Ώρα για σχολείο
Η είσοδος ενός παιδιού στο σχολείο θεωρείται ως ορόσημο για την ζωή του. Για πολλά παιδιά αλλά και για τους γονείς είναι ένα γεγονός με δυσκολίες καθώς αποτελεί την πρώτη σημαντική αλλαγή της καθημερινότητας. Τι μπορεί λοιπόν να κάνει ένας γονιός ώστε να βοηθήσει το παιδί του στην προσπάθεια του να προσαρμοστεί, ελαχιστοποιώντας τις αρνητικά χρωματισμένες επιπτώσεις.
Πότε εμφανίζεται η άρνηση των παιδιών για το σχολείο
Η άρνηση των παιδιών για το σχολείο παρουσιάζεται συνήθως στην Α δημοτικού και ίσως σε κάποια μεταβατικά στάδια της σχολικής ζωής (Γυμνάσιο, Λύκειο).
Είναι μία αντίδραση που σταδιακά υποχωρεί εφόσον το παιδί είναι ψυχολογικά ώριμο να αντιμετωπίσει αυτή την αλλαγή που προκαλεί στη ζωή του η συμμετοχή του στο σχολείο.
Γνωρίζοντας λοιπόν ότι το στάδιο αυτό είναι… περαστικό, δεν υπάρχει λόγος να κυριευόμαστε από πανικό!
Επίσης είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δεν πρόκειται για κάποιο πρόβλημα ή για κάποια πάθηση. Η αντίδραση του παιδιού είναι φυσιολογική στα πλαίσια των αλλαγών που συμβαίνουν.
Ανησυχητική μπορεί να θεωρηθεί όταν για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν υποχωρεί.
Πότε και πώς να προετοιμάσω το παιδί μου για το σχολείο
Η προετοιμασία για την πρώτη μέρα στο σχολείο ξεκινά από πολύ νωρίς. Μέσα από τα θεμέλια που χτίζει η οικογένεια και το νηπιαγωγείο . Δεν είναι τυχαίο το ότι το νηπιαγωγείο εντάχθηκε στην υποχρεωτική εκπαίδευση.
Στο νηπιαγωγείο το παιδί βάζει σε τάξη τα όσα έχει μάθει από το σπίτι και τα όσα του χρειάζονται ως γνώσεις για να πάει στο σχολείο. Άρα η ένταξη τους μετά σε μία σχολική τάξη είναι πολύ πιο ομαλή εάν έχει προϋπάρξει η προσχολική αγωγή.
Το πρώτο διάστημα, στον καινούργιο αυτό χώρο που λέγεται δημοτικό, συμβαίνουν πολλά … απροσδόκητα περιστατικά. Στο διάστημα που το παιδί προσαρμόζεται μπορεί για παράδειγμα να νιώσει εγκλωβισμένο ανάμεσα στην πειθαρχία και τις κοπιαστικές προσπάθειες μάθησης.
Ένα παιδί που διαθέτει αυτοέλεγχο και ευελιξία, μπορεί να αντιμετωπίσει τα ποίκιλα περιστατικά πιο εύκολα.
- Μπορεί ένα πεντάχρονο παιδί να αντιδράσει με αυτόν τον τρόπο;
- Πως θ’ αντεπεξέλθει στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει;
Οι γονείς καλούνται από την στιγμή που επικοινωνούν με τα παιδιά τους να υποστηρίζουν την ανάπτυξη της αυτονομίας και της ευελιξίας τους με απλές καθημερινές ενέργειες.
Είναι σημαντικό για το παιδί να κατανοήσει ότι παρόλο που οι γονείς του δεν βρίσκονται μαζί του, το υποστηρίζουν, ενδιαφέρονται και επιθυμούν για εκείνο το καλύτερο δυνατό.
Η σημασία της διαμόρφωσης της προσωπικότητας
Μικρή προσωπικότητα Σε κάθε τάξη οι μαθητές μπορεί να έχουν το κοινό του ότι είναι παιδιά, αλλά ως προσωπικότητες το καθένα είναι μοναδικό. Το κάθε παιδί βιώνει διαφορετικά μία κατάσταση και ο τρόπος που την αντιμετωπίζει εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο έχει αναπτυχθεί σωματικά και νοητικά η προσωπικότητα του.
Είναι σημαντικό σε κάθε περίσταση που καθορίζει την ανατροφή του παιδιού, οι γονείς να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους την μοναδικότητα της προσωπικότητας του.
Η μητέρα ή ο πατέρας καλούνται να βρίσκονται κοντά στο παιδί τους, να το υποστηρίζουν, να το ενθαρρύνουν και να προσπαθούν να κατανοούν τον τρόπο με τον οποίο αυτό σκέφτεται. Έτσι θα είναι έτοιμοι να δίνουν λύσεις που ταιριάζουν στο προφίλ του παιδιού αλλά και όλης της οικογένειας.
Ακολουθώντας ορισμένες βασικές ενέργειες μπορείτε ως γονείς να διαμορφώσετε και να επηρεάσετε θετικά την προσωπικότητα του παιδιού υποστηρίζοντας την εξέλιξη της ψυχολογικής του ωριμότητας.
Ενθάρρυνση της τάσης του παιδιού για αυτονομία
Καλό είναι καταρχήν να διαχωρίσουμε δύο πολύ διαφορετικές έννοιες: Την εξάρτηση από την αγάπη.
Ενισχύουμε λοιπόν την προσπάθειά του παιδιού για αυτονομία, ανεξαρτησία και αυτοέλεγχο με το να το ενθαρρύνουμε να κάνει πράγματα χωρίς την βοήθεια μας.
Μην φανταστείτε πολύπλοκα πράγματα. Απλές καθημερινές συνήθειες όπως το να ντυθεί μόνο του, να πάει μόνο του στην τουαλέτα, να συμμετέχει στις δουλειές του σπιτιού (να στρώσει τραπέζι, να βάλει τα ρούχα του στην θέση τους…).
Σημαντικό είναι να επιβραβεύουμε κάθε προσπάθεια και να μην το αποθαρρύνουμε στην περίπτωση που δεν έφερε εις πέρας «μια αποστολή».
Συμβάλλω στο να αποκτήσει ευέλικτη σκέψη
Η καλύτερη επιρροή στη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας ώστε το παιδί ν’ αποκτήσει δημιουργική σκέψη είναι το να έρχεται σ’ επαφή με βιβλία και παιχνίδια που ακονίζουν το μυαλό και την κριτική σκέψη.
Όταν υπάρχει κάποια δυσκολία δεν δίνουμε έτοιμες λύσεις, αλλά συζητάμε μαζί του το πρόβλημα και το καλούμε να σκεφτεί εκείνο τι λύση πρέπει να δώσει, δίνοντας του επιλογές, ρωτώντας το «τι νομίζει ότι πρέπει να γίνει».
Να επισημάνουμε πως για να υποστηρίξουμε την αυτονομία και την ευέλικτη σκέψη του παιδιού είναι σημαντικό να κατανοήσουμε και να σεβαστούμε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται το ίδιο το παιδί και όχι να περιμένουμε να λειτουργήσει με τον δικό μας τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς ή να δώσει απαντήσεις που εμείς περιμένουμε. Μόνο έτσι το παιδί θα αποκτήσει σιγουριά για τον εαυτό του, θα νιώσει ότι το εμπιστευόμαστε.
Μαθαίνω το παιδί να συνεργάζεται
Ιδιαιτέρως σημαντικό είναι το κομμάτι των σχέσεων με τα μέλη της οικογένειας και τους φίλους.
Πρέπει να θέτονται κανόνες ώστε το παιδί να μάθει να εντάσσεται σε μια ομάδα, να σέβεται τα άλλα μέλη. Για να μην έχει προβλήματα στο σχολείο πρέπει να έχετε ενθαρρύνει το να συνεργάζεται και να μοιράζεται.
Για παράδειγμα, όταν έρχονται στο σπίτι επισκέπτες εξηγούμε στο παιδί ότι το γεγονός ότι βρίσκονται στο δικό του χώρο δεν του δίνει το δικαίωμα να ηγείται του παιχνιδιού.
Αντίθετα θα διασκεδάσουν και θα περάσουν καλά εάν μοιραστεί τα παιχνίδια και τον χώρο του με τους άλλους. Βέβαια καλό είναι να μην του το επιβάλλετε εάν αρνείται πεισματικά.
Μπορείτε ως εναλλακτική να του ζητήσετε να βάλει στην άκρη αντικείμενα που δεν θέλει να μοιραστεί και να του εξηγήσετε πως άλλη φορά θα τύχει να βρεθείτε κι εσείς στο σπίτι του καλεσμένου σας και θα παίξουν και με τα δικά του παιχνίδια.
Σημαντικό είναι στην καθημερινότητα να καλλιεργείται και ο σεβασμός για τα άλλα μέλη της οικογένειας (ομάδας).
Απλοί κανόνες όπως το ότι πρέπει να κάνουμε ησυχία όταν το μικρότερο αδερφάκι είναι άρρωστο, βοηθάμε την μαμά εάν έχει πολλές δουλειές, μαζεύουμε τα παιχνίδια μας… Δεν δίνουμε στο παιδί ευθύνες που δεν είναι ανάλογες της ηλικίας του και δεν βάζουμε όλη την ώρα νέους κανόνες.
Περιορίστε τα «μη» σε όσα πραγματικά είναι επί της ουσίας. Τηρείτε κι εσείς οι ίδιοι τους κανόνες μην ξεχνώντας πως το παιδί μιμείται. Δεν ζητάμε σεβασμό ή ευγένεια, εάν εμείς πάνω απ’ όλα δεν σεβόμαστε ή δεν είμαστε ευγενικοί.
Συζητώ με το παιδί για το τι σημαίνει σχολείο
Η συζήτηση είναι ο καλύτερος βοηθός στο να προετοιμάσετε το παιδί για το τι σημαίνει σχολείο.
Μιλάμε μαζί του για τους νέους φίλους που θα αποκτήσει στο σχολείο του, για τα βιβλία που θα έχει και θα είναι γεμάτα εκπλήξεις, για τις εκδρομές που θα πηγαίνει…
Φυσικά του υπενθυμίζουμε πως θα έχει και κάποιες υποχρεώσεις, όπως το να τηρεί τους κανόνες της τάξης, να ακούει την δασκάλα του και να διαβάζει τα μαθήματα του.
Εξηγήστε στο παιδί πως όπως εσείς έχετε την δουλειά σας ή γενικότερα κάποιες υποχρεώσεις, έτσι και αυτό έχει το σχολείο. Ότι μπορεί για κάποιες ώρες να είστε χωριστά αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το εγκαταλείπετε. Μετά το σχόλασμα θα είστε πάλι παρέα.
Μιλήστε του για την εποχή που εσείς ήσασταν παιδί και πηγαίνατε σχολείο. Όχι τόσο για την σημασία του σχολείου και για το ότι όλοι πρέπει να πάνε, όσο για αναμνήσεις. Για φίλους που είχατε, για την δασκάλα σας, για το ότι μάθατε να διαβάζετε μόνοι σας…
Τι κάνουμε όταν συνεχίζει να αρνείται;
Ακόμη και στην περίπτωση που το παιδί εφευρίσκει διάφορες δικαιολογίες για να αποφύγει το σχολείο (π.χ. ότι είναι άρρωστο) χρειάζεται να είμαστε υπομονετικοί και να έχουμε τη διάθεση να συζητήσουμε μαζί του για το πώς νιώθει και τι είναι αυτό που ίσως φοβάται. Σίγουρα παρέα θα βρείτε κάποια λύση.
Το δημοτικό σχολείο σε σχέση με το νηπιαγωγείο είναι κουραστικό. Η δομή της τάξης είναι διαφορετική, τα μαθήματα έχουν άλλη μορφή και είναι αρκετά, χρειάζεται χρόνος προσαρμογής. Φυσικό είναι το παιδί να εκφράσει κάποια δυσαρέσκεια και να αισθάνεται πιο κουρασμένο. Αυτό μπορεί να το εκδηλώσει με πολλούς τρόπους. Πιθανώς να αφαιρείται, να είναι περισσότερο φλύαρο από άλλες φορές…
Υπάρχει η πιθανότητα αυτό το άγχος να εκδηλωθεί ακόμη και με ψυχοσωματικές αντιδράσεις (π.χ. το παιδί κάθε πρωί να κάνει εμετό).
Στην περίπτωση αυτή επεμβαίνουμε διακριτικά και συνεργαζόμαστε με τους παιδαγωγούς για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.
Αν τα συμπτώματα άρνησης επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν ζορίζουμε υπερβολικά το παιδί και απευθυνόμαστε σε κάποιον ειδικό.
Η σχολική ζωή αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας. Το παιδί, εκτός από ευχάριστες στιγμές καλείται να αντιμετωπίσει και αρκετές δυσκολίες. Χρειάζεται από τους γονείς πολύ υπομονή, κατανόηση και υποστήριξη στο να βοηθηθεί η εξέλιξη του παιδιού.
Η πίεση μόνο αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να φέρει. Δείξτε αγάπη και εφοδιαστείτε με καλή διάθεση.
Tο περιεχόμενο αυτό προστατεύεται από τοπικούς και διεθνείς νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας και copyright. Απαγορεύεται η χρήση τους καθώς και η αναπαραγωγή τους από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία ή ιδιώτη χωρίς έγγραφη άδεια.
