"Γεια σου μωράκι, είναι σκοτεινά εκεί μέσα;"

Για να βρουν τις απαντήσεις, οι ερευνητές μελετούν τα έμβρυα ζώων, υγιή ανθρώπινα νεογέννητα ωρών και πρόωρα βρέφη μέσα από το τζάμι στην ουσιαστικά προγεννητική ανάπτυξή τους στην θερμοκοιτίδα. Αυτά που έχουμε μάθει για την εμπειρία του εμβρύου και την ανάπτυξη των αισθήσεών του, όχι μόνο διευρύνουν την κατανόησή μας για το ανθρώπινο σώμα, αλλά βοηθούν και στη δημιουργία σημαντικών πιθανοτήτων για μια υγιή, φυσιολογική ζωή των πρόωρων νεογνών!

Σε όλο το ζωικό βασίλειο, οι αισθήσεις έρχονται σε απευθείας σύνδεση σε μια πολύ συγκεκριμένη σειρά, που δεν διαφέρει πολύ από το ένα στο άλλο σπονδυλωτά. Η πρώτη εμπειρία αίσθησης στα έμβρυα είναι αυτή της αφής. Στη συνέχεια, έρχεται η χημική ουσία με βάση τις αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης. Η ικανότητα να ακούμε αναπτύσσεται στην τέταρτη θέση. Και τέλος, πολύ αργά, σε πολλά ζώα που γεννιούνται λείπει τον πρώτο καιρό, έρχεται η όραση.

Εμείς οι άνθρωποι, με σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα κύησης μας, είμαστε ένα από τα λίγα είδη που μπορούμε να δούμε πριν γεννηθούμε. Όμως ΣΙΓΟΥΡΑ δεν υπάρχουν πάρα πολλά να δούμε μέσα στη μήτρα που μας φιλοξενεί…. Η σύντομη απάντηση στο ερώτημα του μικρού κοριτσιού στο αγέννητο αδελφάκι της είναι: «Ναι, είναι!» Στην πραγματικότητα, μάλλον είναι πολύ σκούρα τα πράγματα εκεί μέσα.

Μπορούμε να πούμε ότι τα έμβρυα ξεχωρίζουν τη διαφορά μεταξύ του αμυδρού και του πολύ αμυδρού… «Αυτό είναι ό,τι θα βλέπαμε αν ήμασταν μέσα στην μήτρα, όταν αφαιρέσει η μαμά τα ρούχα της σε μια ηλιόλουστη ημέρα», εξηγεί ,ο  επικεφαλής της εμβρυϊκής / νεογνικής ανάπτυξης στο τμήμα του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας.

Οι επιστήμονες παρακολούθησαν τα έμβρυα στον υπέρηχο να γυρίζουν τα κεφάλια τους μακριά από τα έντονα φώτα που έριξαν στην κοιλιά της εγκύου. Και έχουν επίσης δει τα εγκεφαλικά κύματα των πρόωρων βρεφών να ανεβαίνουν σαν απάντηση, σε μια λάμψη  φωτός ή σε μια αλλαγή στο οπτικό ερέθισμα-μετάβαση από μια κάρτα με  κάθετες ρίγες σε μια άλλη με οριζόντιες. Αυτά είναι μικρά σημεία από μια αίσθηση, αλλά είναι αρκετά!!!

Αρκετά για τι; Εδώ είναι όπου τα πράγματα γίνονται ενδιαφέροντα. Βλέπετε οι αισθήσεις δεν λειτουργούν με κάποια νευρολογικό "off / on" διακόπτη. Είναι περισσότερο σαν οικοδόμηση ή σαν την ενδυνάμωση ενός μυ. Θα πρέπει να ασκηθεί για να δυναμώσει... όσο περισσότερο χρησιμοποιείται μια αίσθηση, τόσες περισσότερες  συνδέσεις νευρώνων σχηματίζονται και η αίσθηση βελτιώνεται. Αλλά αν δεν την χρησιμοποιούμε, αρχίζει να χάνεται. Κυριολεκτικά. Χρειάζεται αισθητηριακή διέγερση κάποιου είδους.

Η αισθητηριακή διέγερση είναι σημαντική και με άλλους τρόπους, καθώς βοηθά τα  έμβρυα να  μαθαίνουν. Για παράδειγμα, τα έμβρυα πάπιας ακούν τη φωνή της μαμάς τους, ενώ είναι ακόμα μέσα τα αυγά τους. Τότε αρχίζουν να αναγνωρίζουν τη φωνή, που σιγά σιγά ακούγεται σαν πάπια. Ο ερευνητής Jeffery Alberts, Ph.D., καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, διαπίστωσε ότι ένα έμβρυο πάπιας, που ενώ ήταν μέσα στο αυγό δεν είχε ακούσει τη μαμά του, δεν ήταν σε θέση μετά την γέννηση του, να διαχωρίσει το κάλεσμα της μαμάς πάπιας, από αυτό μιας κότας.

Τα ανθρώπινα έμβρυα χρησιμοποιούν τις αισθήσεις τους για να μάθουν. Ο καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ειρηνικού κάνει έρευνά σε συνεργασία με μεγάλο μαιευτικό νοσοκομείο. Βρέφη, ηλικίας ακόμη και οκτώ ωρών, ελέγχονται για να δούμε πώς θα ανταποκριθούν σε διαφορετικούς ήχους. Τα μωρά φορούν ακουστικά και τους δίνονται ειδικές πιπίλες συνδεδεμένες με έναν υπολογιστή.  Τα νεογέννητα πιπιλίζουν δυνατότερα  όταν ακούνε ήχους με τους οποίους είναι εξοικειωμένα από πριν τη γέννηση. Τα νεογέννητα προτιμούν τη φωνή της μητέρας τους πάνω από οποιονδήποτε άλλη (ακόμα και του μπαμπά). Προτιμούν ακουστικές φράσεις από τα βιβλία που έχουν διαβάσει οι μητέρες ενώ αυτά ήταν στη μήτρα, σε σύγκριση με νέες ιστορίες!
«Τα μωρά προτιμούν τον ήχο της μητρικής γλώσσας της μητέρας τους σε σχέση με άλλες γλώσσες», λέει ο καθηγητής. «Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, το γεγονός ότι μπορούν να διακρίνουν μεταξύ των γλωσσών διαφορετικής ακουστικής δομής, όπως τα ισπανικά σε σχέση με τα αγγλικά. Αλλά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τη διαφορά μεταξύ παρόμοιων σε  ήχο γλωσσών, όπως τα αγγλικά και τα ολλανδικά.»

Η ομιλία της μητέρας φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία με πολλούς τρόπους. Μητέρες που δεν μουρμουρίζουν και μιλούν καθαρά και δυνατά, έχουν παιδιά που μπορούν να αναγνωρίσουν καλύτερα τα σύμφωνα σε 6 - 8 μήνες και έχουν μεγαλύτερο λεξιλόγιο στους 10 - 12 μήνες, σε σύγκριση με τα συνομήλικά τους παιδιά. Η παραπάνω ‘έρευνα μαζί με κάποιες άλλες, έχουν οδηγήσει τους ερευνητές να υποθέτουν ότι η εκμάθηση της γλώσσας είναι μια διαδικασία που ξεκινά πριν ακόμα γεννηθούν τα μωράκια.

Βλέποντας ένα καλύτερο μέλλον

Όλα αυτά έχουν μεγάλες συνέπειες για την υγεία του βρέφους. Γνωρίζουμε τώρα ότι οι αισθητικές εμπειρίες πριν από τη γέννηση παίζουν ρόλο στο να διασφαλίσουμε ότι οι  αισθήσεις θα αναπτυχθούν σωστά και ότι τα έμβρυα μαθαίνουν συμπεριφορές σημαντικά γρηγορότερα μετά τη γέννηση. Οι συνεχόμενες έρευνες βοήθησαν τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα τί συμβαίνει στα έμβρυα που εκτίθενται σε αλκοόλ.
Πάρα πολύ αλκοόλ κάνει κακό σε ένα έμβρυο, το οδηγεί στο να ελαττώνει την κίνηση του και στο να αλληλεπιδρά λιγότερο με το περιβάλλον του. Αυτό σημαίνει λιγότερη αισθητική εμπειρία και, ως εκ τούτου, λιγότερο γνωστική ανάπτυξη. Η αισθητηριακή στέρηση μπορεί να έχει ακόμα και φυσικές επιπτώσεις.
«Ένα ακόμα από τα πράγματα που έδειξαν οι έρευνες είναι ότι, ένα έμβρυο μετά από μεγάλη έκθεση στο αλκοόλ της μητέρας του, μειώνει σημαντικά και τις καταποτικές κινήσεις, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται η διέγερση του γαστρεντερικού συστήματος, που βοηθά στη φυσιολογική ανάπτυξή του», δήλωσε ο Jeffrey Alberts.

Μελετώντας τις αισθήσεις του εμβρύου, οι γιατροί έχουν αναπτύξει καλύτερους τρόπους για τη φροντίδα των πρόωρων βρεφών. Αυτά τα μωράκια καταλήγουν να τους λείπουν πολλές από τις αισθητικές εμπειρίες που χρειάζονται για τη φυσιολογική ανάπτυξή τους -η κίνηση τους μέσα στη μητέρα τους, οι μυρωδιές και γεύσεις της μήτρας, η φωνή της μητέρα τους, ενώ βιώνουν ταυτόχρονα λαμπερά φώτα και δυνατούς θορύβους, κάτι που δεν θα γινόταν φυσιολογικά. «Φανταστείτε να κοιμηθείτε σε μια αιώρα μια τροπική βραδιά και να ξυπνήσετε πάνω σε μια σχάρα με εκτυφλωτικά φώτα, τρομακτικούς θορύβους και δέκα άγριους αστυνομικούς από πάνω σας!!! Αυτό το σοκ κάνει τη διαφορά στην ανάπτυξη των βρεφών και οδηγεί στο να τα βάζουμε σε κίνδυνο για μια σειρά από νοητικές και κινητικές διαταραχές», λέει ο καθηγητής. Έρευνα έχει οδηγήσει ότι είναι καλύτερο να επιλέγουμε πιο σκούρα δωμάτια για πρόωρα βρέφη και να κλείνουν τα δυνατά φώτα που μπορεί να βλάψουν την όχι-αρκετά-έτοιμη όρασή τους. Έχει επίσης ζητηθεί από τα νοσοκομεία, να ξεκινήσουν την παρακολούθηση των κυμάτων του εγκεφάλου των μωρών και την  εξέταση της ακοής τους, ψάχνοντας για τα πρώτα σημάδια μήπως το μωράκι χρειαστεί θεραπευτική παρέμβαση.

Το σίγουρο είναι ότι μαθαίνοντας για τη ζωή των εμβρύων μέσα στη μήτρα και για τον τρόπο ανάπτυξής τους, βοηθάμε τις μητέρες που κυοφορούν να τους δίνουν τα καλύτερα ερεθίσματα, καθώς επίσης κατανοούμε όλο και περισσότερο τις ανάγκες εκείνων των εμβρύων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν πρόωρα την ασφάλεια της μήτρας της μαμάς τους…

Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου.
Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα και απορίες.