Η πρώτη του ανάσα... Το πρώτο του κλάμα!

Το έμβρυο δεν γνωρίζει την αναπνοή με αυτή τη διαδικασία πριν από την πρώτη του ανάσα μετά τον τοκετό. Όσο βρίσκεται στη μήτρα "αναπνέει" μέσα από την κυκλοφορία της μητέρας του, από τον πλακούντα, ο οποίος εκτός από αυτό, πραγματοποιεί και πολλές άλλες ζωτικές λειτουργίες, απαραίτητες για τη ζωή του εμβρύου ώσπου αποβάλλεται μετά τον τοκετό.

Ένα νεογέννητο παιδί πηγαίνει αμέσως από ένα υγρό περιβάλλον της μήτρας, σε ένα περιβάλλον που αναπνέουμε αέρα. Δεν υπάρχει χρόνος για το μωρό να εξελιχθούν οι αλλαγές που απαιτούνται για να επιβιώσει, έτσι όλα γίνονται πολύ πολύ γρήγορα! Θα πρέπει να γίνουν όλα άμεσα για να μπορέσει το μωράκι να ζήσει. Εδώ περιγράφονται οι αλλαγές στο κυκλοφορικό σύστημα ενός νεογέννητου, κατά το πρώτο λεπτό μετά τη γέννηση. Ο ομφάλιος λώρος έχει ένα ασυνήθιστα ισχυρό στρώμα μυών που περιβάλλουν τα αιμοφόρα αγγεία, αντιδρά αμέσως με μία ταχεία και ισχυρή συστολή των αρτηριών και φλεβών, που είναι πλήρης σε λιγότερο από ένα λεπτό.

Αυτό σταματά τη ροή του αίματος προς και από τον πλακούντα, το οποίο έχει δύο αποτελέσματα. Μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο είτε μωρό ή μαμά να χάσει πολύ αίμα και προκαλεί μια άμεση πτώση στην ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα του μωρού, σε σχέση με αυτή την ποσότητα οξυγόνου που έπαιρνε πριν από την γέννηση. Υπάρχουν πολύ ευαίσθητοι αισθητήρες -μέσα σε ορισμένα αιμοφόρα αγγεία, για την μέτρηση της περιεκτικότητας σε διοξείδιο του άνθρακα, αλλά και για την ανίχνευση της θερμοκρασίας του δέρματος, οι οποίοι διεγείρουν το κέντρο αναπνοής του νευρικού συστήματος. Κάτω από κανονικές συνθήκες, τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα, που αναπτύσσονται μετά τον σπασμό των αγγείων του ομφάλιου λώρου και την μη λήψη οξυγόνου μέσω του πλακούντα, σε συνδυασμό με τη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος μετά την έξοδο από τον κόλπο της γυναίκας, προκαλούν μια ανάγκη για το μωρό να πάρει μια ισχυρή αναπνοή και οι πνεύμονες του να ενεργοποιηθούν για πρώτη φορά.

Οι πνεύμονες έχουν προετοιμαστεί για την λειτουργία αυτή κατά την ενδομήτριο ζωή από ειδικά κύτταρα που παράγουν μια ουσία που ονομάζεται επιφανειοδραστικός παράγοντας, η οποία μειώνει σημαντικά την τάση που υπάρχει στους μη-φουσκωμένους ιστούς του πνεύμονα του μωρού, μειώνοντας σημαντικά την πίεση στην δεξιά πλευρά της καρδιάς άμεσα, πολύ κάτω από την πίεση στην αριστερή πλευρά. Η μείωση της πίεσης αυτής οδηγεί στην πίεση και στην σύγκληση της βαλβίδας που έδινε προσωρινή επικοινωνία στο διάφραγμα μεταξύ αριστερού και δεξιού κόλπου της καρδιάς. Κύτταρα αρχίζουν να αναπτύσσονται πάνω από τις ακμές της βαλβίδας, κλείνοντας τελικά αυτή την επικοινωνία στο μεσοκολπικό διάφραγμα. Σε λιγότερο από ένα λεπτό μετά τη γέννηση, τα σήματα από το νευρικό σύστημα του μωρού προκαλούν ισχυρή σύσπαση στους μύες του ομφάλιου λώρου, με αποτέλεσμα να κλείσει τελείως η ροή της ομφαλικής φλέβας, στο σημείο που συνδέεται κοντά στο συκώτι, καθώς επίσης κλείνει την προσωρινή επικοινωνία που υπήρχε στην διακλάδωση πνευμονικής αρτηρία-αορτής.

Για το νεογνό αυτή η πρώτη ανάσα είναι αρκετά δύσκολη, επειδή εγκαταλείποντας τη μήτρα, έρχεται σε επαφή με τον αέρα, από τον οποίο πλέον θα λαμβάνει το οξυγόνο με δική του προσπάθεια. Αρχικά η αναπνοή ακολουθεί ακανόνιστους κύκλους έντονων εισπνοών και παύσεων και η καρδιά του μωρού πάλλεται με 120 σφυγμούς το λεπτό, αντί των 70 του μέσου ανθρώπου.  Η μετάβαση από έμβρυο σε νεογέννητο γίνεται με μεταβολές στο κυκλοφορικό σύστημα μέσα σε λίγα λεπτά! Οι απαραίτητες δομές για τη ζωή μέσα στη μήτρα είναι ασύμβατες με τη ζωή έξω από αυτή, έτσι κατά τη γέννηση όλες οι δομές αντιστρέφονται εκπληκτικά γρήγορα. Υπάρχουν επίσης πολλές άλλες φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν σχεδόν ακαριαία στο σώμα ενός μωρού την στιγμή της γέννησης, αλλιώς το νεογέννητο δεν θα επιβίωνε!

ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ, ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΠΙΟ ΕΚΛΗΚΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ, ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ.

Το κλάμα αποδεικνύει ότι το βρέφος αναπνέει καλά, όμως δεν κλαίνε όλα τα βρέφη στη γέννα, γι’ αυτό έχει σημασία να αναπνεύσει έγκαιρα, διότι αν ο χρόνος που θα μεσολαβήσει από τη στιγμή της γέννησης μέχρι την πρώτη αναπνοή είναι μεγάλος, ο εγκέφαλος που πλέον δεν τροφοδοτείται με οξυγόνο μέσω του πλακούντα, μπορεί να πάθει ανεπανόρθωτη ζημιά.

Ρύθμιση θερμοκρασίας: Το έμβρυο παράγει περίπου διπλάσια από τη θερμότητα του ενήλικα, η οποία μεταφέρεται με τη ροή του αίματος στην κυκλοφορία της μητέρας μέσω του πλακούντα. Μικρή ποσότητα θερμότητας απομακρύνεται και από το δέρμα του εμβρύου, στο αμνιακό υγρό, καθώς και στο τοίχωμα της μήτρας. Μετά τον τοκετό, το νεογέννητο χάνει θερμότητα, αλλά υποδοχείς στο δέρμα στέλνουν μηνύματα στον εγκέφαλο ότι είναι κρύο και το σώμα του μωρού στη συνέχεια δημιουργεί θερμότητα με το ρίγος και την καύση ενός είδους λίπους που υπάρχει μόνο στα έμβρυα και στα νεογνά. Το μωράκι στρεσάρεται τόσο όσο να πυροδοτηθούν αυτές οι αλλαγές.

Το πρώτο κλάμα όμως δεν είναι μια φωνή αγωνίας, όπως ίσως πιστεύουν κάποιοι για εκείνη τη πρώτη στιγμή, αλλά ένας φυσιολογικός μηχανισμός, απόλυτα απαραίτητος για το φούσκωμα των πνευμόνων, την εξίσωση της πίεσής τους με την ατμοσφαιρική, για ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΣΑ… που σηματοδοτεί την σύνδεση του νεογέννητου με τον κόσμο μας!!

Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου.
Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα και απορίες.