Σημάδια σεξουαλικής κακοποίησης: Πώς να προστατέψετε το παιδί σας

Γράφει η ψυχολόγος Κλαίρη Σειραδάκη

Σύμφωνα με Έρευνα του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, ένα στα οκτώ κορίτσια κι ένα στα δέκα αγόρια κινδυνεύει να πέσει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης μέχρι να κλείσει τα δεκαοκτώ του χρόνια και μόνο ένας στους τρεις θύτες θα είναι κάποιος άγνωστος! Συνήθως είναι άτομο του οικογενειακού, φιλικού και κοινωνικού περιβάλλοντος του παιδιού, άτομο δηλαδή που έχει επαφές και σχέσεις εξουσίας μαζί του, ώστε να εξασφαλίσει τη σιωπή του!

Αυτό όμως στο οποίο αξίζει να σταθούμε ιδιαίτερα, είναι το γεγονός ότι τα παιδιά πολύ σπάνια αναφέρουν την κακοποίησή τους. Το πιο σύνηθες φαινόμενο, είναι το να φοβούνται μήπως τα κατηγορήσουν οι γονείς τους. Μία κακοποίηση μπορεί να αποκαλυφθεί, όταν ένας ενήλικας την αντιληφθεί ή όταν ένα παιδί μιλήσει γι’ αυτήν σ’ έναν ενήλικα (συνήθως όχι το γονέα) ή όταν ένας γιατρός διαπιστώσει σημάδια σεξουαλικής κακοποίησης στο σώμα του παιδιού. Πιθανό είναι επίσης, η κακοποίηση να αποκαλυφθεί από το ίδιο το παιδί όταν αυτό ενηλικιωθεί κι έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει τη φύση της εμπειρίας του.

Παρολαυτά, τα παιδιά «μιλούν» (όπως και για κάθε είδους κακοποίηση) με έμμεσους τρόπους:

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ

Ψυχολογικά συμπτώματα

Διακρίνετε οποιαδήποτε απότομη αλλαγή στη γενικότερη συμπεριφορά του παιδιού σας (εκδηλώσεις άγχους, επιθετικότητα, εσωστρέφεια, ακινησία ή υπερκινητικότητα, συμπτώματα θλίψης/κατάθλιψης, αποφυγή των συνηθισμένων του υποχρεώσεων, έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους ενήλικες, διαταραχές στη διατροφή του);
Εμφανίζει προβλήματα στον ύπνο ή έχει συχνούς εφιάλτες;
Ζωγραφίζει θέματα με σεξουαλικό περιεχόμενο;
Παρουσιάζει σεξουαλικές ανησυχίες, ασύμβατες με την ηλικία του ή επιδεικνύει σεξουαλική συμπεριφορά προς τα άλλα παιδιά;
Παρουσιάζει φόβο απέναντι σε πρόσωπα ή μέρη που μέχρι πρότινος δε φοβόταν;
Μιλάει το τελευταίο διάστημα συνέχεια για κάποιον ενήλικο για τον οποίο δε μιλούσε στο παρελθόν ή φέρνει στο σπίτι δώρα ή χρήματα;
Προσπαθεί να σας πει κάτι, αλλά σταματά όταν εμφανίζεται κάποιος άλλος ενήλικος;

Σωματικά συμπτώματα

Παρουσιάζει παλινδρόμηση σε προηγούμενες συμπεριφορές (ενούρηση ή εγκόπρηση, πιπίλισμα του αντίχειρα), ενώ είχε μάθει να τις ελέγχει;
Ντρέπεται ξαφνικά για το σώμα του και αποφεύγει να αλλάζει ρούχα μπροστά σε άλλους;
Έρχεται στο σπίτι με λερωμένα ή σκισμένα ρούχα;
Εμφανίζει δυσκολία στο να περπατήσει ή να καθίσει ή κάποια ευαισθησία στη στοματική ή γεννητική περιοχή;

Όλα τα παραπάνω, αποτελούν σημάδια που θα πρέπει να μην περάσουν απαρατήρητα, αλλά να υποψιάσουν τους γονείς και να τους κάνουν να διερευνήσουν περισσότερο το τι μπορεί να συμβαίνει. Μην πανικοβάλλεστε, αλλά να έχετε τα μάτια και τα αυτιά σας ανοιχτά.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΑΠΛΟ ΤΡΟΠΟ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΝ

Είναι κανόνας ότι:

Ένας ενήλικος δεν πρέπει ποτέ να ζητάει από ένα παιδί να αγγίξει τα γεννητικά του όργανα
Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να αγγίζει τα γεννητικά όργανα των παιδιών, εκτός αν είναι γιατρός στο ιατρείο του
Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να ζητάει από ένα παιδί να κάνει οτιδήποτε μαζί του, ενώ είναι είτε εκείνος, είτε το παιδί χωρίς ρούχα
Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να ζητάει από ένα παιδί να κρατήσει κάτι κρυφό ή μυστικό από τους γονείς του, κυρίως κάτι που αφορά το ίδιο

Πες «όχι» όταν:

Ένας ενήλικος σου ζητά να κάνεις κάτι που ξέρεις ότι είναι λάθος
Ένας ενήλικος θέλει να σε αγγίξει κάπου που δε θέλεις εσύ
Ένας ενήλικος κάνει κάτι στο σώμα σου, που σε κάνει να νιώθεις περίεργα ή να πονάς
Ένας ενήλικος σου ζητά να κάνεις κάτι και να μην το πεις στους γονείς σου

Ξεχώρισε το «δώρο» από τη «δωροδοκία»:

«Δώρο» είναι κάτι που σου δίνει κάποιος γιατί σε αγαπάει
«Δωροδοκία» είναι όταν κάποιος σου δίνει κάτι, ή σε αφήνει να κάνεις κάτι και ζητάει αντάλλαγμα γι’ αυτό (π.χ. «Θα σου δώσω ένα γλυκό, αν βγάλεις τα ρούχα σου και ξαπλώσεις δίπλα μου»)

Προσοχή στο δρόμο! (για μεγαλύτερα παιδιά)

Φρόντισε να είσαι έξω με παρέες και απόφυγε να τριγυρνάς μόνος σου
Μη μιλάς σε αγνώστους ή άτομα που δε γνωρίζεις καλά
Βάλε τις φωνές και τρέξε γρήγορα, αν κάποιος προσπαθήσει να σε παρασύρει κάπου απόμερα ή να σε βάλει σε ένα αυτοκίνητο
Έχε το νου σου να αρνηθείς, αν είσαι έξω και κάποιος σου προσφέρει χρήματα για να του κάνεις μια χάρη
Πρόσεχε στις δημόσιες τουαλέτες και πήγαινε με έναν φίλο, αν αυτό είναι δυνατό. Βγες γρήγορα έξω αν σε πλησιάσει κάποιος
Έχε πάντα χρήματα μαζί σου για να γυρίσεις σπίτι και μην ξοδεύεις ποτέ αυτά τα χρήματα

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Θα πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά, ότι όταν συνομιλούν με κάποιον μέσω διαδικτύου, δε μπορούν πάντα να γνωρίζουν ποιο είναι το άτομο αυτό
Θα πρέπει να μάθουν να μη δίνουν ποτέ προσωπικές πληροφορίες σε ιστοσελίδες
Δε θα πρέπει ποτέ να δεχθούν να συναντήσουν κάποιον που γνώρισαν μέσω διαδικτύου
Θα πρέπει να τους εξηγήσουμε ότι πολλά απ’ όσα βλέπουν ή διαβάζουν στο διαδίκτυο, μπορεί να μην είναι αληθινά
Βάλτε τον υπολογιστή σε έναν κοινό χώρο του σπιτιού και όχι στο παιδικό δωμάτιο, για να αποφύγετε την πιθανότητα να το βρει ο παιδόφιλος μόνο του
Είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσουμε συστήματα φιλτραρίσματος και προγράμματα γονικού ελέγχου, έτσι ώστε να ελέγχονται οι σελίδες που επισκέπτονται τα παιδιά ή να αποκόπτονται ακατάλληλες ιστοσελίδες
Θα ήταν καλό, να προμηθεύσουμε τα παιδιά με διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail), μόνο στις περιπτώσεις όπου τα παιδιά είναι αρκετά ώριμα για να το χειρίζονται και κατά καιρούς, καλό είναι να παρακολουθείται η δραστηριότητά τους
Τέλος, είναι εξίσου σημαντικό ν’ αφιερώνουν οι γονείς κάποιο χρόνο με τα παιδιά τους, για να εξερευνούν μαζί κάποιους ιστοχώρους και ανά διαστήματα να συμμετέχουν στις διαδικτυακές δραστηριότητες του παιδιού τους. Έτσι, θα είναι σε θέση να επιβλέπουν και να παρακολουθούν τη δραστηριότητα του παιδιού, ενώ παράλληλα θα διδάσκονται μαζί.

Κάπου εδώ θα ήθελα να αναφέρω το εξής, αναφορικά με το φαινόμενο της εποχής που λέγεται Facebook:

Όπως όλοι γνωρίζουμε, προκειμένου να φτιάξει κανείς ένα προφίλ στο facebook, θα πρέπει απαραιτήτως να έχει ενηλικιωθεί, κάτι για το οποίο προφανώς υπάρχουν σοβαροί λόγοι. Επομένως, οποιοδήποτε παιδί έχει δικό του προφίλ, έχει δώσει ψευδείς πληροφορίες σχετικά με την ηλικία του. Επομένως, αν είστε γονιός και γνωρίζετε ότι το παιδί σας έχει facebook, προφανώς έχετε δώσει τη συγκατάθεσή σας για κάτι τέτοιο.

Λαμβάνοντας απ’ την άλλη υπόψη ότι τα παιδιά στην εφηβεία μπορεί να έχουν απαιτήσεις, να είναι αντιδραστικά ή να αναζητούν την ιδιωτικότητα, επιδιώξτε να σταθείτε δίπλα τους με τρόπο διακριτικό και όχι παρεμβατικό. Μιλήστε στα παιδιά σας κερδίζοντας την εμπιστοσύνη τους. Πρέπει να πιστεύουν ότι μπορούν να σας πουν οτιδήποτε χωρίς να φοβούνται ή να ντρέπονται. Μιλήστε τους για το σώμα τους. Πείτε τους τι να προσέχουν. Διδάξτε τους συμπεριφορές που είναι αποδεκτές απέναντι στους ενήλικες αλλά και απέναντι στα παιδιά της ηλικίας τους.

ΠΟΥ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙΤΕ

Στην υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφαλείας Αττικής-Γενική Αστυνομική Διεύθυνση (ΓΑΔΑ): Λεωφόρος Αλεξάνδρας 173, 3ος όροφος, τηλ. 210- 6476370
Στο Τμήμα Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης: Μοναστηρίου 326, τηλ. 2310-388456, 2310-388457, 2310- 388458
Στις κατά τόπους Υπηρεσίες Ασφαλείας των Νομών των υπόλοιπων Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας
Για αναφορές περιστατικών διαδικτυακής παρενόχλησης-παιδοφιλίας ή παιδικής πορνογραφίας, μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στην ειδική τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών 11012 (λειτουργεί όλο το 24ωρο) ή και μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (e-mail) στη διεύθυνση 11012@hellenicpolice.gr

ΠΗΓΗ: Από την καμπάνια για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης

Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου. Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα που αντιμετωπίζετε μέσα στην οικογένειά σας. Σε περίπτωση που θέλετε να έχετε μια προσωπική επικοινωνία μαζί μου, περιμένω τα e-mails σας στη διεύθυνση: klairhseiradaki@gmail.com