Εξωσωματική γονιμοποίηση
Οι στατιστικές των τελευταίων χρόνων λένε πως τα ποσοστά υπογονιμότητας στα νέα ζευγάρια ανέρχεται στο 15%-20% . Τα υπογόνιμα ζευγάρια στη χώρα μας υπολογίζονται σε 250.000-300.00. Συνηθισμένη λύση; Η εξωσωματική γονιμοποίηση.
Η πρώτη γέννηση ανθρώπου από εξωσωματική έγινε το 1978. Η Louise Brown ήταν το πρώτο «παιδί του σωλήνα και γεννήθηκε χωρίς η μητέρα της να υποβληθεί σε φαρμακευτική αγωγή. Οι Βρετανοί Dr. Patrick Steptoe, γυναικολόγος στο Γενικό Νοσο κομείο του Oldham, και ο Dr. Robert Edwards, φυσιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, εργάζονταν προς αυτή την κατεύθυνση ήδη από το 1966.
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μία ιατρική μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (IVF = In Vitro Fertilisation). Συγκεκριμένα είναι η γονιμοποίηση ενός ωαρίου στο εργαστήριο και η εμφύτευση του στη μήτρα της μητέρας όπου συνεχίζεται η κύηση.
IVF, in vitro Fertilization
Για να αυξηθεί το ποσοστό επιτυχίας με μία τέτοια μέθοδο, η γυναίκα υποβάλλεται πολλές φορές σε φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως δεν γονιμοποιείται μόνο ένα ωάριο αλλά περισσότερα, τα οποία συλλέγονται από τα ωοθυλάκια. Για αυτό το λόγο χορηγούνται φάρμακα (υποφυσιακές γοναδοτροπίνες ) για διέγερση της λειτουργίας των ωοθηκών, με σκοπό την πολλαπλή ανάπτυξη ωοθυλακίων. Επίσης δίνεται φαρμακευτική αγωγή προκειμένου να αποφευχθεί η πρόωρη ωοθυλακιορρηξία (απελευθέρωση ενός ή περισσοτέρων ωαρίων από μία από τις ωοθήκες), ενώ χορηγείται και χοριακή γοναδοτροπίνη 36-38 ώρες πριν την ωοληψία.
Η λήψη φαρμάκων, όπως γοναδοτροπίνες, κοστίζει ακριβά, έχει πιθανές παρενέργειες και κρύβει κινδύνους, όπως το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών.
Η γονιμοποίηση και εμφύτευση περισσότερων από ενός ωαρίου, αυξάνει την πιθανότητα πολύδυμης κύησης (περισσότερα από ένα έμβρυα) κατά 20%.
Εξωσωματική με φυσιολογικό κύκλο
Επιθυμητή η εγκυμοσύνη, αλλά υπάρχει και η ύπαρξη κινδύνων από τις παρενέργειες των φαρμάκων, όπως το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών. Εκτός αυτού, τελευταίες έρευνες τείνουν προς την μεταφορά ενός μόνο εμβρύου προς αποφυγή πολύδυμων κυήσεων. Η εξωσωματική που ακολουθεί τον φυσικό κύκλο της γυναίκας δεν περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και ακολουθεί τον κύκλο της περιόδου μιας γυναίκας. Ο γιατρός παρακολουθεί κάθε μήνα το ωάριο με υπερήχους και μόλις αυτό ωριμάσει, το αναρροφά, το γονιμοποιεί και το εμφυτεύει στη μήτρα. Αυτή η μέθοδος έχει λιγότερα ποσοστά επιτυχίας (χρησιμοποιείται μόνο ένα ωάριο) που φτάνουν από 8 ως 18%.
Εξωσωματική in vitro maturation (IVM)
Σε αυτή τη μέθοδο τα ωάρια (ένα ως πέντε) δεν ωριμάζουν στο σώμα της γυναίκας, αλλά στο εργαστήριο και ενισχύονται με διάφορες ουσίες. Μετά την τεχνητή ωρίμανση των ωαρίων, μετά από περίπου 3 μέρες, ακολουθείται η ίδια διαδικασία με την εξωσωματική φυσιολογικού κύκλου. Σε αυτή την περίπτωση περιορίζεται επίσης η λήψη φαρμάκων. Αυτή η μέθοδος συστήνεται σε γυναίκες πιο νέες, πάσχουν από πολυκυστικές ωοθήκες, που έχουν τη δυνατότητα να παράγουν πολλά ωάρια χωρίς τη χορήγηση ορμονικής θεραπείας και ο σπερματικός παράγοντας δεν αποτελεί πρόβλημα.
Το ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται σε 20-25%.
Προεμφυτευτική διάγνωση και διαλογή (PGD, PGS)
Μεγάλο ποσοστό (περί το 60%), των πρώωρων αποβολών οφείλονται σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Η προεμφυτευτική διάγνωση είναι μια διαδικασία κατά την οποία εντοπίζονται γενετικές ασθένειες ώστε να μεταφερθούν στη γυναίκα τα υγιή μόνο έμβρυα Είναι μια προχωρημένη τεχνική, που παρουσιάστηκε στις αρχές του 90 και βασίζεται στην βιοψία των εμβρύων.
Χρησιμοποιείται για ανίχνευση ειδικών κληρονομικών γενετικών ασθενειών και χρωμοσωμικών διαταραχών σε έμβρυα που δημιουργούνται μέσω τεχνητής γονιμοποίησης. .Με αυτό τον τρόπο μπορούν να αποκλειστούν ορισμένες ασθένειες (τρισωμία 21 ή σύνδρομο Down, μεσογειακή αναιμία) πριν τον προγενετικό έλεγχο την 12η εβδομάδα κύησης.
Υστεροσκόπηση - Λαπαροσκόπηση
Με την υστεροσκόπηση εξετάζεται η κοιλότητα της μήτρας με ένα ειδικό τηλεσκόπιο (μέσω του κόλπου και του τραχήλου). Είναι μια πολύ αξιόπιστη μέθοδος και εφαρμόζεται σε πολλά γυναικολογικά προβλήματα (μητρορραγίες, υπογονιμότητα, πολύποδες κλπ).
Με την λαπαροσκόπηση εξετάζονται τα ενδοκοιλιακά όργανα με ένα ειδικό τηλεσκόπιο (λαπαροσκόπιο), αλλά χρειάζεται να γίνει μικρή τομή διαμέσου του ομφαλού. Είναι πολύ χρήσιμη εξέταση για τη διάγνωση και την θεραπεία γυναικολογικών παθήσεων και της υπογονιμότητας. Εξετάζονται τα έσω γεννητικά όργανα της γυναίκας (μήτρα, σάλπιγγες, ωοθήκες) αλλά και γενικότερα τα ενδοκοιλιακά όργανα του ανθρώπου (έντερο, συκώτι κλπ.)
Το κόστος της εξωσωματικής
Το κόστος της εξωσωματικής γονιμοποίησης ανέρχεται περίπου στα 3000 - 4000 Ευρώ χωρίς τα φάρμακα .
Κάλυψη από τα Ασφαλιστικά ταμεία
Δικαιούχοι είναι γυναίκες μεταξύ των 23 και 45 χρονών. Πρώτα γίνεται έλεγχος των προϋποθέσεων και δημιουργία του σχετικού φακέλου από γυναικολόγο του ασφαλιστικού ταμείου (έξοδα καλύπτονται αν εγκριθεί η αίτηση)και μετά παραπομπή σε ειδική επιτροπή. Εκτός από τα συνηθισμένα δικαιολογητικά, (Ταυτότητα, βιβλιάριο κλπ) χρειάζονται σπερμοδιαγράμματα, ιατρική γνωμάτευση ενδοκρινολόγου, σαλπιγγογραφία ( εκτός αν υπάρχει πλήρης απόφραξη σαλπίγγων) και υπερηχογράφημα. Μετά την έγκριση της επιτροπής, κάθε προσπάθεια πρέπει να γίνεται τουλάχιστον ανά τετράμηνο και σε διάστημα μικρότερο από δώδεκα μήνες. Το ταμείο συμβάλει περίπου 350 Ευρώ για κάθε προσπάθεια και μόνο για τέσσερις συνολικά. Σε ότι αφορά τα φάρμακα, τα ταμεία καλύπτουν επίσης ένα πολύ μικρό κόστος αυτών.
Πρόσφατα, υπεγράφη προεδρικό διάταγμα σύμφωνα με το οποίο τα ασφαλιστικά ταμεία θα καλύπτουν τις δαπάνες των προκαταρκτικών εξετάσεων, των φαρμάκων, των κλινικών και εργαστηριακών πράξεων, του επιδόματος τοκετού και κυοφορίας. Τα Ταμεία θα δικαιολογούν τρεις απόπειρες απόκτησης παιδιού με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης κάθε έτος και θα καλύπτουν το κόστος ως το ύψος των 2.000 ευρώ για την κάθε προσπάθεια.
Τέλος, στο Διάταγμα προβλέπεται ότι για τους οικονομικά αδύνατους και ανασφάλιστους, η εφαρμογή μεθόδων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής θα γίνεται δωρεάν στα κρατικά νοσοκομεία. Για την εφαρμογή του προεδρικού διατάγματος εκκρεμούν ακόμη υπογραφές από εμπλεκόμενους υπουργούς και άρα δεν είναι ακόμη σε εφαρμογή.
Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Τι σημαίνει για το ζευγάρι
Η εξωσωματική γονιμοποίηση έχει βοηθήσει εκατομμύρια ζευγάρια στον κόσμο να αποκτήσουν παιδιά. Αυτό δεν σημαίνει ότι η γυναίκα και ο σύντροφος της δεν μπαίνουν σε μία ψυχοφθόρα και με μεγάλο κόστος διαδικασία.
- 0%-35% των γυναικών που καταφεύγουν σε εξωσωματική γονιμοποίηση έχει επιτυχία με την πρώτη προσπάθεια, που σημαίνει ότι υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα η διαδικασία να επαναληφθεί.
- Μπορεί ο φυσιολογικός τρόπος σύλληψης να θεωρείται ότι έχει μεγάλη δόση αγάπης και έρωτα από το ζευγάρι και ότι «τα παιδιά του σωλήνα» αποτελούν μία τυπική και προγραμματισμένη διαδικασία. Αυτή η διαδικασία όμως χρειάζεται επίσης αγάπη, υπομονή και ψυχική δύναμη ανάμεσα σε έναν άντρα μία γυναίκα.
Τα προβλήματα γονιμότητας λόγω των σημερινών κοινωνικών συνθηκών αλλά και προβλημάτων υγείας, είναι όλο και πιο συχνά. Πριν ένα ζευγάρι μπει στην διαδικασία για να απευθυνθεί σε έναν γιατρό προκειμένου να προβεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση πρέπει πρώτα να έχει ξεκαθαρίσει ότι υπάρχει συχνότητα σεξουαλικών επαφών διάρκειας τουλάχιστον ενός χρόνου και παρ’όλ’ αυτά δεν υπάρχει σύλληψη.
Πρέπει πρώτα να εξαντληθεί κάθε φυσικός τρόπος σύλληψης και σε συνεργασία με τον γιατρό να βρεθούν τα αίτια της υπογονιμότητας και στη συνέχεια να αποφασιστεί από κοινού ποια μέθοδος θα ακολουθηθεί.
Κέντρα Εξωσωματικής Γονιμοποίησης