Τι σχέση πρέπει να έχουν οι γονείς με τα παιδιά; Να τα συζητάνε όλα ή να υπάρχει μια απόσταση;
Άλλοι πάλι θεωρούν, πως πρέπει να κρατούν τα παιδιά τους σε μία απόσταση, εστιάζοντας στην οριοθέτηση και ιεράρχηση των ρόλων μέσα στην οικογένεια. Η αλήθεια είναι, πως οι γονείς χρειάζεται να κρατούν πάντα την επικοινωνία με το παιδί τους ανοιχτή, να είναι οι άνθρωποι που το παιδί θα γνωρίζει ότι μπορεί να βασιστεί πάνω τους, να ρωτήσει οτιδήποτε το απασχολεί και το προβληματίζει, να εκφράζει χωρίς δισταγμό τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις απορίες του σε αυτούς.
Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια, για να καταστεί αυτό εφικτό, είναι να δείξουν πως είναι πάντα διαθέσιμοι και ανοιχτοί στο να ακούσουν προσεκτικά και να μιλήσουν με τα παιδιά τους.
Από την πρώτη στιγμή κιόλας που γεννιέται ένα παιδί, αρχίζει να αναπτύσσει μια μορφή επικοινωνίας αρχικά, με τη μητέρα και έπειτα με τα υπόλοιπα πρόσωπα. Καθώς σιγά σιγά μεγαλώνει, νιώθει όλο και περισσότερο την ανάγκη να έχει τους γονείς κοντά του, να καταλαβαίνει ότι είναι εκεί για να το φροντίσουν, για να ανταποκριθούν στις ανάγκες του. Όταν το παιδί πια μάθει να μιλάει και μπορεί πιο εύκολα να εκφραστεί και να επικοινωνήσει, χτίζεται ακόμα περισσότερο η σχέση επικοινωνίας ανάμεσα σε αυτό και τους γονείς του. Η προσχολική ηλικία, μάλιστα, είναι αυτή που το παιδί αρχίζει να έχει αδιάκοπες απορίες και η περιέργειά του «χτυπάει κόκκινο»!
Αυτή είναι μια καλή περίοδος λοιπόν, για να δείξουν οι γονείς στο παιδί, πως βρίσκονται δίπλα του και πως μπορεί το ίδιο να τους εμπιστευτεί. Επίσης, επειδή το πιθανόν είναι ότι στην ηλικία των 4-5 τα παιδιά θα κάνουν ερωτήσεις που θα φέρουν σε αμηχανία τους γονείς, όπως για παράδειγμα, "πώς γίνονται τα παιδιά;", "γιατί εγώ έχω πιπί και ο Γιαννάκης πουλάκι;" και άλλα πολλά, είναι σημαντικό να δίνουν στα παιδιά τους ειλικρινείς απαντήσεις, προσαρμοσμένες πάντα στο γνωστικό τους επίπεδο. Εάν ένας γονιός για παράδειγμα, αποφεύγει να απαντά στις ερωτήσεις του παιδιού του, αδιαφορεί ή αντιδρά τιμωρητικά και επικριτικά, το σίγουρο είναι πως δεν χτίζει με αυτόν τον τρόπο τις καλύτερες βάσεις για μια σωστή επικοινωνία και την ανάπτυξη μιας υγιούς σχέση μαζί του.
Όταν ένα παιδί μπαίνει πλέον στη σχολική ηλικία, χρειάζεται και αποζητά το ενδιαφέρον και την επικοινωνία και με τους δύο γονείς. Ωστόσο, είναι σημαντικό σε αυτές τις ηλικίες τα παιδιά να περνούν ποιοτικό χρόνο, κυρίως με τον ομόφυλο γονέα, δηλαδή το αγόρι με τον πατέρα και το κορίτσι με τη μητέρα, ώστε να ενισχυθεί και η ταύτιση με τον γονιό και μέσα από αυτήν, η κοινωνική ταυτότητα του φύλου. Η ηλικία των 6-12 μάλιστα, είναι πολύ σημαντική για τη δημιουργία μίας σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στο παιδί και το γονέα, γιατί καθώς το παιδί θα μπαίνει στην εφηβεία, θα κλείνετε στον εαυτό του και θα είναι πιο δύσκολο να «ανοιχτεί» στους γονείς του.
Συχνά, ακούμε από τους γονείς να μας λένε, πως με το παιδί τους τα λένε όλα, όμως δεν ξέρουν για παράδειγμα, εάν πρέπει και με ποιον τρόπο να του μιλήσουν για το σεξ, τα μέτρα προφύλαξης, κτλ. Η αλήθεια είναι, πως αυτά είναι θέματα που θα πρέπει να τα συζητάνε από νωρίς οι γονείς με τα παιδιά τους, προτού είναι αργά και να φροντίσουν να τους παρέχουν έγκυρη πληροφόρηση, χωρίς να ντρέπονται ή να φοβούνται. Σχέση εμπιστοσύνης και εγγύτητας άλλωστε, σημαίνει, πως εμπιστεύομαι, επικοινωνώ ουσιαστικά και συζητώ ανοιχτά για οτιδήποτε με απασχολεί.
Από την άλλη, υπάρχουν και γονείς που από την ανάγκη τους να δείξουν ότι είναι κοντά στο παιδί τους, λένε πολλές φορές πως είναι φίλοι μαζί του και συζητούν τα πάντα. Αυτό βέβαια, είναι λάθος. Οι γονείς δεν πρέπει να είναι φίλοι με τα παιδιά τους. Τα παιδιά έχουν φίλους, στο σχολείο, στο φροντιστήριο, στη γειτονιά. Τα παιδιά χρειάζονται γονείς, που θα τους δείχνουν την αγάπη, την υποστήριξη και την κατανόηση που χρειάζονται, αλλά συγχρόνως θα θέτουν και όρια και περιορισμούς.
Καταλήγοντας, αυτό που θα πρέπει να θυμάστε είναι ότι είναι απαραίτητο να δείχνετε στα παιδιά σας διαθεσιμότητα και να είστε πάντα ανοιχτοί στο να τα ακούσετε και να τα βοηθήσετε.
Ωστόσο, υπάρχουν και ζητήματα, τα οποία καλό θα ήταν να αποφεύγετε να συζητάτε με τα παιδιά σας, ιδιαίτερα όταν μπορεί να τα φέρετε σε δύσκολη θέση, να τα αναστατώσετε ή να τα αγχώσετε. Για παράδειγμα, εάν έχετε προβλήματα με το σύζυγό σας, δεν χρειάζεται να εμπλέξετε και το παιδί σας σε αυτά. Επιπλέον, θα πρέπει να σέβεστε και την προσωπική ζωή του παιδιού σας, ιδιαίτερα όταν αυτό μεγαλώσει και να αποφεύγεται αδιάκριτες και παρεμβατικές συμπεριφορές απέναντί του.
Επομένως, δεν χρειάζεται να πιέζεται το παιδί σας να σας πει πράγματα, τα οποία πιθανόν να μην θέλει το ίδιο να σας γνωστοποιήσει από μόνο του, αλλά να του δείχνετε με τη στάση σας, πως είστε πάντα εκεί για να συζητήσετε οτιδήποτε το απασχολεί.
Μαρίνα Μόσχα, Ψυχοθεραπεύτρια - Συνεργάτης του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
