους φθορίου και τον τρόπο χρήσης τους στο σπίτι ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού σας.

Τί είναι η φθορίωση των δοντιών;

Είναι η τοπική εφαρμογή από τον οδοντίατρο υψηλών δόσεων φθορίου (10 –12.000 ppm F) με τη μορφή ζελέ που έχουν γεύση φρούτων για να είναι εύληπτα από τα παιδιά.

Πώς γίνεται & τί προσφέρει;

Το ζελέ φθορίου τοποθετείται σε ειδικά δισκάρια για την άνω & κάτω γνάθο τα οποία εφαρμόζονται και παραμένουν στο στόμα για 4 λεπτά. Προσφέρει προστασία από την τερηδόνα μέχρι 30-40%.

Ποιοί πρέπει να κάνουν φθορίωση & πόσο συχνά;

Κυρίως τα παιδιά και οι έφηβοι αλλά και ομάδες ενηλίκων που κινδυνεύουν να ανπτύξουν τερηδόνα (τερηδόνα ρίζας). Η συχνότητα εφαρμογής είναι συνήθως κάθε 6 μήνες, αν και σε άτομα με υψηλό κίνδυνο από τερηδόνα μπορεί να γίνεται και κάθε 3 μήνες.

Tί είναι τα sealants;

Οι προληπτικές καλύψεις οπών & σχισμών είναι άχρωμες ή λευκές λεπτές επιστρώσεις υλικού (σαν βερνίκι) οι οποίες τοποθετούνται στις μασητικές επιφάνειες οπισθίων δοντιών. Ο σκοπός τους είναι να προστατεύουν τις στενές οπές και σχισμές των δοντιών οι οποίες, επειδή δεν μπορούν να καθαρισθούν με το βούρτσισμα, είναι οι περιοχές από τις οποίες συνήθως ξεκινά η τερηδόνα.

Ποιά δόντια πρέπει να προστατευθούν;

Συνήθως είναι οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι (εξαρίτες). Είναι τα πιο σημαντικά δόντια στο στόμα και εμφανίζουν τερηδόνα σε ποσοστό έως και 95% αν δεν προστατευθούν. Επίσης, μπορούν να τοποθετηθούν σε δεύτερους γομφίους καθώς και σε κάθε δόντι που έχει οπές και σχισμές κι επομένως αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει τερηδόνα.

Πότε πρέπει να τοποθετούνται;

Έχει βρεθεί οτι οι περισσότερες τερηδόνες εμφανίζονται συνήθως τα πρώτα χρόνια μετά την εμφάνιση των δοντιών στο στόμα. Γι’αυτό οι προληπτικές καλύψεις πρέπει να τοποθετούνται μετά την αντολή των πρώτων & δεύτερων μονίμων γομφίων, δηλαδή στην ηλικία των 6-7 & 12-13 ετών.

Πώς προστατεύουν από την τερηδόνα;

Οι καλύψεις αυτές «γεμίζουν» τις οπές & τις σχισμές της μασητικής επιφάνειας των δοντιών κι έτσι τα μικρόβια & οι τροφές δεν μπορούν πλέον να παγιδευτούν εκεί και να δημιουργήσουν τερηδόνα.

Το ποσοστό μείωσης της τερηδόνας μπορεί να φτάσει μέχρι και το 75%.

Πώς γίνεται η τοποθέτησή τους;

Η τοποθέτησή τους είναι πολύ εύκολη και απαιτεί μόνο μία επίσκεψη. Ο οδοντίατρος προετοιμάζει την επιφάνεια που θα δεχτεί την προληπτική κάλυψη και στη συνέχεια τοποθετεί το υλικό χωρίς να χρειάζεται να τροχίσει το δόντι και χωρίς αναισθησία.

 

Πόσο διαρκούν;

Έρευνες έχουν δείξει οτι οι προληπτικές αυτές καλύψεις διαρκούν πολλά χρόνια (1-5 χρόνια) & προστατεύουν τα δόντια αποτελεσματικά για όσο διάστημα παραμένουν στις θέσεις τους.

Ποιό είναι το κόστος τους;

Το κόστος των προληπτικών καλύψεων είναι μικρό και πέρίπου το μισό από μια κανονική έμφραξη. Εδώ θα πρέπει να συνυπολογισθεί το γεγονός οτι η κάλυψη αυτή εξασφαλίζει ένα υγιές δόντι για πάρα πολλά χρόνια χωρίς να απαιτείται άλλη οδοντιατρική θεραπεία.

Πρέπει να παρακολουθούνται αυτές οι προληπτικές καλύψεις;

Επειδή καμμιά φορά μπορεί να αποκολληθούν από το δόντι θα πρέπει να ελέγχονται από τον οδοντίατρο κκάθε 6-8 μήνες και να επανατοποθετούνται εάν χρειάζεται. Οι προληπτικές επικαλύψεις θα πρέπει να είναι μέρος ενός ολοκληρωμένου προληπτικού προγράμματος και να συνδυάζονται με τακτικές εφαρμογές φθορίου, ώστε να επιτυγχάνεται ακόμα μεγαλύτερη προστασία από την τερηδόνα. 

Δείτε το σχετικό video για τη φθορίωση και τα sealants .

Ειρήνη Empen-Κακαουνάκη

Η κυρία Empen-Κακαουνάκη είναι εξειδικευμένος παιδοδοντίατρος (MDentSc Πανεπιστημίου Leeds Αγγλίας ) και έχει το δικό της ιατρείο για παιδιά στην Κηφισιά.