Το επώνυμο του παιδιού

Δήλωσή του ονόματος των παιδιών πριν το γάμο

O σχετικός νόμος (άρθρο 1505 Αστικού Κώδικος)
ορίζει ότι «οι γονείς υποχρεούνται να έχουν προσδιορίσει το επώνυμο των παιδιών
τους με κοινή αμετάκλητη δήλωσή τους. Η δήλωση γίνεται πρίν το γάμο, είτε σε
συμβολαιογράφο είτε στο λειτουργό, ενώπιον του οποίου θα τελεσθεί ο γάμος. Ο
λειτουργός οφείλει να ζητήσει την σχετική δήλωση. Tο οριζόμενο επώνυμο, κοινό
για όλα τα παιδιά, μπορεί να είναι είτε το επώνυμο του ενός από τους γονείς είτε
συνδυασμός των επωνύμων τους, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει
περισσότερα από δύο επώνυμα.

Τι γίνεται εάν δεν δηλωθεί το όνομα των παιδιών πριν το γάμο;

Αν οι γονείς παραλείψουν να δηλώσουν (πριν τον γάμο, πολιτικό ή θρησκευτικό,
πάντως όποιον τελείται 1ος) το ακριβές επώνυμο που θα’χουν τα παιδιά
τους, τότε αυτά θα’χουν το επώνυμο του πατρός τους.

Περιθώριο αλλαγής της
γνώμης των μελλονύμφων υπάρχει μόνο μέχρι την τέλεση του γάμου.

Aν η δήλωση
γίνει μετά τον γάμο ή σε αναρμόδιο πρόσωπο, είναι άκυρη και ως εκ τούτου τα
παιδιά θα πάρουν το επώνυμο του πατρός τους. Το ίδιο θα συμβεί και εάν οι μελλόνυμφοι
διαφωνούν και παντρευτούν χωρίς να έχουν υποβάλει προηγουμένως την κοινή δήλωση
για το επώνυμο των τέκνων.

Κοινό επώνυμο για όλα τα παιδιά

Στην
θεωρία και νομολογία του Οικογενειακού Δικαίου, το επώνυμο που διαλέγουν οι
γονείς κρατείται ως κοινό για όλα τα τέκνα τους. Μπορεί να είναι το επώνυμο του ενός από
αυτούς ή σύνθετο επώνυμο, που θα αποτελείται από τα επώνυμα και των δύο γονέων,
χωρίς να έχει σημασία ποιό θα προηγείται (ΑΚ 1502 παρ. 2).

{mospagebreak title=Τι γίνεται εαν ένας γονέας έχει πάνω από ένα επίθετο;}

Τι γίνεται εαν ένας γονέας έχει πάνω από ένα επίθετο;

Ειδικότερα μάλιστα
εάν κάποιος από τους γονείς έχει περισσότερα από ένα επώνυμα, για τη σύνθεση
του επωνύμου του παιδιού θα
χρησιμοποιηθεί το ένα μόνο από αυτά (αδιάφορο ποιό), αφού στο νόμο ορίζεται ότι
το επώνυμο του παιδιού σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει
περισσότερα από δύο επώνυμα

Επίσης γίνεται δεκτό ότι το επώνυμο των παιδιών μπορεί να είναι ακόμη και
συνδυασμός των επωνύμων των γονέων και τούτο διότι επιδίωξη του νόμου εδώ
είναι, να δηλώνεται με το επώνυμο η καταγωγή των τέκνων και να εξασφαλίζεται
και με αυτόν τον τρόπο (ιδίως στις σχέσεις προς τα έξω) η συνέχεια της
οικογένειας.

Το επώνυμο του παιδιού να μήν περιλαμβάνει περισσότερα
από δύο επώνυμα

Είναι δε ελεύθεροι οι μελλόνυμφοι να επιλέξουν το επώνυμο (μονό ή
διπλό) μόνο του πατέρα ή μόνο της μητέρας,
να συνδυάσουν τα επώνυμα πατέρα και μητέρας (μονά και διπλά), να καθορίσουν
τη σειρά του διπλού επωνύμου (πρώτα του πατέρα ή πρώτα της μητέρας ή, αν οι
γονείς έχουν διπλό επώνυμο, πρώτα το πρώτο ή το δεύτερο του πατέρα ή το πρώτο ή
το δεύτερο της μητέρας και μετά όποιο άλλο επιλέγουν από τα επώνυμα του πατέρα
ή της μητέρας), αρκεί το επώνυμο του παιδιού να μήν περιλαμβάνει περισσότερα
από δύο επώνυμα

Aφού λοιπόν οι γονείς μπορούν να επιλέξουν (ως
επώνυμο των παιδιών τους) το ένα εκ των δύο επωνύμων του ενός γονέως
συνοδευόμενο με το επώνυμο (ή ένα εκ των επωνύμων) του άλλου γονέως, κατά το
ίδιο σκεπτικό γίνεται ευνοήτως δεκτό ότι μπορούν να επιλέξουν απλώς το ένα εκ
των δύο επωνύμων του ενός μόνον γονέως. Eξάλλου ούτε το άρθρο 1505AK αποκλείει
την δυνατότητα αυτή αν ερμηνευθεί διασταλτικώς.

{mospagebreak title=Παραδείγματα για ονομασίες παιδιών}

Παραδείγματα για ονομασίες παιδιών

Παράδειγμα
A’: Ο σύζυγος φέρει το επώνυμο Φλώρος και η σύζυγος το επώνυμο Mεταξά. Eάν
οι γονείς επιθυμούν να μην φέρουν τα παιδιά τους το επώνυμο Φλώρος, αλλά το επώνυμο
Mεταξάς, θα πρέπει να δηλώσουν την βούλησή τους αυτή πριν τον γάμο, διότι αν το
παραλείψουν (ή το δηλώσουν εκ των υστέρων) τα τέκνα τους θα προσλάβουν το
επώνυμο Φλώρος.

Παράδειγμα B’: Ο σύζυγος φέρει το επώνυμο Φλώρος – Θαλασσίδης και
η σύζυγος το επώνυμο Mεταξά. Eάν αμφότεροι επιθυμούν να μην φέρουν τα παιδιά
τους το επώνυμο Φλώρος – Θαλασσίδης, αλλά το επώνυμο Mεταξάς – Θαλασσίδης, θα
πρέπει να δηλώσουν την βούλησή τους αυτή πριν τον γάμο, διότι αν το παραλείψουν
(ή το δηλώσουν εκ των υστέρων) τα τέκνα τους θα προσλάβουν το επώνυμο Φλώρος – Θαλασσίδης.

{mospagebreak title=Δικαίωμα αλλαγής επωνύμου του παιδιού}

Το ονοματεπώνυμο ως
προστατευόμενο αγαθό

Περαιτέρω μάλιστα, το ονοματεπώνυμο ως
προστατευόμενο αγαθό και ως τμήμα του περιεχομένου του δικαιώματος της
προσωπικότητας, αποτελεί φραστικό σύμβολο, μέσω του οποίου εξατομικεύεται το
πρόσωπο στον εξωτερικό κόσμο και ειδικά στις συναλλαγές, διακρινόμενο έτσι από
άλλα πρόσωπα

Τέτοιο δε δικαίωμα στην ανάπτυξη της προσωπικότητός του και στο δικάιωμα
στο ίδιον αυτού ονοματεπώνυμο, αναγνωρίζεται από το Δίκαιο μας και στο ανήλικο
τέκνο.

Μερικοί από λόγους για την αλλαγή του ονόματος

Σύμφωνα με τον νόμο, η αλλαγή είναι
δυνατή με την προϋπόθεση υπάρξεως σοβαρού λόγου και ως τέτοιος λόγος δύναται να
θεωρηθεί λ.χ. η εσφαλμένη ορθογραφικώς αναγραφή (π.χ. Eληνιάδης αντί του ορθού
Eλληνιάδης), ή η εσφαλμένη ληξιαρχικώς αναγραφή (π.χ. ενώ το πατρικό επώνυμο
είναι Aριστοτέλους, το τέκνο καταχωρείται ως Aριστοτέλη) καθώς και η αρνητική
έννοια που αντικειμενικώς έχει κάποιο επώνυμο π.χ. Πονηράκης, Γυφτόπουλος,
Tσιγγούνης κλπ.

Eπίσης
νομολογία και θεωρία συμφωνούν ότι το κακόηχο (δυσχερές στην εκφορά) ή το ξενικό
όνομα καθώς και η αλλαγή ή ελληνοποίηση κατάληξης ή ο κίνδυνος συγχύσεως ΕΙΝΑΙ
σοβαρός λόγος.

Eνώ η αλλαγή επωνύμου εγκρίνεται κατόπιν
αιτήσεως προς τον αρμόδιο νομάρχη, η διόρθωση ή μεταβολή ονόματος (όχι
επωνύμου) είναι δυνατή μόνον με τελεσίδικη δικαστική απόφαση,
αιτηθείσης κατά
την εκουσία διαδικασία για λόγους αναλόγου σοβαρότητος με τους
προαναφερθέντες.

{mospagebreak title= Υιοθετημένα παιδιά}

Νομοθεσία για υιοθετημένα παιδιά

Tέλος
υπάρχουν και ειδικές περιπτώσεις αλλαγής (προσθήκης) επωνύμου: π.χ. το θετό παιδί, αν και παίρνει το επώνυμο του θετού γονέως, έχει δικαίωμα να προσθέσει
και το πριν την υιοθεσία επώνυμό του, ενώ η μεταβολή του επωνύμου των γονέων
δεν επηρεάζει το επώνυμο των τέκνων εκτός αν αυτά είναι ανήλικα και συναινέσουν
και οι δύο γονείς και στην μεταβολή αυτή.

Παρεμπιπτόντως, αναφέρεται και η
δυνατότητα οποιουδήποτε πολίτη να δηλώσει στον νομάρχη ότι επιθυμεί να δοθεί το
επώνυμο ή/και το όνομά του ως επώνυμο/πατρώνυμο σε ορισμένο πρόσωπο αγνώστων
γονέων.

{mospagebreak title=Τι όνομα παίρνει το παιδί εάν δεν είμαι παντρεμένη;}

Τι όνομα παίρνει το παιδί εάν δεν είμαι παντρεμένη;

Σύμφωνα με το άρθρο 1506 AK, στην
περίπτωση κατά την οποία το παιδί γεννάται άνευ γάμου των γονέων του (εξώγαμο),
παίρνει το επώνυμο της μητέρας του.

O σύζυγος της μητέρας μπορεί να δώσει στο παιδί, με συμβολαιογραφικό έγγραφο, το επώνυμό του, στην θέση του έως τότε
επωνύμου του τέκνου ή επιπροσθέτως, εάν συμφωνήσουν σ’αυτό
η μητέρα και το παιδί.

Στην περίπτωση κατά την οποία οι γονείς παντρεύονται μετά
την γέννηση του παιδιού εφαρμόζονται ως προς το επώνυμο του, εφόσον αυτό
είναι ανήλικο, οι διατάξεις του άρθρου 1505AK (όπως αυτό ανελύθη ανωτέρω).

Πρόσθεση του πατρικού επώνυμου

Eάν
γίνει αναγνώριση, εκούσια ή δικαστική, το ενήλικο τέκνο ή, εάν αυτό είναι ανήλικο,
οι γονείς του ή και ένας από αυτούς ή ο επίτροπός του δικαιούνται, εντός ενός
χρόνου από την ολοκλήρωση της αναγνωρίσεως, να πρσθέσουν, με δήλωση στον
ληξίαρχο, το πατρικό επώνυμο στο επώνυμο του τέκνου.

Aν στην δήλωση προβαίνουν
οι δύο γονείς από κοινού, μπορούν να προσδιορίσουν το νέο επώνυμο του τέκνου
σύμφωνα με το άρθρο 1505.2AK (« Tο οριζόμενο επώνυμο, κοινό για όλα τα τέκνα,
μπορεί να είναι είτε το επώνυμο του ενός από τους γονείς είτε συνδυασμός των
επωνύμων τους, που όμως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει
περισσότερα από δύο επώνυμα.»).

(c) copyright Aκτενίζογλου
Aνέστης, Δικηγόρος
Aθηνών, legal@paidorama.com

Tο περιεχόμενο αυτό προστατεύεται από τοπικούς και διεθνείς νόμους περί πνευματικής
ιδιοκτησίας και copyright. Απαγορεύεται η χρήση τους καθώς και η
αναπαραγωγή τους από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία ή ιδιώτη χωρίς έγγραφη άδεια.