Δεν ορίζω εγώ το σώμα του παιδιού μου

Γράφει η ψυχολόγος Κλαίρη Σειραδάκη 

Πρόσφατα είχα την τιμή να συμμετάσχω σε ένα συνέδριο με θέμα την «Παιδική Σεξουαλική Κακοποίηση». Δυστυχώς, τα ποσοστά σε κρούσματα σεξουαλικής παιδικής κακοποίησης στην Ελλάδα είναι τρομακτικά. Ακόμα πιο δραματικά, γίνονται τα πράγματα στην επαρχία (τρομάζουν τα ποσοστά στην Κρήτη!), καθώς πρόκειται για ένα θέμα ταμπού ανάμεσα σε γονείς και παιδιά.

Στις κλειστές κοινωνίες, τα άτομα συνηθίζουν να μη ζητούν βοήθεια, αλλά το ουσιαστικότερο πρόβλημα που διαπιστώθηκε, είναι το χάσμα μεταξύ αυτού που βίωναν τα παιδιά και αυτού που γνώριζαν οι γονείς. Στην Ελλάδα, κάτι που επιδεινώνει το πρόβλημα είναι και τα κενά που παρουσιάζει το σύστημα, κάτι που λειτουργεί ανασταλτικά στο να μιλήσουν τα θύματα για την κακοποίηση.

Κάτι λοιπόν που θα πρέπει να γνωρίζουμε, είναι ότι ο παιδόφιλος, στα γενικά του χαρακτηριστικά:

• Είναι συνήθως άντρας
• Είναι άνω των 30 ετών
• Με λίγους φίλους της ηλικίας του
• Είναι ελεύθερος, δεν ενδιαφέρεται να έχει ένα σύντροφο της ηλικίας του ή έναν οποιονδήποτε σύντροφο
• Ενδιαφέρεται περισσότερο για τα παιδιά απ’ ότι για τους ενήλικες
• Συχνάζει σε χώρους με παιδιά, όπως παιδικές χαρές, ίντερνετ καφέ, αθλητικά κέντρα κ.α.
• Συχνά εργάζεται με παιδιά ή εμπλέκεται σε δραστηριότητες με παιδιά, όταν δεν είναι παρόντες οι γονείς
• Μα πάνω απ’ όλα είναι άτομο «ΥΠΕΡΑΝΩ ΠΑΣΗΣ ΥΠΟΨΙΑΣ»

Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν πρόκειται για κάποιο άγνωστο στο παιδί άτομο, αλλά για ένα άτομο που δρα μεθοδικά και με υπομονή (έχει προσεγγίσει  επανειλημμένως το παιδί), με αρχικό στόχο να κερδίσει τη συμπάθεια και την εμπιστοσύνη του και με απώτερο στόχο τη δική του σεξουαλική ικανοποίηση. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, πρόκειται για ευυπόληπτο ή γνωστό μέλος της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας και συνήθως ανήκει στο περιβάλλον του παιδιού ή ακόμα και στην οικογένεια. Στοχεύει σε συγκεκριμένο φύλο και ηλικίες (συνήθως παιδιά προεφηβικής ηλικίας), ενώ μπορεί να προβεί σε πράξεις συναισθηματικού εκβιασμού ή απειλές προς το παιδί, προκειμένου να μην αποκαλύψει τις άσεμνες δραστηριότητές του στους γονείς του. Όπως έχει αποδειχθεί σε αρκετές περιπτώσεις, χρησιμοποιεί τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε παιδιά, ενώ ενδέχεται να προσποιείται τον έφηβο για να συζητά και να παίζει παιχνίδια μαζί τους στο Διαδίκτυο.

Είναι γεγονός ότι στην ελληνική πραγματικότητα, οι σχέσεις ανάμεσα στους συγγενείς, είναι ιδιαίτερα στενές. Όλοι έχουμε να θυμηθούμε κάποια θεία, η οποία ερχόταν μια φορά το χρόνο από κάπου μακριά και η οποία έπεφτε κυριολεκτικά πάνω μας, μας έκοβε την ανάσα από το σφίξιμο, μας γέμιζε με φιλιά ή μας τσιμπούσε δυνατά τα μάγουλα. Φυσικά κάτι τέτοιο δε σημαίνει ότι η θεία είναι παιδόφιλη. Μπορεί να είναι μία συγγενής, που απλά γαργαλάει ή σφίγγει το παιδί περισσότερο από όσο εκείνο θέλει. Και ο ρόλος του γονιού σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι να εξηγήσει στο παιδί του, ότι πάντα πρέπει να αποφεύγει όποιον παραβιάζει τον προσωπικό του χώρο και το κάνει να νιώθει άβολα για οποιονδήποτε λόγο.

Δεν είναι λίγοι οι γονείς, που προκειμένου να μη στεναχωρήσουν τη θεία ή συγγενικά πρόσωπα με ανάλογη συμπεριφορά, συνηθίζουν να πιέζουν το παιδί, για να ανταποδώσει κι αυτό μια σφιχτή αγκαλιά ή να τους δώσει ένα φιλί και γενικότερα να δείξει με έντονο τρόπο την αγάπη του. Ακόμα και σε περιπτώσεις που το παιδί έχει κάνει σαφές ότι δεν θέλει! Αλήθεια, έχουμε σκεφτεί τι είδους μηνύματα περνάμε εκείνη τη στιγμή στο παιδί;

Όταν πιέζουμε ένα παιδί να εκδηλώσει μια έκφραση αγάπης και οικειότητας, παρόλο που το ίδιο δεν θέλει, προκειμένου να μην πληγώσει τα αισθήματα κάποιου συγγενή ή φίλου μας, του μαθαίνουμε ότι το σώμα του δεν του ανήκει πάντα, γιατί κάποιες φορές πρέπει να παραμερίζει τις δικές του επιθυμίες προκειμένου να ευχαριστήσει τους άλλους. Αυτό μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες ένα παιδί να γίνει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης, μια έφηβη να υποκύψει στην επιθυμία ενός αγοριού να κάνουν σεξ προκειμένου «να  τη συμπαθήσει» ή ένα παιδί να δείξει ανοχή σε μια περίπτωση bullying.

Όπως αναφέρει η Ιρέν Βαν ντερ Ζάντ, συν-ιδρύτρια και διευθύντρια της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που ειδικεύεται στην ασφάλεια και την πρόληψη της βίας, «Δεν ορίζω εγώ το σώμα του παιδιού μου. Τα παιδιά πρέπει να παίρνουν το μήνυμα ότι το σώμα τους τους ανήκει και είναι στη δική τους δικαιοδοσία εάν θα αγκαλιάσουν, θα φιλήσουν ή θα δεχτούν την αγκαλιά και το φιλί οποιουδήποτε».

Αυτό δεν σημαίνει ότι επιτρέπουμε στο παιδί να γίνει αγενές ή αντικοινωνικό. Ένα παιδί μπορεί να χαιρετήσει ευγενικά με ένα χαμόγελο ή και να δώσει το χέρι του σε κάποιον κι αυτό είναι αρκετό για να εκφράσει τους καλούς τρόπους και το σεβασμό του. Κι όταν από μόνο του θελήσει να αγκαλιάσει σφιχτά κάποιον ή να καθίσει στα γόνατά του, τότε εκείνος θα πρέπει να το εκτιμήσει περισσότερο, γιατί θα πρόκειται για μια αληθινή επιθυμία του παιδιού κι όχι κάτι που αναγκάζεται να κάνει για να μη θυμώσει η μαμά!

Με αφορμή τα παραπάνω λοιπόν, μου έρχεται στο μυαλό η περίπτωση της Μαριάννας. Ενός πεντάχρονου κοριτσιού, το οποίο κάποια στιγμή, θέλοντας να μου εκφράσει την αγάπη του, πήγε να με φιλήσει στο στόμα. Εγώ φυσικά τραβήχτηκα διακριτικά και τη ρώτησα αν το κάνει με τη μαμά και το μπαμπά. Εφόσον η απάντηση ήταν καταφατική, το επόμενο αμέσως βήμα, ήταν να πάρω τηλέφωνο τη μητέρα της…

Πρόκειται για μια περίεργη μόδα που έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και η οποία καλώς ή κακώς δεν είναι πολιτιστικά αποδεκτή. Το φιλί στο στόμα, είναι ξεκάθαρα μια έκφραση της ερωτικής αγάπης ανάμεσα σε ένα ζευγάρι και καλό είναι να μη μπερδεύεται το παιδί, σχετικά με τη συγκεκριμένη πράξη. Σε καμία περίπτωση δε δείχνουμε πιο έντονα την αγάπη μας στο παιδί με το να το φιλάμε στο στόμα απ’ ό,τι στο μάγουλο. Και σίγουρα δεν είναι κάτι που το παιδί το επέλεξε, καθώς το ίδιο, θα μπορούσε να αρκεστεί και στην τρυφερότητα που υποδηλώνει ένα γλυκό φιλί στο μάγουλο. Παρόλαυτά, εξήγησα  στη μητέρα της Μαριάννας ότι αν συνεχίσει να το κάνει (είναι καθαρά δικιά της απόφαση), τουλάχιστον θα πρέπει να ξεκαθαρίσει στο παιδί, ότι είναι κάτι που δεν το κάνουμε με τον οποιονδήποτε.

Ποιά είναι η καλύτερη λύση; Η πρόληψη. Και ποιά είναι η καλύτερη πρόληψη; Ενημέρωση, Ενημέρωση και πάλι Ενημέρωση… Μέσα από το επόμενο άρθρο θα ενημερώσουμε για το πώς αναγνωρίζουμε τα πιθανά συμπτώματα σεξουαλικής κακοποίησης σε ένα παιδί (σωματικά και ψυχολογικά), για το πώς μεταβάλλεται η προσωπικότητα του παιδιού σε περίπτωση που δε γίνει αντιληπτή η κακοποίηση και κυρίως…το πώς μπορούμε να το προστατέψουμε!

ΠΗΓΗ: Από την καμπάνια για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης

Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου. Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα που αντιμετωπίζετε μέσα στην οικογένειά σας.  Σε περίπτωση που θέλετε να έχετε μια προσωπική επικοινωνία μαζί μου, περιμένω τα e-mails σας στη διεύθυνση:  klairhseiradaki@gmail.com