Άγιος Βασίλης: Ψέμα ή μήπως παραμύθι;
Γράφει η ψυχολόγος Κλαίρη Σειραδάκη
Τα Χριστούγεννα είναι αναμφισβήτητα η γιορτή των παιδιών! Φώτα, χριστουγεννιάτικα δέντρα, βιτρίνες με παιχνίδια είναι λίγα μόνο απ’ όσα γεμίζουν τα παιδιά με ενθουσιασμό κι ανυπομονησία. Χαρακτηριστική φιγούρα που πρωταγωνιστεί αυτές τις μέρες, ο Άγιος Βασίλης! Οτιδήποτε όμως τραβά το ενδιαφέρον των παιδιών, προκαλεί ταυτόχρονα και απορίες, οι οποίες ζητούν επιτακτικά απαντήσεις, κάτι που μπορεί να φέρνει τους γονείς σε αμηχανία πολλές φορές.
Οι απόψεις σχετικά με το τι θα πρέπει να λέγεται στα παιδιά για τον Άγιο Βασίλη, διίστανται: Από τη μια επικρατεί η άποψη ότι με το να πούμε στα παιδιά ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης είναι σαν τους στερούμε την αθωότητα και να τους κλέβουμε την παιδική τους ηλικία. Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη, σύμφωνα με την οποία εφόσον δεν πρέπει να λέμε ψέματα στα παιδιά μας, δε θα πρέπει να πούμε ψέματα και για το συγκεκριμένο θέμα.
Το τι είναι καλό να κάνουμε, σχετίζεται απόλυτα με την ηλικία του παιδιού, την προσωπικότητά του αλλά και το τι έχει ανάγκη να ακούσει πολλές φορές! Καλό είναι να μην αντιμετωπίζουμε το ζήτημα «Άγιος Βασίλης» σαν ψέμα, αλλά περισσότερο σαν παραμύθι και όταν τα παιδιά ζητάνε το παραμύθι, σημαίνει ότι έχουν ανάγκη την ύπαρξή του. Άλλωστε ο μύθος του Αϊ-Βασίλη έχει «ρίζες» αληθινές: Ο Άγιος Νικόλαος στον οποίον βασίζεται, ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Έγινε γνωστός καθώς μοίραζε απλόχερα δώρα και χρήματα στους φτωχούς και αυτές οι αξίες, είναι και το ουσιαστικό πνεύμα των Χριστουγέννων, αν και η σημερινή καταναλωτική κοινωνία μάλλον έχει ξεφύγει από αυτό…(χαρακτηριστικό παράδειγμα η 6χρονη Ευτυχία, η οποία μετά τις περσινές γιορτές, μου ανέφερε ότι πήρε κατά τη διάρκεια των εορτών 16 δώρα. Κάθε μέρα και δώρο!)
Ο Αϊ-Βασίλης είναι μία μόνο από τις μυθικές φιγούρες στις οποίες πιστεύουν τα παιδιά, καθώς χρησιμοποιούν τη φαντασία τους συνέχεια, ακόμη και αν γνωρίζουν ότι το τελικό «δημιούργημα» αυτής, είναι ψεύτικο. Όταν π.χ. τα παιδιά παίζουν «κλέφτες κι αστυνόμους», γνωρίζουν ότι δεν είναι κλέφτες ή αστυνόμοι στην πραγματικότητα. Παρόλαυτά, το συγκεκριμένο παιχνίδι, είναι πηγή ευχαρίστησης γι’ αυτά, είναι η δικιά τους πραγματικότητα και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να την ακυρώνουμε και να απογοητεύουμε το παιδί.
Η παράδοση του Αϊ-Βασίλη τρέφει τη φαντασία των μικρών παιδιών και αυτό είναι υγιές κομμάτι της ανάπτυξής τους. «Δεν πιστεύω ότι είναι κακό για τα παιδιά να πιστεύουν στον μύθο κάποιου ο οποίος προσπαθεί να κάνει τους ανθρώπους χαρούμενους και να τους επιβραβεύσει αν έχουν δείξει καλή συμπεριφορά» αναφέρει ο δρ Μάθιου Λόρμπερ, παιδοψυχίατρος στο Νοσοκομείο Lenox Hill στη Νέα Υόρκη. «Η φαντασία αποτελεί φυσιολογικό κομμάτι της ανάπτυξης και βοηθά τον εγκέφαλο να γίνεται δημιουργικός». Μάλιστα οι ψυχολόγοι ανησυχούν για τα παιδιά που δεν έχουν την ικανότητα να γράφουν ή να λένε τέτοιες φανταστικές ιστορίες.
ΜΕΧΡΙ ΤΑ 6 ΕΤΗ:
Το παιδί μέχρι τα 4 του χρόνια δεν μπορεί να διαχωρίσει ακόμα την πραγματικότητα από τη φαντασία και γι’ αυτό το λόγο, δέχεται αβίαστα ό,τι του πούμε, χωρίς κριτική σκέψη.
Μέχρι τα 6, ο Άγιος Βασίλης βρίσκεται στην φαντασία του και εξυπηρετεί κάποιες ανάγκες του. Είναι ο καλός ο παππούλης που με υπερφυσικές δυνάμεις τρυπώνει σε όλα τα σπίτια, φέρνοντας δώρα σε όλα τα παιδάκια. Σε αυτή την περίπτωση μπορείτε και εσείς να «βουτήξετε» σε όλο αυτό τον φανταστικό κόσμο. Δεν είναι κακό, που όταν δουν κάποιον μεταμφιεσμένο σε Άγιο Βασίλη, τον ευχαριστούν για το δώρο που τους έφερε. Είναι πολύ όμορφο επίσης να τα βάλετε στην διαδικασία να γράψουν ένα γράμμα (αν δε γνωρίζει το παιδί να γράφει, γράψτε εσείς ό,τι ακριβώς σας υπαγορεύει) και στείλτε το με το ταχυδρομείο.. Είναι μέσα στα πλαίσια των γιορτινών δραστηριοτήτων που θα έχουν να θυμούνται με χαρά και νοσταλγία.
ΑΠΟ 6-12 ΕΤΩΝ:
Από τα 6 έτη το παιδί αρχίζει σιγά σιγά να διαχωρίζει το πραγματικό από το φανταστικό.
Ανάμεσα στα 6 και 8 χρόνια, κάποια παιδιά μπορούν να ενσωματώσουν την «αφηρημένη» έννοια του «υπάρχει ο Άγιος Βασίλης» αλλά με έναν συμβολικό τρόπο και αυτή η κατανόηση αναπτύσσεται μέχρι την ηλικία των 14.
- Αν το παιδί μετά τα 6, αμφισβητεί την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη μάλλον ήρθε η ώρα να του αποκαλύψετε την αλήθεια για τον Άγιο. Καλό θα είναι να αναφέρετε την πραγματική ιστορία και από πού ξεκίνησε αυτό το παραμύθι.
- Αν πάλι το παιδί σας είναι 6 ή 7 ετών και του αρέσει η ιδέα του Άγιου Βασίλη αφήστε το να πιστεύει. Μην προσπαθήσετε να το προσγειώσετε στην πραγματικότητα, διότι ενδέχεται να μην είναι ακόμα έτοιμο για κάτι τέτοιο. Τρανό παράδειγμα η 7χρονη Ιωάννα, την οποία βιάστηκαν να ενημερώσουν οι γονείς της και η οποία αντιμετωπίζει με έναν πολύ ξεχωριστό για την ηλικία της (μάλλον υποτονικό) τρόπο τις γιορτές.
- Υπάρχει το ενδεχόμενο, το παιδί να γνωρίζει την αλήθεια, απλά να του αρέσει να διατηρεί αυτό το παραμύθι. Απ’ την άλλη, καλό θα ήταν να μην προσπαθείτε και με κάθε τρόπο να του επιβεβαιώσετε την ύπαρξη του Αγίου. Απλά μείνετε αμέτοχοι.
Σε γενικές γραμμές, δε χρειάζεται ούτε να προσγειώσουμε τα παιδιά απότομα στην αλήθεια, «κατακερματίζοντας» τη φαντασία τους, ούτε όμως και να επιμένουμε να διατηρούμε τον μύθο. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε σε περίπτωση που δεχτούμε την ερώτηση «Υπάρχει ο Άγιος Βασίλης;», είναι να ενθαρρύνουμε το παιδί να δώσει τις δικές του εξηγήσεις, ρωτώντας το για παράδειγμα «Εσύ τι πιστεύεις;» δίνοντας έτσι αφορμή να ξεκινήσει κουβεντούλα μαζί του επί του θέματος. Πραγματικά δε χρειάζεται να επιμένουν οι γονείς να εξηγούν στο τρίχρονο παιδάκι τους ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει...
Υπάρχουν βέβαια και παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς να πιστεύουν στον Αϊ-Βασίλη, καθώς είναι τέτοια η κουλτούρα του τόπου τους ή έτσι έχουν επιλέξει οι γονείς τους γι’ αυτά. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση οι γονείς πρέπει να πουν στα παιδιά τους ότι δεν πρέπει να χαλάσουν το χριστουγεννιάτικο όνειρο των άλλων παιδιών.
Τα χρόνια της αθωότητας θα τελειώσουν πολύ σύντομα. Η ανυπομονησία δίπλα στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο δεν θα είναι για πάντα και φυσικά τα παιδιά αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσουν την αλήθεια. Υπάρχει ενήλικας που πιστεύει ότι τα δώρα τα φέρνει ο Άγιος Βασίλης; Φυσικά και όχι.
Η ουσία και το πνεύμα των Χριστουγέννων είναι η προσφορά σ’ αυτούς που το έχουν πραγματική ανάγκη και η ενίσχυση των ανθρώπινων και οικογενειακών δεσμών και ο μύθος του Αϊ-Βασίλη το ενισχύει αυτό, που είναι απόλυτα αληθινό! Επομένως, αφήστε τα παιδιά να πιστεύουν άφοβα στον Άγιο Βασίλη!
Αφιερωμένο στη φίλη Αγγελική, μια νέα μανούλα, η οποία με παρότρυνε να γράψω για το συγκεκριμένο θέμα…
Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου. Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα που αντιμετωπίζετε μέσα στην οικογένειά σας. Σε περίπτωση που θέλετε να έχετε μια προσωπική επικοινωνία μαζί μου, περιμένω τα e-mails σας στη διεύθυνση: klairhseiradaki@gmail.com
