«Αδέλφια: Μια σχέση ζωής»
Γράφει η ψυχολόγος Κλαίρη Σειραδάκη.
Οικογένεια, γονείς, αδέλφια… Είναι βέβαιο πως κάποια στιγμή όλοι έχουμε αναφέρει στη ζωή μας τις φράσεις: «Είναι σχέσεις ζωής» ή «Είναι δεσμοί αίματος», προκειμένου να περιγράψουμε τους πιο ισχυρούς δεσμούς που δημιουργούνται στην πορεία της ζωής μας. Και παρόλο που πρόκειται για τις σχέσεις που καθορίζουν περισσότερο απ’ οτιδήποτε τη ζωή μας, κατά έναν περίεργο τρόπο, δεν τις έχουμε επιλέξει!
Από αυτές, πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι αδελφικές, είναι οι σημαντικότερες σχέσεις που μπορεί κανείς να αποκτήσει στη ζωή του. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι γονείς «φεύγουν» πιο νωρίς και μια ενδεχόμενη δικιά μας οικογένεια μπορεί να αργήσει λίγο να έρθει. Τα αδέλφια όμως, είναι πάντα εκεί για μας, είναι εκείνα που μας ξέρουν καλύτερα απ’ τον καθένα, γνωρίζουν πότε νιώθουμε ατελής και κατά πάσα πιθανότητα θα μας συνοδεύουν μέχρι τα βαθιά γεράματα!
Το «ακάλεστο» μωρό
Όλα ξεκινούν όταν εκεί που το παιδί βιώνει την αποκλειστικότητα των γονιών του, εισβάλλει «ακάλεστο» στο οικογενειακό περιβάλλον ένα νέο μέλος. Αρχικά, το νέο μέλος και για κάποιο διάστημα είναι ένα παρείσακτο, ένα ενοχλητικό-κλαψιάρικο μωρό, το οποίο διεκδικεί την προσοχή των γονιών και άρα μια θέση στο «βασίλειο». Όλα αυτά είναι απολύτως φυσιολογικά, καθώς το μωρό δεν αποτελεί τίποτε άλλο από μία απειλή για μοίρασμα της μητρικής αγκαλιάς.
Μέσα από την αντιπαλότητα, η συναδέλφωση
Το μοίρασμα, αυτό που είναι αρχικά απειλητικό και ανεπιθύμητο, θα γίνει τελικά αυτό που ενώνει τα αδέλφια. Οι συναισθηματικοί δεσμοί ανάμεσα στα αδέλφια είναι τόσο δυνατοί, που πολλές φορές αμφιταλαντεύονται ανάμεσα σε αγάπη και μίσος, αφοσίωση και αντιζηλία. Ακόμη και σε ιδανικές περιπτώσεις, σε περιπτώσεις που οι γονείς είναι θαυμαστά παραδείγματα δίκαιων ανθρώπων που ξέρουν να διατηρούν ισορροπίες, σπανίως θα συναντήσει κανείς αδέλφια που ποτέ δεν μάλωσαν, δεν ζήλεψαν, δεν πλακώθηκαν, δεν βρίστηκαν, δεν κάρφωσαν το ένα τις αταξίες του άλλου στους γονείς, δεν έκαναν καψώνια το ένα στο άλλο. Δε θα πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι πρόκειται για εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες, με το δικό τους ψυχισμό και τα δικά τους ιδιαίτερα χαρίσματα. Μέσα από τις διαφορές αναδεικνύεται η μοναδικότητα του καθενός και μέσα από την αντιπαλότητα μπορούμε να φτάσουμε στη συναδέλφωση.
Εχθροί μεταξύ μας, σύμμαχοι στους «απ’ έξω»
Αξίζει να σημειώσουμε την θαυμαστή ευκολία, με την οποία οι δύο «αντίπαλες» πλευρές, προσεγγίζουν η μία την άλλη, όταν δεχτούν απειλή από κάποιον τρίτο, είτε από τον κόσμο των ενηλίκων (συμπεριλαμβανομένων των γονέων), είτε από άλλο παιδί. Δεν είναι άλλωστε λίγοι οι γονείς, που όταν κάνουν το «λάθος» να χωρίσουν τα παιδιά τους, βρίσκονται έκπληκτοι απέναντι σε μια ενωμένη ομάδα. Τα αδέλφια, ακόμη και όταν μαλώνουν, δεν παύουν να αισθάνονται παράλληλα και συντροφικά. Και αυτό, είναι προνόμιο μόνο της αδελφικής σχέσης…
Ο αδερφός μου: το αντίγραφό μου!
Εκείνος που προηγείται ή που έπεται, μας προσφέρει μια γνώση για τον κόσμο και τις σχέσεις. Έτσι, θα λέγαμε ότι το συναίσθημα της ζήλιας, το οποίο είναι φορτισμένο αρνητικά, μπορεί να αποβεί ακόμα και χρήσιμο πολλές φορές. Η υγιής ζήλια, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της κοινωνικότητας και της γνώσης μας για τον κόσμο. Η αντιπαλότητα και η σύγκριση ανάμεσα στις δυνατότητες και τα επιτεύγματα των αδελφών, μαζί πάντα με τη συντροφικότητα και την αγάπη, μας βοηθά να χτίσουμε την αυτοεικόνα μας και αποτελεί κίνητρο για συνεχή προσπάθεια, εξέλιξη και κατάκτηση των στόχων μας. Σύμφωνα με τον Γάλλο ψυχαναλυτή Ζαν-Μπερτράν Πονταλίς, «Θα μπορούσε ο αδελφός μας, να είναι ένα αντίγραφό μας, ένας άλλος που μας μοιάζει πάρα πολύ, σαν ένας παραμορφωτικός καθρέφτης στον οποίο αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας.» «Δεν είμαι εγώ! Και όμως, αν ήμουν εγώ;» Μέσα από αυτό το παιχνίδι εναλλαγής ρόλων μαθαίνουμε πράγματα για τον εαυτό μας, για τους άλλους και για τις σχέσεις μας.
Η πρώτη κοινωνικοποίηση
Οι σχέσεις που συνάπτει ένα παιδί με τα αδέλφια του, αποτελούν την πρώτη επαφή και κοινωνικοποίηση με άλλα παιδιά. Τα αδέλφια είναι που το βοηθούν να δημιουργήσει τη βάση για τις μετέπειτα διαπροσωπικές του σχέσεις. Ακόμα και μέσα από τις διαφωνίες ή τον τσακωμό, το παιδί μαθαίνει να συναναστρέφεται ακόμα και σε δύσκολες καταστάσεις, να μοιράζεται, να συνεργάζεται, να διεκδικεί. Όταν το παιδί μαθαίνει να τσακώνεται και να τα βρίσκει στο δωμάτιό του με τον αδελφό του, είναι προετοιμασμένο, βγαίνοντας στον έξω κόσμο, να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη ευκολία αντίστοιχες καταστάσεις στο πάρκο, στο σχολείο και αργότερα σε οποιαδήποτε συνεργασία.
Μαζί και στα δύσκολα
Σε περίπτωση που υπάρχουν προβλήματα σε μια οικογένεια (π.χ χωρισμός των γονέων), τα αδέλφια στρέφονται το ένα στο άλλο, βρίσκοντας εκεί συμπαράσταση, παρηγοριά και υποστήριξη. Σε ακόμα πιο δύσκολες καταστάσεις (π.χ θάνατος γονέα), τα αδέλφια έρχονται πιο κοντά και συνήθως τα μεγαλύτερα αδέλφια αναλαμβάνουν να φροντίσουν τα μικρότερα αλλά και ολόκληρη την οικογένεια. Πολύ συχνά, το κάνουν με τρομερή επιτυχία!
Τελικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ιδανική κατάσταση δεν υπάρχει. Όπως δεν υπάρχει ιδανική μητέρα ή ιδανικός πατέρας, έτσι δύσκολα θα περιγράφαμε και μια ιδανική αδελφική σχέση. Πρέπει να δεχτούμε ότι αγάπη και μίσος, αποδοχή και ζήλια συνυπάρχουν και κάθε αδελφός (ή αδελφή) είναι καταδικασμένος σ’ αυτόν τον διπλό ρόλο ομοίου- αντιπάλου. Ωστόσο, κάτι πάντα στέκεται πιο δυνατό από όλα αυτά: η βαθιά ρίζα που ενώνει τα αδέλφια και που δημιούργησε μέσα τους μια σχέση, την οποία δεν επέλεξαν, αλλά που ήρθε, για να τους καθορίσει τη ζωή…
Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου. Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα που αντιμετωπίζετε μέσα στην οικογένειά σας. Σε περίπτωση που θέλετε να έχετε μια προσωπική επικοινωνία μαζί μου, περιμένω τα e-mails σας στη διεύθυνση: klairhseiradaki@gmail.com
