Διαταραχές του αμνιακού υγρού

Παράλληλα δρα ως φυσικό λιπαντικό του κόλπου κατά τη διάρκεια του τοκετού, διευκολύνοντας την κάθοδο του εμβρύου.
Φαίνεται ότι παράγεται κυρίως από τους νεφρούς, του εμβρύου.

Υπολογίζεται ότι κατά το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης υπάρχει μία διαρκής ανανέωσή του η οποία μπορεί να φτάνει μέχρι και το 1.5 λίτρο ημερησίως.

Στη διαδικασία αυτή συμμετέχουν διάφορες λειτουργίες του εμβρύου συμπεριλαμβανομένων της κατάποσης, της αναπνοής του εμβρύου, της διάχυσής του από την επιδερμίδα του εμβρύου και της ούρησης.

Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει αποσαφηνισθεί το πρωταρχικό ερέθισμα που οδηγεί στην παραγωγή του καθώς το αμνιακό υγρό εμφανίζεται ήδη από το πρώτο τρίμηνο.

Η ποσότητα του αμνιακού υγρού αυξάνεται φυσιολογικά μέχρι την 32η – 34η εβδομάδα και στη συνέχει σταδιακά ελαττώνεται, δίνοντας περισσότερο χώρο στο έμβρυο που αυξάνεται ταχύτατα.

Όταν η ποσότητα του αμνιακού υγρού είναι μικρή (ολιγοϋδράμνιο), τότε πιθανολογούμε ότι το έμβρυο εμφανίζει κάποια διαταραχή. Η διάγνωση τίθεται με την υπερηχογραφική μέτρηση του δείκτη αμνιακού υγρού και της μέγιστης λίμνης αμνιακού υγρού.

Επειδή το ολιγοϋδράμνιο μπορεί να είναι αποτέλεσμα ρήξης των υμένων (όταν σπάνε τα νερά), το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να επιβεβαιωθεί είναι ότι δεν έχει συμβεί αυτό.

Στα πρώτα δύο τρίμηνα της εγκυμοσύνης το ολιγοϋδράμνιο συνδέεται συνήθως με κάποια ανωμαλία είτε στο ουροποιητικό σύστημα του εμβρύου (νεφρά, ουροδόχο κύστη και ουρήθρα) είτε σε διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος).

Το συνηθέστερο αίτιο ολιγοϋδραμνίου κατά το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης είναι η ανεπαρκής θρέψη του εμβρύου από τον πλακούντα.

Η αντιμετώπιση της πάθησης είναι κυρίως συντηρητική καθώς παλαιότερες τεχνικές έγχυσης υγρού στη αμνιακή κοιλότητα έχουν πλέον εγκαταλειφθεί.

Στις περιπτώσεις που περιπλέκονται από ολιγοϋδράμνιο κατά το τρίτο τρίμηνο της κύησης, συστήνεται στενή παρακολούθηση της κύησης με υπερηχογραφικό έλεγχο και με καρδιοτοκογράφημα.

Ο γυναικολόγος σας πιθανώς να σας συστήσει να καταναλώνετε μεγαλύτερες ποσότητες υγρών, αν και αυτό δεν είναι σίγουρο ότι βοηθάει πάντα, και να καταμετράτε τις εμβρυϊκές κινήσεις.

Στον αντίποδα του ολιγοϋδραμνίου βρίσκεται το πολυϋδράμνιο (δηλαδή η αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού).

Παρατηρείται στο 1-2% των κυήσεων.
Και σε αυτή την περίπτωση η διάγνωση τίθεται υπερηχογραφικά, ωστόσο η κλινική εικόνα είναι σαφώς πιο έκδηλη, καθώς η περίμετρος της κοιλίας της γυναίκας είναι σαφώς αυξημένη σε σύγκριση με μία φυσιολογική εγκυμοσύνη.

Σε προχωρημένες εγκυμοσύνες η πάθηση αυτή μπορεί να προκαλέσει σοβαρά αναπνευστικά συμπτώματα στην έγκυο, καθώς οι πνεύμονες συμπιέζονται από τον αυξημένο όγκο της κοιλιάς.

Συχνά αίτια εμφάνισης πολυϋδραμνίου είναι οι δίδυμες και πολύδυμες εγκυμοσύνες, ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης, οι ανατομικές ανωμαλίες του εμβρύου (κυρίως του γαστρεντερικού και το κεντρικού νευρικού συστήματος) καθώς και σπανιότερα σύνδρομα, όπως αυτό της εμβρυο-εμβρυικής μετάγγισης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις το πολυϋδράμνιο είναι ήπιας μορφής και δε χρειάζεται κάτι παραπάνω από παρακολούθηση, εφόσον έχει διευκρινιστεί ήδη ότι το έμβρυο δεν εμφανίζει κάποιο ανατομικό πρόβλημα.

Σε πιο σοβαρές καταστάσεις μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιηθούν εκκενωτικές παρακεντήσεις κατά τις οποίες αφαιρείται υγρό από την αμνιακή κοιλότητα με τη βοήθεια σύριγγας (πάντα υπό υπερηχογραφικό έλεγχο για την αποφυγή βλάβης στο έμβρυο).

Η επεμβατική αυτή τεχνική συστήνεται γιατί η υπερβολική διάταση της μήτρας μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως η αποκόλληση του πλακούντα, ο πρόωρος τοκετός, η πρόωρη ρήξη των υμένων και η αυξημένη απώλεια αίματος κατά τον τοκετό λόγω της εμφάνισης ατονίας της μήτρας.

Περγιαλιώτης Βασίλης
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Πανεπιστημιακός υπότροφος Γ` Μαιευτικής & Γυναικολογικής Κλινικής Γ.Ν.Α. Αττικόν
www.gynaikologia.eu

Διαβάστε ακόμη: Αποκόλληση πλακούντα. Γράφτηκε από τον  Βασίλειος Περγιαλιώτης MSc, PhD