Εφηβεία και ύπνος: Γιατί οι έφηβοι δεν κοιμούνται πολύ;

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι έφηβοι χρειάζονται οκτώ έως εννέα ώρες ύπνου, ενώ ο ενήλικας χρειάζεται επτά με οκτώ. Μία πρόσφατη μελέτη στο Πανεπιστήμιο Drexel σε μαθητές από 12 έως 18 ετών, έδειξε ότι 20% των μαθητών κοιμόντουσαν οκτώ ή περισσότερες ώρες τις ημέρες του σχολείου, με το υπόλοιπο ποσοστό των μαθητών να μην φτάνουν τις 8 ώρες ύπνου. Μία άλλη μελέτη έδωσε ακόμη χειρότερα αποτελέσματα. Το 85% των μαθητών είχαν μεγάλη στέρηση ύπνου. Συνολικά κοιμόντουσαν 10 ώρες την εβδομάδα.

40 %, πήγαινε στο κρεβάτι μετά τις 11 το βράδυ, 26 % δήλωσε ότι συνήθως κοιμόταν μόνο 6:30 ώρες τις ημέρες του σχολείου.

Η έλλειψη του ύπνου στην εφηβεία, προκαλεί μία αυξανόμενη ανησυχία μεταξύ των ερευνητών, των εκπαιδευτικών και των γονέων.

Τι είναι όμως αυτό που την προκαλεί;

Το πρώτο πράγμα είναι ότι μένουν μέχρι αργά ξύπνιοι. Σε αυτό συμβάλουν πολλοί παράγοντες. Η κοινωνική ζωή, τα καφεινούχα ποτά και τα ηλεκτρονικά μέσα όπως ο υπολογιστής, η τηλεόραση και το κινητό τηλέφωνο. Επίσης, οι μεγάλες εργασίες για το σχολείο καθώς και η κατάθλιψη.

Η στέρηση του ύπνου στην εφηβεία μπορεί να έχει βιολογικές αιτίες. Μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι το ρολόι του σώματος του εφήβου ξεκινά αργότερα. Έτσι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι έφηβοι αποδίδουν καλύτερα το απόγευμα, γιατί το βιολογικό τους ρολόι έχει προγραμματιστεί δύο ώρες αργότερα, πιθανώς λόγο ορμονών.

Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι βιολογικές αλλαγές στην εφηβεία επηρεάζουν την ικανότητά τους να κοιμηθούν. Οι αλλαγές αυτές κρατούσαν τα παιδιά από το να κοιμηθούν νωρίς, όπως όταν ήταν πιο μικρά.

Άλλη μελέτη, μέτρησε την παρουσία μιας ορμόνης που προωθεί τον ύπνο, την μελατονίνη, στο σάλιο των εφήβων, σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Τα επίπεδά της αυξάνονται αργότερα τη νύχτα από ότι σε νεότερα παιδιά ή και στους ενήλικες.

Και παραμένει σε υψηλά επίπεδα το πρωί.

Η έλλειψη του ύπνου επηρεάζει την απόδοση των εφήβων στο σχολείο. Επηρεάζει τη διάθεση, την απόδοση, την προσοχή, τη μάθηση, τη συμπεριφορά και τις βιολογικές λειτουργίες. Η υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας, εμποδίζει τα παιδιά να συγκεντρωθούν και να μάθουν, ακόμη και να μείνουν ξύπνια στην τάξη. Πολύ λίγος ύπνος συντελεί σε εναλλαγές της διάθεσης και σε προβλήματα συμπεριφοράς.

Η τυπική ώρα που αρχίζουν τα σχολεία είναι 8:00 το πρωί. Μελέτη στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διαπίστωσε ότι όταν καθυστερήσει η έναρξη του σχολείου κατά μία ώρα και όταν τα πιο σημαντικά μαθήματα μεταφέρονται πιο αργά μέσα στην ημέρα, οι απουσίες και η κατάθλιψη μειώνονται. Όμως αυτό δεν είναι εύκολο να πραγματοποιηθεί στη δική μας χώρα και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δικαιολογεί την έλλειψη ύπνου στους εφήβους.

Η καλύτερη λύση είναι βέβαια να επιβάλουν οι γονείς στο παιδί τους να πηγαίνει για ύπνο μία φυσιολογική ώρα. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι έφηβοι που τους επέβαλαν οι γονείς τους να είναι στο κρεβάτι στις 10 η ώρα, είχαν λιγότερες σκέψεις αυτοκτονίας ή κατάθλιψη από τους συνομήλικους τους που έμεναν ξύπνιοι αργά τη νύχτα.

Οι γονείς πρέπει να προσπαθήσουν να πείσουν τους εφήβους να μην καταναλώνουν καφεΐνη μετά το μεσημέρι, και να μην έχουν τη νύχτα στο δωμάτιο τους τηλεόραση, υπολογιστή και ιδίως κινητό τηλέφωνο.

Άλλες συμβουλές για τους γονείς:

• Ενθαρρύνετε ένα σύντομο υπνάκο μισής ώρας μετά το σχολείο και με το ξυπνητήρι έτοιμο.
• Ενθαρρύνετε μία τακτική ώρα ύπνου για να μπορούν να χαλαρώνουν.
• Χαμηλώστε λίγο τα φώτα όσο πλησιάζει η ώρα του ύπνου.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να έχει μία ορισμένη ώρα για να ξαπλώσει και να σηκωθεί το πρωί, τις ημέρες του σχολείου.
• Σταματήστε τις τηλεφωνικές συνομιλίες αργά τη νύκτα.
• Αποφύγετε κάθε διαφωνία μαζί του την ώρα του ύπνου.
• Τραβήξτε τις κουρτίνες, αφήστε το φως του ήλιου να μπει στο σπίτι ή ανάψτε τα φώτα το πρωί.
• Βοηθήστε τα παιδιά να καταλάβουν ότι χρειάζονται περισσότερο ύπνο λόγω των αλλαγών στο σώμα τους.
• Αφήστε τα να κοιμηθούν περισσότερο το Σαββατοκύριακο, αλλά όχι περισσότερο από 2 ή 3 ώρες από την συνηθισμένη ώρα τους, γιατί θα διαταραχθεί το βιολογικό τους ρολόι.

Μερικοί γονείς μπορεί να θεωρούν πολύ δύσκολο να εφαρμόσουν αυτούς τους «κανόνες» στα παιδιά τους. Συζητώντας τα οφέλη του σωστού ύπνου μαζί τους, θα κάνει τα πράγματα πιο εύκολα και επειδή όλοι οι έφηβοι δεν έχουν τον ίδιο χαρακτήρα, οι γονείς πρέπει να χρησιμοποιήσουν την εμπειρία τους για να τους βοηθήσουν καλύτερα στο πρόβλημα του ύπνου. Η ήρεμη συζήτηση των γονέων με τα παιδιά τους ασφαλώς θα φέρει κάποιο καλό αποτέλεσμα.