Πρόωρη ανεξαρτητοποίηση βρεφών
Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2014
Πρέπει να παίρνουμε το μωρό αγκαλιά;
Να παρηγορούμε κάθε του κλάμα;
Να το βάζουμε στο στήθος κάθε φορά που εκείνο το ζητάει;
Στις δυτικές κοινωνίες κατά τoν προηγουμενο αιωνα επικράτησε η γονεική φιλοσοφία που θέλει τα μωρά μας να ‘σκληραγωγούνται’ από τις πρώτες κιόλας ημέρες της ζωής τους, να μπαίνουν σε ‘πρόγραμμα’, ώστε να γίνει πιο εύκολη η ζωή των πολυάσχολων γονιών τους. Τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα τονίζουν τη βλαπτική επίδραση που έχει αυτή η λογική στην σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών μας.
Πολλά βρέφη υποφέρουν από αποξένωση στα χέρια γονιών με καλές συνήθως προθέσεις. Δεν προσδοκούμε από το μωρό μας να περπατήσει στους τέσσερις ή στους έξι μήνες της ζωής του. Έχουμε όμως την πλανεμένη ιδέα ότι η συμπεριφορά του από τις πρώτες ήδη εβδομάδες θα έχει ωριμάσει τόσο που δε θα απαιτεί συχνό τάισμα, αγκαλιά και ανθρώπινη επαφή.
Περιμένουμε με αγωνία την ημέρα που το βρέφος μας θα τρώει αραιά και τακτικά, θα παίζει μόνο του και θα κοιμάται ήσυχο από μόνο του στο κρεβατάκι του. Αυτές βέβαια δεν είναι φυσιολογικές συμπεριφορές για ένα μωρό αλλά συμβαίνουν είτε σε λίγα παιδιά πραγματικά καλόβολα, είτε –συνηθέστερα- σε παιδιά που συνήθισαν, συμβιβάστηκαν με την αποστέρηση, την ιδρυματοποίηση, την κλεισούρα στον σκοτεινό, εσωτερικό,αποσυνδεδεμένο τους κόσμο. Είναι σα να μη θέλουμε να ζήσουμε την παιδικότητα μαζί τους, σα να θέλουμε να προσπεράσουμε μερικά χρόνια ανάπτυξης αυτόματα, απλά πατώντας εάν γίνεται ένα κουμπί.
Βιαζόμαστε να τα δούμε μεγαλωμένα. «Να αφήσουμε το μωρό μας να κλάψει για να βγάλει την στενοχώρια, για να εκτονωθεί ή γιατί θα κάνει καλό στα πνευμόνια του (!)», ακούγεται συχνά από χείλη επαγγελματιών υγείας και μη. Ας το δούμε από άλλη σκοπιά: Αν νιώσουμε μόνοι μας και μας πιάσουν τα κλάματα, τι συνιστά υγιή αντίδραση, να αποσυρθούμε στο καβούκι μας ώστε να μην ενοχλήσουμε τους κοντινούς μας ανθρώπους ή να αποζητήσουμε τη βοήθεια τους;
«Μα κλαίει όποτε προσπαθώ να φύγω μακριά του». Τι παράλογο.. Τα μωρά όταν αφεθούν μόνα τους γνωρίζουν από ένστικτο ότι πρέπει να επανενωθούν με τη μαμά τους.
Ως αποτέλεσμα διαμαρτύρονται και κλαίνε. Το μικρό τους σωματάκι κατακλύζεται από ορμόνες του στρες, οι οποίες σταματούν την πέψη και την ανάπτυξη. Σε αντίθεση, όσο βρίσκονται σε επαφή με τη μαμά τους χαλαρώνουν, επιτρέποντας στο σωματάκι τους να ωριμάσει.
Όσο κρατάμε, όσο αγγίζουμε ένα μικρό παιδί, τόσο καλύτερη η σχέση μας. Πρόωρες προσπάθειες να ανεξαρτητοποιηθεί το βρέφος, να μην ‘κακομάθει’ στην αγκαλιά μας, κλονίζουν την εμπιστοσύνη του στη μαμά, στη σταθερότητα του κόσμου γύρω του. Αν δεν απαντήσουμε έγκαιρα, κατάλληλα και με ευαισθησία στις ανάγκες του θα βρεθεί απώτερα σε κίνδυνο για ανασφάλεια, χαμηλή αυτοπεποίθηση, συναισθηματικά προβλήματα και –τελικά- υπερβολική εξάρτηση από τους άλλους στην ενήλικη ζωή.
