Το παιδί που θυμώνει: πώς αντιμετωπίζουμε τις εκρήξεις οργής του;
Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικοι, είναι φυσιολογικό να νιώθουν θυμό υπό ορισμένες συνθήκες. Το πρόβλημα δεν είναι το ίδιο το συναίσθημα αλλά ο τρόπος με τον οποίο αυτό εκφράζεται.
Ο ρόλος σας ως γονείς επομένως, δεν είναι να εμποδίσετε το παιδί από το να νιώθει θυμό αλλά να του “διδάξετε” πώς να αναγνωρίζει και να αποδέχεται τα συναισθήματα του και να τα εκφράζει με κατάλληλους και κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους.
Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς;
Βοηθήστε το παιδί να μάθει να κατανοεί το πότε και γιατί θυμώνει, καθώς και το πώς αντιδρά σε κάθε περίπτωση. Συζητήστε μαζί του, αξιολογήστε τη συμπεριφορά του, ενημερώστε το για τις φυσικές συνέπειες αυτής και βοηθήστε το να σκεφτεί πιο λειτουργικούς τρόπους εκτόνωσης του θυμού. Το παιδί που θα έχει την ευκαιρία να εξηγήσει γιατί θυμώνει, θα ανακουφιστεί και επιπλέον θα νιώσει χαρούμενο επειδή οι γονείς του είναι δίπλα του σε αυτό. Είμαι δίπλα σου σημαίνει ότι αποδέχομαι το συναίσθημα σου, προσπαθώ να το κατανοήσω αλλά βάζω όρια ως προς τον τρόπο αντίδρασής σου. Υπάρχουν συμπεριφορές που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές και οι οποίες επιφέρουν αρνητικές συνέπειες. Στο παιδί θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα αυτά τα όρια. Σε μεγαλύτερα παιδιά μπορείτε να ζητήσετε να κρατάνε ένα ημερολόγιο, στο οποίο θα καταγράφουν κατά τη διάρκεια της ημέρας τι είναι αυτό που τους θύμωσε και πώς αντέδρασαν. Με τον τρόπο αυτό θα μάθουν να παρατηρούν τα συναισθήματα τους αλλά και να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους.
Προσπαθήστε να μειώσετε την ένταση του θυμού.
Στις περιπτώσεις εκείνες όπου η ένταση είναι μεγάλη και η οποιαδήποτε συζήτηση αποκλείεται, οδηγήστε το παιδί στο δωμάτιο του και αφήστε το μόνο του μέχρι να ηρεμήσει. Αν ούτε αυτό είναι εφικτό, τότε απομακρυνθείτε εσείς από τον χώρο, αφού πρώτα του εξηγήσετε ότι θα επιστρέψετε κοντά του αμέσως μόλις περάσει ο θυμός. Μην υποχωρήσετε μπροστά στα ουρλιαχτά και τις ικεσίες του. Έτσι θα καταλάβει τη διαφορά στη συμπεριφορά του. Τα παιδιά, τα οποία τραβάνε την προσοχή των γονιών όταν θυμώνουν, παίρνουν αρκετή ενίσχυση ώστε να επαναλάβουν ξανά την ίδια συμπεριφορά. Όταν το παιδί τελικά ηρεμήσει συζητήστε μαζί του, ρωτήστε το πώς ένιωσε και για ακόμα μια φορά αξιολογήστε τις αντιδράσεις του και τις συνέπειες αυτών.
Λειτουργήστε προληπτικά.
Μην περιμένετε την επόμενη έκρηξη του παιδιού για να λάβετε μέτρα. Αντίθετα, κάθε στιγμή μέσα στην οικογένεια μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά. Διδάξτε στο παιδί σας τρόπους για να χαλαρώνει ακόμα και μέσα από δικά σας παραδείγματα.
Χρησιμοποιήστε τη φαντασία, το παιχνίδι, τη ζωγραφική. Βοηθήστε το να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες, καθώς και κοινωνικά αποδεκτές μορφές συμπεριφοράς. Ένας τρόπος χαλάρωσης είναι να απομακρύνεται από τον χώρο της έντασης και να μετράει ανάποδα από το 10 ή και από το 100, αν πρόκειται για μεγαλύτερο παιδί.
Επιβραβεύστε τα θετικά του στοιχεία.
Συχνά, όταν ένα παιδί εμφανίζει μια αρνητική συμπεριφορά, οι γονείς έχουν την τάση να εστιάζουν σε αυτή, προσπαθώντας να τη μειώσουν ή να την εξαλείψουν, παραβλέποντας έτσι τις θετικές μορφές συμπεριφοράς. Το παιδί με αυτό τον τρόπο, γίνεται ο «κακός» της οικογένειας και καθώς ανταποκρίνεται όλο και περισσότερο στο ρόλο του, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Είναι σημαντικό λοιπόν, να μπορείτε να εντοπίζετε τις θετικές συμπεριφορές του παιδιού και να τις επιβραβεύεται με ειλικρίνεια. Έτσι, θα ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση του και πιθανόν να μειωθεί και η ανεπιθύμητη συμπεριφορά.
Παραμένετε ψύχραιμοι.
Αν αντιδράτε με θυμό στις εκρήξεις του παιδιού, θα πετύχετε τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά. Αποτελέστε πρότυπο προς μίμηση και δείξτε του με τη συμπεριφορά σας πιο υγιείς τρόπους αντίδρασης μπροστά σε μια δυσκολία. Οι αυστηρές τιμωρίες και η σωματική βία θίγουν την προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του παιδιού και αποτρέπουν την ομαλή ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Πιθανόν να δίνουν μια προσωρινή λύση αλλά δεν οδηγούν σε μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα. Με σταθερότητα, συνέπεια και κυρίως υπομονή, το πρόβλημα μπορεί να μειωθεί ή και να εξαλειφθεί.
Αν παρόλα αυτά η δυσάρεστη κατάσταση επιμείνει και νιώσετε ότι δε μπορείτε να τη διαχειριστείτε, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου. Με μια χαρτογράφηση της κατάστασης και επιλέγοντας την κατάλληλη για την ηλικία του παιδιού μέθοδο, θα μπορέσουμε να δώσουμε μια αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα.
Κούρια Ιωάννα, Ψυχολόγος - Οικογενειακή Θεραπεύτρια.
Κέντρο Ψυχοθεραπείας «Στήριξη», www.kentrostirixis.gr
