Μέθοδος Montessori

Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ότι η ριζοσπαστική επιστημονική καινοτομία είναι σαν μία εφεύρεση ή ανακάλυψη που εκτοπίζει ότι πιστεύαμε πριν και αναμορφώνει τον κόσμο.

Τα τρανζίστορ, οι γραμμές επικοινωνίας, η ακτινοβολία, για παράδειγμα ήταν επαναστατικές εφευρέσεις που αφάνισαν ολόκληρες βιομηχανίες και τις αντικατέστησαν με καινούργιες.
Υπολογιστές, αυτοκίνητα, ακτίνες Χ/μικροκύματα ήρθαν να εμπλουτίσουν τη σύγχρονη ζωή.

Η Μαρία Μοντεσσόρι, μία επιστημονική μεγαλοφυία που επινόησε το μοντεσσοριανό παιδαγωγικό σύστημα είχε μία τελείως διαφορετική, πολύ απλή άποψη: να βλέπεις τα πάντα μέσα από τα μάτια των άλλων.
Η προσωπικότητα της Μαρίας Μοντεσσόρι ήταν επαναστατική.

Διαβάστε ακόμη: Φινλανδία: Το No 1 σχολείο

Γεννήθηκε το 1870, η οικογένειά της ήταν μία προοδευτική ιταλική οικογένεια που υποστήριζε την εκπαίδευση των γυναικών.

Και πίστευαν ότι η νεαρή Μαρία μπορούσε να γίνει δασκάλα, το μόνο κατάλληλο επάγγελμα για μία «σύγχρονη» γυναίκα.
Αλλά εκείνη ήθελε περισσότερα.

Παρά τις αντιρρήσεις των φίλων και της οικογένειας, πήρε μαθήματα στο τεχνικό σχολείο αρρένων για μηχανικούς.

Όταν αποφάσισε να γίνει γιατρός, μία σκανδαλώδη φιλοδοξία, ο πατέρας της και ο επικεφαλής του συμβουλίου της εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, της είπαν ότι αυτό ήταν αδύνατο.

Αλλά ήταν τόσο καλή στις επιστήμες, που το πανεπιστήμιο αναγκάστηκε να τη δεχτεί και τελικά της απένειμε ένα από τα πρώτα ιατρικά πτυχία που έλαβε ποτέ Ιταλίδα.

Τι επέλεξε σαν ειδικότητα; Την ψυχιατρική, ένα πεδίο τόσο γεμάτο με ανθρώπινα τέρατα που τρόμαζαν και τους πιο στωικούς των ανδρών.

Εκείνη την εποχή, η παραφροσύνη και η καθυστέρηση αντιμετωπίζονταν το ίδιο άσχημα.
Τα παιδιά και οι ενήλικες ήταν έγκλειστοι σε τρομερές εγκαταστάσεις.
Μία από τις ευθύνες της Μοντεσσόρι ήταν να ταξιδέψει σε κάθε ένα από τα άσυλα αυτά στη Ρώμη για να επιλέξει τους κατάλληλους ασθενείς για την πανεπιστημιακή κλινική.

Στα άσυλα, παρατήρησε ότι τα καθυστερημένα παιδιά προσπαθούσαν να «φτάσουν κάποια πράγματα για να αρπάξουν, όπως επίσης έψαχναν στο πάτωμα για ψίχουλα από τα τρόφιμα που μόλις είχαν φάει, απλά για να έχουν κάτι να κάνουν». Τότε σκέφτηκε ότι λαχταρούν μία αλλαγή, ένα κίνητρο για κάτι.

Και σκέφτηκε κάτι πραγματικά πολύ τολμηρό, «οι αναπτυξιακές καθυστερήσεις τους θα μπορούσαν να σχετίζονται με το περιβάλλον τους»!

Και αναρωτήθηκε: «αν ήμουν παιδί, πως θα αντιδρούσα αν κάθε φορά που θα προσπαθούσα να χρησιμοποιήσω κάτι από το περιβάλλον μου, θα μου έπαιρναν μακριά όλα τα πράγματα για να το κατορθώσω;

Πως θα αντιδρούσα στο σχολείο όπου ήλπιζα ότι θα μάθω με την πράξη, ενώ το μόνο που μου επέτρεπαν να κάνω είναι να κάθομαι και να ακούω ή να παρακολουθώ, αντί να προσπαθώ μόνη μου;
Πως θα ένιωθα αν οι γύρω μου συνεχώς με έλεγχαν σαν μία μικρή κούκλα, που δεν επιτρέπεται να κάνει τίποτε μόνη της, γιατί απλά θα ενεργούσε αργά ή λανθασμένα;»

Διαβάστε ακόμη: Τα πλεονεκτήματα του παιδικού σταθμού

Η Μοντεσσόρι αφηγείται την ιστορία ενός κοριτσιού περίπου έξι μηνών.
Της έδωσαν μία κουδουνίστρα που έριχνε κάτω ξανά και ξανά.

Δεν έβλεπε την κουδουνίστρα όπως έπεφτε κάτω, αλλά παρακολουθούσε την ικανότητα των δικών της μικρών χεριών.
Παρατηρώντας πιο προσεκτικά το μωράκι, η Μοντεσσόρι είδε ότι άλλαζε συστηματικά τον τρόπο που άφηνε την κουδουνίστρα να πέσει κάτω, ή όχι, ανοίγοντας ένα μόνο δακτυλάκι κάθε φορά.

Όταν η μητέρα του εκνευρίστηκε και της πήρε την κουδουνίστρα το μωρό άρχισε να κλαίει.
Όμως αυτή η αντίδραση δεν ήταν ένα ξέσπασμα, απλά το κοριτσάκι εξέφρασε την απογοήτευση του γιατί δεν μπορούσε να ολοκληρώσει την εμπειρία της αυτή.

Έτσι κατέληξε σε κάποια σπουδαία συμπεράσματα:
1. Μπορεί να υπάρχει κάτι στο περιβάλλον που επιβραδύνει την ανάπτυξη του παιδιού.
2. Η εκπαίδευση θα μπορούσε να επηρεάσει την εξέλιξη μεταξύ φυσιολογικών παιδιών.
3. Η ατομική προσπάθεια για μάθηση μεταξύ των παιδιών, πρότεινε μία προσέγγιση για διδασκαλία που απευθυνόταν περισσότερο στο ίδιο το παιδί.
4. Η ηθική προκάλεσε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που στηρίζεται στο δικαίωμα κάθε παιδιού για σεβασμό και αξιοπρέπεια.

Ο γιατρός μετατράπηκε σε εκπαιδευτικό.
Διάβασε κάθε τι που είχε δημοσιευτεί τα τελευταία 200 χρόνια στην εκπαιδευτική θεωρία, επισκέφτηκε το Λονδίνο και το Παρίσι για να δει αν υπήρχαν άτομα που εκπαίδευαν διανοητικά καθυστερημένα παιδιά.

Υπήρχαν πολύ λίγα, για να προχωρήσει.
Όταν γύρισε στην Ιταλία, ίδρυσε το πρώτο δημόσιο σχολείο της χώρας το «Orthophrenic».
Διανοητικά καθυστερημένα παιδιά από όλη την Ιταλία ήρθαν σε αυτό το σχολείο για να ζήσουν εκεί και να μελετήσουν για δύο χρόνια σύμφωνα με τις μεθόδους που είχε αναπτύξει η Μοντεσσόρι.

Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά και δύσκολο να τα πιστέψει κανείς.
Τα περισσότερα καθυστερημένα παιδιά κατόρθωσαν να φτάσουν σε αφάνταστα αναπτυξιακά ορόσημα, πολλά από αυτά πέρασαν τις κρατικές εξετάσεις που περνούσαν τα φυσιολογικά παιδιά.

Η μέθοδος Μοντεσσόρι έχει τις ρίζες της στο σεβασμό για το παιδί. Σε μία εποχή που τα παιδιά κάθονταν σε ένα σκληρό θρανίο ακούγοντας σιωπηλά όλη την ημέρα να μιλά ένας δάσκαλος και να υφίστανται τη ράβδο για κάθε παράβαση κάποιου κανόνα, αυτό ήταν κάτι το εξαιρετικό. Το παιδί δεν ήταν πλέον υποταγμένο ούτε εξαρτημένο.

Ακριβώς το αντίθετο.

Η Μοντεσσόρι υποστήριξε ότι οι φυσικές παρορμήσεις των παιδιών δεν πρέπει να καταργηθούν.
Η φυσική λαχτάρα για μάθηση πρέπει να καλλιεργηθεί και να εξασκείται.

Τα παιχνίδια αντικαταστάθηκαν με εργαλεία για παιδιά, και αυτά έκαναν διάφορες εργασίες, όπως καθαριότητα και μαγείρεμα.

Τα παιδιά μάθαιναν από τις ίδιες τις πράξεις τους ή από τα μεγαλύτερα παιδιά.
Ο δάσκαλος παρέμενε στην άκρη, και παρουσιαζόταν μόνο αν τον είχαν ανάγκη.

Σήμερα υπολογίζεται ότι υπάρχουν 20.000 μοντεσσοριανά σχολεία.

Διαβάστε ακόμη: Σημάδια ενός καλού βρεφονηπιακού/παιδικού σταθμού.

Υπάρχουν σε όλο τον κόσμο.

Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας που φοιτούν στα σχολεία αυτά, έχει αποδειχθεί ότι έχουν καλύτερες επιδόσεις από τα άλλα παιδιά στην ανάγνωση και τα μαθηματικά, όπως επίσης διαθέτουν προηγμένες κοινωνικές δεξιότητες. Επίσης οι μεγαλύτεροι μαθητές, ανέφεραν μία μεγαλύτερη αίσθηση κινήτρων και κοινωνικότητας από τους άλλες μαθητές. Έγραφαν δε καλύτερες και αισθητά πιο δημιουργικές εκθέσεις.

Συναντούμε εκ νέου τις ιδέες της Μαρίας Μοντεσσόρι.

Η Ακαδημία Khan που ιδρύθηκε το 2006, εκσυγχρονίζει το σχέδιο της για την αυτό-κατευθυνόμενη μάθηση για την γενιά του διαδικτύου.

Τα βίντεο της Ακαδημίας και οι ασκήσεις δείχνουν τα ίδια καλά οφέλη όπως τα μοντεσσοριανά σχολεία.

Για παράδειγμα, τα παιδιά που θεωρούνται καθυστερημένα, συχνά φτάνουν και μάλιστα υπερβαίνουν τους συνομηλίκους τους όταν τους επιτρέπεται να βρουν τον ρυθμό τους.

«Περπατώντας με τα παπούτσια του άλλου», δεν είναι η πιο καλή τεχνική για ριζική καινοτομία, αλλά η Μοντεσσόρι μας διδάσκει ότι είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μετατροπή.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που αφήσατε το μυαλό σας να λειτουργήσει, βάζοντας τον εαυτό σας ακριβώς στην κατάσταση ενός άλλου ατόμου;
Πότε ακούσατε τελευταία φορά μία αντίθετη πολιτική άποψη και σκεφτήκατε «αν ήμουν στη θέση του, μπορεί να είχα και εγώ αυτή τη γνώμη;»

Δοκιμάστε το. Ίσως εκπλαγείτε από το αποτέλεσμα.