Ποιος είναι τελικά αυτός ο Άγιος Βασίλης;
Κάθε 31 Δεκεμβρίου, εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο δέχονται επίσκεψη από ένα χοντρό κύριο με κόκκινο κοστούμι. Από πού ήρθε, γιατί το κάνει, και πώς καταφέρνει αυτό το φαινομενικά ακατόρθωτο ταξίδι;
Τον βλέπουμε στις διαφημίσεις, στα πολυκαταστήματα ... ποιος είναι και από πού έρχεται;
Η αρχική ονομασία του Άγιου Βασίλη δεν ήταν έτσι. ο Άγιος Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και που θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος ήταν ψηλόλιγνος, με μαύρα μάτια και γένια. Ο Μέγας Βασίλειος πέθανε την 1 Ιανουαρίου του 379. Αυτή η ημερομηνία, ημέρα θανάτου του, διατηρούμενη στη παράδοση, θεωρήθηκε από τους χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά. Στα κάλαντα Πρωτοχρονιάς κύριο πρόσωπο είναι ο Μέγας Βασίλειος για το έργο του. Σαν υπενθύμιση στον σπιτονοικοκύρη ώστε να επαναλάβει και εκείνος την φιλανθρωπία, προς όφελος των παιδιών βεβαίως.
Στη Δύση το πρόσωπο του Αγίου Βασιλείου έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου, που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου, οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα. Στα ελληνικά δεδομένα η μετατροπή αυτή φαίνεται να πέρασε περίπου στη δεκαετία του 1950-1960, κυρίως στον αστικό πληθυσμό από τους "συγγενείς" μετανάστες που με τις ευχητήριες κάρτες τους εισήγαγαν τον "Δυτικό" Άϊ-Βασίλη.
Την ίδια περίπου εποχή που ζούσε ο Άγιος Βασίλειος, ο Πάπας Ιούλιος ο 1ος αποφάσισε να καθοριστεί η 25η Δεκεμβρίου ημερομηνία για τον εορτασμό της γέννησης του Ιησού, δεδομένου ότι ο πραγματικός χρόνος ήταν άγνωστος. Στις 25 Δεκεμβρίου υπήρχε μια χειμερινή γιορτή και έτσι ο Πάπας ήλπιζε να χρησιμοποιήσει τις διακοπές αυτές για τον εκχριστιανισμό των εορτασμών.
Πλέον, ο Άγιος Βασίλης απεικονίζεται ως ένας εύσωμος, χαρούμενος γέροντας, με άσπρα γένια και μερικές φορές με γυαλιά, φορώντας ένα κόκκινο παλτό με άσπρο γιακά και μανσέτες, κόκκινο παντελόνι, μαύρη δερμάτινη ζώνη και μπότες και κουβαλάει μια τσάντα γεμάτη δώρα για τα παιδιά. Αυτή η εικόνα έγινε δημοφιλής στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά τον 19ο αιώνα, λόγω της σημαντικής επιρροής ενός ποιήματος του Clement Clarke Moore "Μια Επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλα» το 1823 και λόγο του γελοιογράφου Thomas Nast με το σχέδιό του στο Harper’s Weekly το 1863. Το 1931 η γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola παρουσίασε τον Αϊ-Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα τα προϊόντα της εταιρείας στα χρώματα βεβαίως εκείνης. Η διαφήμιση αυτή υπήρξε εμπορικά τόσο επιτυχής που έμελλε να γίνει σήμα δημοτικότητάς της ανά τον κόσμο. Η μακρόχρονη χρήση του σε διαφημίσεις της Coca-Cola παγίωσε την εμφάνισή του και ειδικά τα κόκκινα ρούχα.
