Μητρικό ένστικτο: Γιατί δεν υπάρχει ένας μόνο τρόπος για να γίνεις μαμά

Καθώς προετοιμάζεστε για τη γέννηση του παιδιού σας, μπορεί να σας έχουν πει οι φίλοι σας και η οικογένειά σας ότι, όταν φτάσει το μωρό σας, θα «ξέρετε» τι να κάνετε! 

Ακούμε συχνά για το λεγόμενο μητρικό ένστικτο που μας συνδέει εξελικτικά με τα ζώα, (η μαμά αρκούδα με τα μικρά της). Η ιδέα είναι ότι από τη στιγμή που θα γίνεις μητέρα, θα νιώσεις έμφυτα τι είναι καλύτερο για τη φροντίδα του παιδιού σου.

Ωστόσο, τα μωρά δεν συνοδεύονται από οδηγούς χρήσης και η γέννησή τους μπορεί να μην ανοίξει ξαφνικά ένα διακόπτη στον εγκέφαλό σας που θα σας πληροφορήσει πώς να το φροντίσετε, από την αλλαγή της πάνας μέχρι και την ρουτίνα του ύπνου του.

Η αλήθεια είναι ότι το ένστικτο της μητέρας είναι σε μεγάλο βαθμό ένας μύθος και η εξάρτηση σας να το ακολουθήσετε ενδεχομένως να είναι επιβλαβής. Εάν δεν αισθάνεστε ότι το να γίνετε μαμά σας έχει μετατρέψει σε εμπειρογνώμονα μην απογοητευτείτε! Να τι πρέπει να ξέρετε για το μητρικό ένστικτο, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Τι είναι το μητρικό ένστικτο;

Δεν υπάρχει κανένας ορισμός. Σε μερικές γυναίκες αντιπροσωπεύει την επιθυμία να γίνουν μητέρες, ενώ σε άλλες αναφέρεται στην ηθική η συναισθηματική πυξίδα των μητέρων γύρω από το σωστό και το λάθος στην ανατροφή των παιδιών τους.

Επίσης άλλοι το θεωρούν ως κίνητρο για την προστασία των παιδιών από σωματικές βλάβες. Ωστόσο, για τους σκοπούς της επιστήμης και της έρευνας, δεν έχουν καθοριστεί επίσημες παράμετροι σχετικά με το τι καθορίζει ή δεν καθορίζει το μητρικό ένστικτο.

Είναι πραγματικό;

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι συμβαίνουν αλλαγές στο σώμα και στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη. Τα επίπεδα χημικών ουσιών μετά τον τοκετό όπως η ωκυτοκίνη  (η ορμόνη της ευτυχίας), έχουν αντίκτυπο στον δεσμό που συμβαίνει μεταξύ της μητέρας και του μωρού της. Όπως επίσης ο θηλασμός ελευθερώνει την ωκυτοκίνη, οδηγώντας έτσι σε περισσότερα συναισθήματα ευτυχίας και σύνδεσης με το μωράκι. 

Μία άλλη έρευνα αποκαλύπτει ότι η εγκυμοσύνη αλλάζει ουσιαστικά τη δομή του εγκεφάλου των γυναικών, προβλέποντας πόσο κοντά θα νιώθουν οι μητέρες στα μωρά τους. 

Ωστόσο, αυτές οι φυσικές προσαρμογές δεν υποδηλώνουν απαραιτήτως ένα ένστικτο που ξεκινά όταν έρχεται το μωράκι.

Γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος μιας γυναίκας αλλάζει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σχηματίζοντας νέες νευρικές οδούς για να βοηθήσει στην προετοιμασία της φροντίδας του μωρού. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο θηλασμός, η αλλαγή της πάνας ή ακόμη και η σύνδεση με το μωρό έρχονται φυσικά σε κάθε μητέρα. Η επιστήμη δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι υπάρχει κάτι έμφυτο που κάνει μία γυναίκα φυσικά μητρική. 

Αντί αυτού, σε μεγάλο βαθμό, η μητρότητα είναι ένας συνεχής ρόλος μάθησης. Όπως κάθε νέο εγχείρημα, χρειάζεται χρόνος και εμπειρία για να βελτιωθεί η γνώση αυτή.  

Τι γίνεται αν δεν βιώσω το μητρικό ένστικτο;

Εάν δεν έχετε μία ξαφνική αναλαμπή γνώσης κατά τη γέννηση του παιδιού σας, δεν υπάρχει καμία ανάγκη ανησυχίας και σίγουρα δεν χρειάζεται να «δείρετε» τον εαυτό σας. 

Υπάρχουν αρκετά πράγματα για τα οποία πρέπει να ανησυχείτε όταν γίνετε μητέρα. Το αν έχετε ή όχι μητρικό ένστικτο δεν πρέπει να είναι ένα από αυτά. 

Αντί να βασίζεστε στο ένστικτο σας, ζητήστε τη γνώμη και την υποστήριξη από τους άλλους, που βέβαια έχουν παιδιά:

• Ένα καλό παιδίατρο που θα παρακολουθεί την υγεία του παιδιού σας. 
• Ένα σύμβουλο θηλασμού όταν αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα με το θηλασμό.
• Ένα επαγγελματία που ειδικεύεται στην περιγεννητική ψυχική υγεία εάν αισθάνεστε άγχος ή κατάθλιψη.
• Μία ομάδα υποστήριξης άλλων μητέρων που επίσης καταλαβαίνουν πόσο δύσκολη είναι η μητρότητα. 

Μερικές φορές, η αίσθηση ότι δεν έχετε ένστικτο μητέρας μπορεί να είναι το σημάδι της, μετά τον τοκετό, κατάθλιψης. Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα όπως ενοχή, ανησυχία, ατονία ή έλλειψη ενδιαφέροντος για να φροντίσετε τον εαυτό σας, μπορεί να υποφέρετε από διαταραχή της ψυχικής υγείας μετά τον τοκετό. Μην διστάζετε να ζητήσετε το συντομότερο δυνατό βοήθεια από το γιατρό σας ή άλλο ειδικό.

Μειονεκτήματα της εξάρτησης από το μητρικό ένστικτο.

Αν και ακούγεται ιδανικό για την ανατροφή των παιδιών, το να βασίζεται η μητέρα πάρα πολύ σε μία «εσωτερική πυξίδα» μπορεί στην πραγματικότητα να έχει μειονεκτήματα. 

Πρώτον, η υπερβολική αυτάρκεια μπορεί να οδηγήσει τους γονείς σε λάθος αποφάσεις. 

Οι συμβουλές των ειδικών όπως πότε να ξεκινήσει το παιδί να τρώει στερεά τρόφιμα ή πώς να χρησιμοποιήσετε σωστά το κάθισμα του αυτοκινήτου είναι σημαντικές για την ασφάλεια και την υγεία του παιδιού. 

Οι καθημερινές αποφάσεις για το πώς να μεγαλώσετε το παιδί σας εξαρτώνται τελικά από εσάς αλλά είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τις οδηγίες των ειδικών. 

Επίσης η εμμονή στο μητρικό ένστικτο μπορεί να σας καθοδηγήσει σε μία επιβλαβή μαύρη και άσπρη σκέψη, όπως για παράδειγμα η πεποίθηση ότι είτε το έχετε είτε όχι, και ότι η έλλειψη μητρικής τεχνογνωσίας σημαίνει ότι είστε φτωχός/ανίκανος γονέας. 

Μάλλον θα απογοητευτείτε αν πιστεύετε ότι το μητρικό ένστικτο θα σας καθοδηγήσει. Υπάρχουν τόσες πολλές συμβουλές και πληροφορίες που απαντούν σχεδόν σε κάθε απορία. 

Καλλιεργώντας τις δυνάμεις σας ως μαμά. 

Μπορεί να μην είστε σε θέση να δημιουργήσετε το ένστικτο της μητέρας, αλλά μπορείτε να αναλάβετε δράση για να βελτιώσετε την ταυτότητα σας και τις δυνάμεις σας ως μητέρα, όπως επίσης και να καλλιεργήσετε ιδιότητες που θα σας κάνουν μία υπέροχη μαμά. 

Όπως συμβουλεύουν οι ειδικοί οι νέες μητέρες και οι γυναίκες που σκέφτονται να κάνουν παιδιά να επικεντρωθούν στις αξίες τους και τους τρόπους να τις μεταβιβάσουν στα παιδιά τους. 

Δοκιμάστε να αφιερώστε λίγο χρόνο για να αξιολογήσετε ποιες αξίες είναι σημαντικές για σας σαν μητέρα. Τι είδος μητέρα θα θέλατε να είστε, συμπονετική, χαλαρή, διασκεδαστική; Και προσπαθήστε να εργαστείτε ώστε να το καταφέρετε. 

Ακόμη και αν γνωρίζετε ότι το μητρικό ένστικτο είναι λίγο πολύ μύθος, είναι μια βαθιά πεποίθηση που μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεραστεί. Καθώς πλησιάζετε να γίνετε μαμά, είτε για πρώτη φορά είτε όχι, θυμηθείτε ότι δεν υπάρχει κανένας σωστός τρόπος για να γίνετε μητέρα και δεν είναι ντροπή να ζητήσετε βοήθεια όταν δεν έχετε ενστικτωδώς βρει τις απαντήσεις. 

Η σωστή υποστήριξη είναι το κλειδί όχι το ένστικτο, συμβουλεύουν οι ειδικοί. Κανένα ένστικτο δεν θα κάνει τη δουλειά αυτή ευκολότερη, ενώ η επικοινωνία με τους ανθρώπους που σας συμβουλεύουν και σας στηρίζουν μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ.