Οι γονείς μεγαλώνουν μαζί με τα παιδιά

Από την εγκυμοσυνη , τον τοκετό ως και τη γέννηση του παιδιού, ο γονέας καλείτε να αντιμετωπίσει χαρές, λύπες, πρωτόγνωρους φόβους και αμφιβολίες. Χειριζόμενος αυτά τα ζητήματα αλλά κι όλα τ’ άλλα που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια της ανατροφής στην παιδική αλλά και στην εφηβική ηλικία, ο κάθε γονέας μεγαλώνει και εξελίσσει και αυτός το χαρακτήρα του παράλληλα με το παιδί του. 

Δια Βίου μάθηση για γονείς

Θυμάστε τους σούπερ ήρωες που ποτέ δεν κουράζονται, που αλλάζουν τα ρούχα τους μέσα σε ένα τηλεφωνικό θάλαμο σε δευτερόλεπτα για να τρέξουν και να σώσουν τον κόσμο; Έτσι νιώθω ορισμένες φορές ότι πρέπει να είμαι ως γονέας. Η μόνο διαφορά είναι ότι είμαι πάντα κουρασμένος από τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας.

Σχεδόν από την μία μέρα στην άλλη, εκεί που οι γονείς είχαν συνηθίσει να έχουν χρόνο για τον εαυτό τους και για τη σχέση τους, τα πράγματα αλλάζουν. Υπάρχει κάποιος «άλλος» άνθρωπος ο οποίος χρειάζεται την προσοχή τους 100%. Τους πρώτους μήνες μετά τη γέννηση ενός παιδιού και ειδικότερα αν υπάρχουν και άλλα παιδιά στην οικογένεια, οι ισορροπίες αλλάζουν.

Γίνεται αμέσως αντιληπτό σε κάθε γονέα ότι πρέπει να μάθει να αντιμετωπίζει την υπερβολική κούραση που προκύπτει από την έλλειψη ύπνου, τα τεντωμένα νεύρα και το θυμό. Ακόμη και ο πιο υπομονετικός γονέας θα δει τον εαυτό του να φτάνει στα πρόθυρα του νευρικού κλονισμού. Αργότερα το παιδί "θα εισβάλλει" και με άλλους τρόπους στην οικογενειακή ζωή. Εκεί που οι οικογενειακές συζητήσεις αφορούσαν μόνο τους γονείς, ξαφνικά υπάρχει ένας μικρός «εισβολέας» που όχι μόνο ακούει και παρακολουθεί τις συζητήσεις αλλά μαθαίνει και επηρεάζεται από αυτά που λένε και κάνουν οι γονείς. Big brother is watching.

Όποιος  γονέας περιμένει λοιπόν ότι μπορεί να συνεχίσει να έχει τις παλιές του συνήθειες ή τον παλιό τρόπο ζωής και πιστεύει ότι τα παιδιά θα προσαρμοστούν σ’ αυτό έχει κατά κάποιο τρόπο δίκιο. Τα παιδιά θα προσαρμοστούν κι αυτό σημαίνει ότι θα αφομοιώσουν καλές αλλά και κακές συμπεριφορές. Όσο μεγαλώνει όμως το παιδί και διαμορφώνει το δικό του χαρακτήρα (με αποκορύφωμα την εφηβεία) τόσο δυσκολότερο  θα είναι να αποδεχτεί κάθε συμπεριφορά και κάθε αντίληψη. Αν ο ίδιος ο γονέας δεν προσπαθήσει να αλλάξει και να εξελίξει τον εαυτό του καθώς τα παιδιά του αναπτύσσονται (και πολλές φορές να μάθει και από το παιδί), τότε σίγουρα το μόνο που θα καταφέρει είναι να απομακρυνθεί από το παιδί, να δημιουργηθεί ένα χάσμα που σίγουρα θα προκαλέσει αναταραχές κάποια στιγμή στην οικογένεια. 

Από την άλλη πλευρά τα παιδιά δεν χρειάζονται τέλειους γονείς αλλά ανθρώπους με ανάγκες, αδυναμίες και αισθήματα. Χρειάζονται γονείς που επιτρέπουν στον εαυτό τους να κάνει λάθη, να δείξει τα συναισθήματά του. Το πιο σημαντικό όμως είναι να έχουν γονείς που συζητούν για τα αισθήματα τους, γονείς που επιλέγουν εναλλακτικούς τρόπους συμπεριφοράς, μαθαίνουν από τα λάθη τους και βρίσκουν μαζί λύσεις.

Σημαντικές οικογενειακές αποφάσεις

Ένας γονέας μπορεί να αναρωτηθεί εκατοντάδες φορές για το αν η απόφαση που θα πάρει για το παιδί του είναι η σωστή.  Παίρνοντας όμως αποφάσεις (όπως πχ να βάλουμε όρια σε κάποιες συμπεριφορές δικές μας ή των παιδιών) δίνουμε την ευκαιρία στο παιδί να παρατηρήσει και να διακρίνει στη συμπεριφορά μας στοιχεία όπως η αποφασιστικότητα, η αυτοπεποίθηση, η αυτοκριτική, ο αυτοέλεγχος, αλλά και πλήθος αισθημάτων και τη διαχείρισή τους.  Επίσης σημαντικό είναι να εξηγούμε στα παιδιά τα κριτήρια με τα οποία λάβαμε τις όποιες αποφάσεις , να επιχειρηματολογούμε και να τεκμηριώνουμε την άποψή μας.

• Η δια βίου μάθηση συνεχίζεται για όλη την οικογένεια και για να μπορέσει ένα γονέας να μεγαλώσει και αυτός και να ανταποκριθεί επαρκώς στις απαιτήσεις που συνεχώς προκύπτουν χρειάζεται χρόνο για τον εαυτό του, τόσο για να χαλαρώσει όσο και για να σκεφτεί. Έτσι μπορεί να αντλήσει δύναμη για να ανακαλύψει και να δοκιμάσει νέες συμπεριφορές απέναντι στο παιδί του. Ο κάθε γονέας όμως χρειάζεται χρόνο που θα τον αφιερώνει στο σύντροφο του και στη σχέση τους. Το παιδί δεν πρέπει να είναι ο κύριος πρωταγωνιστής σε κάθε δραστηριότητα ή συζήτηση.

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι αλλαγές στη ζωή και στη συμπεριφορά μας θα γίνουν αναμφίβολα. Το πιο σημαντικό όμως είναι αυτές τις αλλαγές να μπορούμε να τις στηρίζουμε, κάνοντας τες συνειδητά και βάζοντας συγκεκριμένους στόχους . Επίσης είναι σημαντικό να μάθουμε να διαχειριζόμαστε την "κακή συνείδηση" και τις ενοχές που νιώθουμε όταν γίνονται λάθη.

Βάλτε στόχους

Ένας από τους πιο συνηθισμένους στόχους των γονιών είναι να καταφέρουν να βρουν λύσεις σε περιστάσεις που το παιδί τους τούς «τρελαίνει». Ας δούμε αυτό το χαρακτηριστικό παράδειγμα και ας αναλογιστούμε πώς μπορούμε να βάλουμε απλούς και συγκεκριμένους στόχους.

Π.χ. Την επόμενη φορά δεν θα του φωνάξω αλλά θα προσπαθήσω να του εξηγήσω ήρεμα τι θέλω.

Αυτός είναι ένας πολύ συγκεκριμένος στόχος και εξαρτάται μόνο από εσάς και όχι από το παιδί σας. Μην περιμένετε λοιπόν το παιδί να αντιδράσει όπως θα επιθυμούσατε για να εκπληρωθεί ο δικός σας στόχο.

Στην παραπάνω περίπτωση είναι σημαντικό να καταφέρετε να μιλήσετε ήρεμα στο παιδί σας, να ελέγξετε το στρες ή το θυμό που νιώθετε, να καταφέρετε να κρατήσετε τον έλεγχο της κατάστασης κι αν χρειαστεί να ξεσπάσετε αλλού. Με αυτό τον τρόπο δίνετε το «καλό παράδειγμα» στο παιδί σας κι  έναν ώριμο τρόπο συμπεριφοράς, τον οποίο με την πάροδο του χρόνου θα αφομοιώσει.

Έτσι λοιπόν αφήνουμε τα παιδιά να ουρλιάζουν, να διεκδικούν και να χτυπάνε ότι υπάρχει τριγύρω τους κι εμείς συνεχίζουμε με ήρεμο τρόπο να προσπαθούμε να τα καθοδηγούμε; 

Ορισμένες φορές και σε περιπτώσεις που δεν ενοχλούμε άλλους ναι. Γενικά και σε κάθε περίσταση όχι. Σκεφτείτε ότι για να συμπεριφέρεται έτσι το παιδί κάπου έχει δει αυτή τη συμπεριφορά και δοκιμάζει αν μπορεί να την χρησιμοποιήσει για να πάρει αυτό που θέλει. Αν δει ότι μία- δύο φορές δεν τα καταφέρνει είναι σίγουρο ότι σε γενικές γραμμές  θα τη απορρίψει.

Τι κάνω λοιπόν όταν η συμπεριφορά του παιδιού ξεπερνάει όρια;

Εξετάζοντας πάλι το παραπάνω παράδειγμα μπορούμε να επεκτείνουμε το στόχο μας λέγοντας ότι αν το παιδί δεν ανταποκριθεί στο μαλακό τόνο της φωνής θα  χρησιμοποιήσω πιο επιβλητικό τόνο αλλά δεν θα σηκώνω της ένταση της φωνής μου. Βλέπετε ότι ο στόχος γίνεται πολύ συγκεκριμένος και το πλεονέκτημα  είναι ότι  έτσι καταφέρνουμε να αποφύγουμε τις γενικεύσεις και τις απογοητεύσεις σε περιπτώσεις που η κατάσταση ξεφύγει.

Λάθη και ενοχές

Στην προσπάθειά μας να αλλάξουμε ή να μάθουμε καινούργια πράγματα είναι φυσιολογικό να κάνουμε λάθη, να έχουμε αμφιβολίες για την ορθότητα των επιλογών μας αλλά και να νιώθουμε ενοχές. Ο πιο απλός τρόπος να τα αντιμετωπίσουμε είναι να δώσουμε χρόνο στον εαυτό μας για τις αλλαγές αυτές και να επιβραβεύσουμε τις επιτυχίες μας και όχι τις αποτυχίες. Στις αρχή ίσως οι επιτυχίες να είναι λίγες, αλλά μπορούμε να αντλούμε δύναμη από αυτές και  να συνεχίζουμε την προσπάθειά μας ξέροντας ότι έχουμε τις ικανότητες και τη διάθεση να πετύχουμε τους στόχους μας. Δοκιμάστε κάτι καινούργιο και αν σας αρέσει και αρέσει και στο παιδί σας να το κάνετε ξανά...

• Πολλές μητέρες στην σκέψη ότι αφιερώνουν λίγο χρόνο αποκλειστικά στον εαυτό τους νιώθουν ενοχές. Συνήθως σκέφτονται πως «ο ελεύθερος χρόνος, είναι κάτι που μπορεί να περιμένει ή ότι πρέπει να διατίθεται αποκλειστικά στα παιδιά » κι έτσι πολλοί γονείς "θυσιάζονται" για τα παιδιά τους. Τα παιδιά δεν χρειάζονται όμως τη θυσία των γονέων αλλά μία οικογένεια, η οποία θα τους παρέχει ασφάλεια και σταθερότητα.  Όταν οι μπαταρίες είναι φορτισμένες  η υπομονή τους δεν εξαντλείται στο πρώτο καβγαδάκι ή στην πρώτη διαφωνία.

Ενοχές εμφανίζονται όμως κι όταν κάνουμε κάποιο λάθος όπως να φωνάξουμε υπερβολικά στο παιδί χάνοντας την ψυχραιμία μας και κάθε όριο αυτοσυγκράτησης. Όπως αναφέραμε είναι σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις να αναγνωρίσουμε το λάθος μας απέναντι στο παιδί (ίσως σε μια άλλη πιο κατάλληλη στιγμή), να εξηγήσουμε τη σημαίνει θυμός και οργή  και να δείξουμε στο μέλλον έναν άλλο τρόπο αντιμετώπισης της. Αλλά ας μη λέμε ψέματα.... κάθε γονέας την έχει νιώσει και τον κάνει να βγει από τα ρούχα του.

Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το να σηκώσουμε το χέρι και να χτυπήσουμε ένα παιδί είναι κάτι που όχι μόνο απαγορεύεται από το νόμο, αλλά είναι κι ένα όριο που θεωρούμε αυτονόητο ότι δεν πρέπει να ξεπερνιέται. Ακόμη κι όμως σε αυτή την περίπτωση η αντιμετώπιση πρέπει να είναι όπως περιγράψαμε παραπάνω. Το λάθος πρέπει να αναγνωριστεί μπροστά στο παιδί.

Τα περισσότερα προβλήματα μπορούν να λυθούν μέσα στην οικογένεια.

Κρατείστε όμως στο μυαλό σας  ότι λάθη γίνονται και τα παιδιά μαθαίνουν από τον τρόπο που τα χειριζόμαστε . Αν κάθε μέρα συζητάμε τα ίδια πράγματα και ζητάμε συγνώμη από το παιδί μας για τις ίδιες λανθασμένες συμπεριφορές τότε μάλλον κάτι δεν κάνουμε σωστά. Τότε ίσως να έπρεπε να αναζητήσουμε τη γνώμη και τη βοήθεια κάποιου ειδικού ψυχολόγου. Αν όμως βλέπετε βελτίωση στις ενδοοικογενειακές σχέσεις τότε η επένδυση που κάνετε μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας μαζί με τα παιδία πρέπει να σας γεμίζει με περηφάνια και χαρά καθώς έχετε πετύχει το στόχο σας..

Κανένα παιδί δεν είναι το ίδιο και το ίδιο ισχύει και για τον γονέα. Είναι λοιπόν λογικό ότι οι γενικές λύσεις και συμβουλές μπορούν να δώσουν μόνο έναν γενικό προσανατολισμό και σπάνια την τελική λύση, Απολαύστε το χρόνο που έχετε με τα παιδιά σας γιατί σας χρειάζονται, και  ανακαλύψτε καινούργια πράγματα για τον εαυτό σας. Το παιδί σας θα συνεχίσει να σας εκπλήττει με νέες συμπεριφορές και αντιδράσεις. Δείτε το σαν παιχνίδι και βρείτε έτσι την απαραίτητα ευρηματικότητα που χρειάζεται για να βρίσκετε λύσεις, που ταιριάζουν στην οικογένεια σας και στον γρίφο που λέγεται ανατροφή. 

Tο περιεχόμενο αυτό προστατεύεται από τοπικούς και διεθνείς νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας και copyright. Απαγορεύεται η χρήση τους καθώς και η αναπαραγωγή τους από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία ή ιδιώτη χωρίς έγγραφη άδεια