10 συμβουλές για να τρώει το παιδί όλες τις τροφές

Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γονείς των νηπίων και των μικρών παιδιών είναι η διατροφή τους. Η νηπιακή ηλικία είναι η κρίσιμη περίοδος κατά την οποία εδραιώνονται οι καλές διατροφικές συνήθειες (όπως και πολλές άλλες συνήθειες που συνεχίζονται στην ενήλικη ζωή). Είναι η ευκαιρία να μάθουμε στα παιδιά να επιλέγουν μια ποικιλία τροφών, ώστε να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται, για να έχουν καλή υγεία.

Η κατανάλωση όλων των τροφών με μέτρο θα βοηθήσει να αποφύγουμε την παιδική παχυσαρκία, που μαστίζει τη χώρα μας. Οι γευστικοί κάλυκες των παιδιών είναι περισσότεροι και πιο ευαίσθητοι στις γεύσεις, γι’ αυτό τα παιδιά τείνουν να προτιμούν τις έντονα γλυκές ή αλμυρές γεύσεις. Γι’ αυτό, χρειάζονται καθοδήγηση στο ποιες τροφές είναι καλό να επιλέγουν.

Ταυτόχρονα, η ηλικιακή φάση μετά τα 2 χρόνια ζωής, έχει τις δικές της δυσκολίες. Τα παιδιά διανύουν τα terrible twos, έχουν ξεσπάσματα θυμού, τα συναισθήματά τους τα καταλαμβάνουν πολλές φορές, μαθαίνουν τα όριά τους και δοκιμάζουν τον κόσμο γύρω τους.

Μέσα σε όλες αυτές τις αλλαγές να συμβαίνουν, το θέμα του φαγητού και της ποικιλίας φαντάζει δύσκολο για πολλούς γονείς. Χρειάζεται να διαχειριστούμε τις συναισθηματικές διακυμάνσεις των παιδιών, θέτοντας όρια και ταυτόχρονα μαθαίνοντάς τους το πώς η τροφή μάς βοηθά να παραμένουμε υγιείς. Οι γρήγορες και «ανώδυνες» λύσεις των έτοιμων φαγητών, των τυποποιημένων σνακ που περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, αλατιού και λιπαρών είναι μεν εύκολες, αλλά όχι οι ιδανικές. Κι αυτό, γιατί εμποδίζουν τα παιδιά να δοκιμάσουν περισσότερες και απλούστερες γεύσεις. Τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά, τα όσπρια και το κρέας εισάγονται δύσκολα στη διατροφή όταν τα παιδιά έχουν συνηθίσει στις έντονες γεύσεις των έτοιμων φαγητών.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να δοκιμάσουν νέες γεύσεις και μια ποικιλία τροφών;

Αφού έχουμε αποκλείσει τις πιθανότητες να αρνείται το παιδί κάποιες τροφές λόγω οργανικών αιτιών (πχ δυσανεξία), μπορούμε να ακολουθήσουμε μερικές χρήσιμες συμβουλές και κόλπα για να πετύχουμε την ποικιλία.

Δίνουμε το παράδειγμα

Είναι ασύμβατο να περιμένουμε από τα παιδιά να φάνε το μαγειρεμένο φρέσκο σπιτικό φαγητό που σερβίρουμε, αν δε βλέπουν πρώτα εμάς να το κάνουμε. Αν η ώρα του φαγητού είναι η ώρα που όλη η οικογένεια κάθεται γύρω από το τραπέζι και τρώνε όλοι το ίδιο φαγητό, τα παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσαρμοστούν σε αυτό. Αν εκείνα πρέπει να φάνε μαγειρεμένα λαχανικά, ενώ η μαμά και ο μπαμπάς αρκούνται σε ένα γρήγορο γεύμα απ’ έξω ή στα χθεσινά μακαρόνια, είναι προφανές ότι θα αντιδράσουν και θα αρνηθούν.

Αφήνουμε τα παιδιά να συμμετέχουν στην προετοιμασία του φαγητού

Τα μικρά παιδιά, ειδικά τα νήπια, τρελαίνονται να βοηθούν στο μαγείρεμα και στο στρώσιμο του φαγητού. Σίγουρα θα έχετε δει παιδιά μικρής ηλικίας να λένε «θέλω να βοηθήσω κι εγώ!» και να παρακαλάνε να ανακατέψουν το φαγητό με την κουτάλα στην κατσαρόλα ή να κουβαλήσουν τα πορσελάνινα σκεύη στο τραπέζι. Συχνά αρνούμαστε να τα αφήσουμε να κάνουν κάτι τέτοιο, με το φόβο να μην τραυματιστούν ή να μη γίνει ζημιά. Ωστόσο, η συμμετοχή των παιδιών στο μαγείρεμα έχει πολλαπλά οφέλη. Αρχικά, διδάσκει με πρακτικό τρόπο στα παιδιά να εκτιμούν ότι αυτή η δουλειά απαιτεί χρόνο και κόπο και όποιος την κάνει συμβάλλει στη φροντίδα της οικογένειας. Δεν είναι εύκολο να το καταλάβουν αυτό όταν δεν έχουν δει τη διαδικασία μαγειρέματος και απλώς τα φωνάζουμε να καθίσουν στη θέση τους και εμφανίζουμε μπροστά τους από το πουθενά ένα πιάτο με μαγειρεμένο φαγητό. Επίσης, η συμβολή τους και η προσφορά τους σε μια οικογενειακή διαδικασία ενισχύει την αυτοεκτίμησή τους. Τέλος, είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν περισσότερη διάθεση να δοκιμάσουν και να φάνε ένα φαγητό, αν έχουν δει το πώς μαγειρεύτηκε, όχι μόνο επειδή συνέβαλαν σε αυτό, αλλά και επειδή είδαν τη διαδικασία της προετοιμασίας του. Μπορούμε να αναθέτουμε στα παιδιά μικρές και ακίνδυνες δουλειές, όπως το μας δώσουν ένα εργαλείο από το συρτάρι, να κόψουν με κουπ πατ τη ζύμη, να ρίξουν λίγο αλάτι με τα δάχτυλά τους στο φαγητό, να μεταφέρουν πλαστικά σκεύη ή τις χαρτοπετσέτες στο τραπέζι. Μεγαλώνοντας μπορούμε σταδιακά να ζητάμε πιο περίπλοκα πράγματα και έτσι τελικά θα μάθουν πώς γίνεται όλη η προετοιμασία του γεύματος από την αρχή ως το τέλος και θα συμμετέχουν ενεργά και με διάθεση.

Προσφέρουμε εναλλακτικές επιλογές στις γεύσεις

Τα παιδιά θέλουν να έχουν επιλογή στο τι θα φάνε και αυτό είναι λογικό. Αντί να αφήνουμε εντελώς ανοιχτό το πεδίο επιλογών και έτσι να δυσκολευόμαστε όλοι, μπορούμε να προσφέρουμε δύο ή τρεις εναλλακτικές, ώστε να έχει το παιδί μια ευχέρεια. Για παράδειγμα, αντί να ρωτήσουμε «Θέλεις σαλάτα;», στην οποία ερώτηση η απάντηση είναι πιθανό να είναι αρνητική, μπορούμε να πούμε «Θα σου βάλω και λίγη σαλάτα μαζί με το φαγητό σου. Προτιμάς μαρούλι ή μπρόκολο;».

Δε χρησιμοποιούμε το φαγητό ως τιμωρία ή επιβράβευση

Όταν χρησιμοποιούμε το φαγητό ως τιμωρία ή ως επιβράβευση, θέτουμε τις βάσεις για να το συνδέσουμε με το συναισθηματικό κόσμο και αυτό μπορεί να οδηγήσει αργότερα σε εκδήλωση διατροφικών διαταραχών. Αν ο εγκέφαλός μας συνδέσει το φαγητό με το να λέει μπράβο ή να τιμωρεί τον εαυτό του, αυτό θα το χρησιμοποιήσει στο μέλλον για να αντικαταστήσει τα ευχάριστα συναισθήματα της αγάπης και της αποδοχής από τους άλλους. Αν αυτό δίδαξαν οι γονείς στο παιδί στη μικρή ηλικία, αυτή η σύνδεση θα παραμείνει και στην ενήλικη ζωή.

Δοκιμάζουμε άλλες μορφές της ίδιας τροφής

Πολλές φορές θεωρούμε ότι αν το παιδί δεν τρώει μια τροφή σε μια μορφή της, δε θα τη φάει σε οποιαδήποτε άλλη μορφή. Αυτό όμως δεν ισχύει, καθώς διαφορετικές μορφές μπορεί να αρέσουν στο παιδί. Για παράδειγμα, μπορεί να μη θέλει τα ψάρια όταν είναι μαγειρεμένα στο φούρνο ή σε σούπα, αλλά να τα τρώει ευχάριστα τις ψαροκροκέτες ή να αρνείται να φάει ρεβύθια σούπα, να τρώει όμως χούμους.

«Κρύβουμε» τις τροφές μέσα σε άλλες

Ένα πολύ συνηθισμένο «κόλπο» των γονιών είναι να κρύβουν τις τροφές που τα παιδιά αρνούνται να φάνε μέσα σε άλλες. Οι τροφές που αρνείται το παιδί μπορεί να μην είναι μόνο τα λαχανικά, αν και αυτά είναι τα συνηθέστερα. Πολλά παιδιά αρνούνται επίσης να φάνε κρέας και όσπρια. Ακολουθώντας έξυπνες συνταγές, μπορούμε να βάλουμε υλικά μέσα σε άλλα και έτσι να τα δώσουμε στα παιδιά ευκολότερα. Λαχανικά κρυμμένα μέσα σε μπιφτέκια λαχανικών ή αλεσμένα μέσα σε σάλτσες και κομμάτια κρέατος μέσα σε ομελέτα είναι μερικές μόνο προτάσεις.

Σερβίρουμε σε όμορφα πιάτα

Τα παιδιά δίνουν πολλή σημασία στα σκεύη που χρησιμοποιούν για το φαγητό τους. Το ότι δε θέλουν να φάνε ένα φαγητό, ίσως οφείλεται στο ότι δεν τους αρέσει το πιάτο στο οποίο σερβιρίστηκε. Φροντίζουμε τα παιδιά να έχουν τα δικά τους σκεύη, τα οποία θα μπορούσαμε ιδανικά να διαλέξουμε και να αγοράσουμε μαζί τους από το κατάστημα. Κυκλοφορούν στο εμπόριο αμέτρητα σχέδια, μερικά εκ των οποίων έχουν χωριστά μέρη για διαφορετικές τροφές, ώστε να μην αναμειγνύονται οι γεύσεις μέσα στο ίδιο πιάτο, πράγμα που συχνά ενοχλεί τα παιδιά.

Στήνουμε όμορφα το γεύμα

Το food styling, το στήσιμο ενός πιάτου, έχει μεγάλη σημασία στους ενήλικες, πόσο μάλλον στα παιδιά, που εντυπωσιάζονται από τα όμορφα σχήματα και σχέδια! Στο διαδίκτυο μπορούμε να βρούμε πολλές εύκολες ιδέες για εναλλακτικά στησίματα παιδικών γευμάτων. Αν διαθέτουμε λίγη φαντασία, μπορούμε να δημιουργήσουμε πιάτα που είναι αληθινά αριστουργήματα χρησιμοποιώντας απλά εργαλεία, όπως ένα μαχαίρι κι ένα κουπ πατ.

Προσφέρουμε ξανά μετά από λίγο καιρό τις τροφές που αρνούνται να δοκιμάσουν

Τα παιδιά αλλάζουν συχνά προτιμήσεις. Κάτι που τους άρεσε πριν από λίγο καιρό, μπορεί να μην το θέλουν πια. Αντίστοιχα, τροφές που τις αρνούνταν, τις δοκιμάζουν όταν τις προσφέρουμε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Εναρμονιζόμαστε με τις αλλαγές στις προτιμήσεις τους και τελικά…

…Αποδεχόμαστε ότι δε θα τα τρώνε όλα

Από τη στιγμή που προσφέρουμε εναλλακτικές, θα πρέπει να σεβόμαστε τις επιλογές του παιδιού και να τις δεχόμαστε ακόμα και αν διαφέρουμε από τις δικές μας. Είναι ένας διαφορετικός άνθρωπος με δικές του προτιμήσεις και δεν έχουμε λόγο να το πιέζουμε να τρώει ό,τι αρέσει σε εμάς. Ακόμα κι εμείς ως ενήλικες, που ξέρουμε ότι η ποικιλία τροφών είναι απαραίτητη για την υγεία μας, δεν τρώμε όλα τα φαγητά με την ίδια ευχαρίστηση. Μερικά δεν τα τρώμε και καθόλου! Αξίζει να κάνουμε τις προσπάθειές μας για να εισάγουμε όλες τις γεύσεις και τις τροφές στη διατροφή των παιδιών, αλλά ας μην ξεχνάμε πως πάντα θα έχουν δική τους επιλογή και ίσως κάποιες δε θα τις φάνε ποτέ. Είναι αποδεκτό και σεβαστό.

Οι συμβουλές και τα κόλπα αυτά ίσως μας βοηθήσουν να μάθουμε στα παιδιά να τρέφονται σωστά και με ποικιλία. Εδραιώνοντας υγιεινές διατροφικές συνήθειες, θα τους δώσουμε τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν το φαγητό με σωστό τρόπο. Το να έχει αποκτήσει ένας άνθρωπος υγιή σχέση με το φαγητό (με το καύσιμο του οργανισμού του), είναι μία από τις πιο πολύτιμες παρακαταθήκες που θα μπορούσε να έχει. Έχει βάλει τις σωστές βάσεις για να ζήσει μια υγιεινή ζωή. Και ως γονείς οφείλουμε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να το πετύχουμε αυτό!

Το άρθρο γράφει η Μαρία Ηλιάδου - kokkinikamelia.gr