Πώς επηρεάζει η εγκυμοσύνη τον γυναικείο εγκέφαλο;

Μάλιστα, ο εγκέφαλος της γυναίκας αρχίζει να επηρεάζεται και να αλλάζει πριν ακόμα γεννήσει, ήδη από την εγκυμοσύνη. Μετά από χρόνια ερευνών, οι επιστήμονες πρόσφατα άρχισαν να ξεκαθαρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει στον προμετωπιαίο φλοιό, τον μεσεγκέφαλο, τον βρεγματικό λοβό και αλλού. Η φαιά ουσία γίνεται πιο πυκνή, αυξάνεται η ενεργητικότητα σε περιοχές που συνδέονται με την ενσυναίσθηση, το άγχος και την κοινωνική συμπεριφορά. Είναι εκείνες οι αλλαγές που προκαλούν την υπερπροστατευτικότητα, την απαράμιλλη αγάπη και τη συνεχή ανησυχία. 

Για τους επιστήμονες, η χαρτογράφηση του μητρικού εγκεφάλου είναι το κλειδί για την κατανόηση της επιλόχειου κατάθλιψης.

Κατά προσέγγιση μία στις έξι γυναίκες υποφέρει από άγχος και κατάθλιψη μετά τον τοκετό, ή από ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, όπως το συνεχές πλύσιμο των χεριών ή το να ελέγχουν συνέχεια αν το μωρό αναπνέει.

Σύμφωνα με την Pilyoung Kim, επιστήμονα εξειδικευμένη στον μητρικό εγκέφαλο, "Αυτή είναι μία πτυχή των ιδεοψυχαναγκαστικών διαταραχών που συμβαίνουν στη γυναίκα τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό. Στις νέες μητέρες παρατηρείται το μοτίβο να σκέφτονται συνεχώς το ίδιο πράγμα, χωρίς να μπορούν να το ελέγξουν, όπως το αν το μωρό είναι καλά, αν το μωρό είναι χορτασμένο, αν κρυώνει και ούτω κάθε εξής. Οι αλλαγές λαμβάνουν χώρα σε πολλές περιοχές του εγκεφάλου. Οι περιοχές που συνδέονται με την ενσυναίσθηση, τη ρύθμιση των συναισθημάτων και το μητρικό ένστικτο αναπτύσσονται, με αποτέλεσμα, τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό οι γυναίκες να καταβάλλονται από ακαταμάχητη επιθυμία να φροντίζουν το μωρό τους".  

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι για την επιστημονική κοινότητα η περιοχή της αμυγδαλής, το σύνολο των νευρώνων που σχετίζεται με τη μνήμη και με αντιδράσεις όπως ο φόβος και η επιθετικότητα. Η αμυγδαλή αναπτύσσεται στις πρώτες εβδομάδες μετά τη γέννηση ενός παιδιού και το πόσο θα αναπτυχθεί σχετίζεται, σύμφωνα με τους επιστήμονες, άμεσα με το πώς θα συμπεριφερθεί μία νέα μητέρα. Μία αρκετά ανεπτυγμένη αμυγδαλή, για παράδειγμα, αυξάνει την ευαισθησία της γυναίκας απέναντι στις ανάγκες του μωρού της. Βλάβες στην αμυγδαλή μπορεί να επηρεάσουν και το δεσμό μεταξύ μητέρας και παιδιού. Σε μία έρευνα του 2004 από το Journal of Neuroscience, βρέφη πιθήκων που είχαν βλάβες στην περιοχή αυτή, ήταν λιγότερο πιθανό να εξωτερικεύσουν τις ανάγκες τους ή να διαλέξουν τη μητέρα τους από άλλους ενήλικους πιθήκους. Η ικανότητα των βρεφών να ξεχωρίζουν τη μητέρα τους συνδέεται άμεσα με την αμυγδαλή.

Η δραστηριότητα στην περιοχή της αμυγδαλής συνδέεται επίσης με τα δυνατά συναισθήματα που αναπτύσσει μία μητέρα για το μωρό της, σε σύγκριση με άλλα μωρά. Μία μελέτη του 2011, για την δραστηριότητα της αμυγδαλής στις νέες μητέρες, έδειξε ότι ανταποκρίνονταν πολύ πιο θετικά σε φωτογραφίες που έδειχναν το δικό τους μωρό να χαμογελάει, σε σύγκριση με άλλες φωτογραφίες χαμογελαστών μωρών και η εγκεφαλική δραστηριότητα αντανακλούσε αυτή τη συμπεριφορά. Μάλιστα, η μεγαλύτερη απόκριση της αμυγδαλής, συνδέθηκε με λιγότερο μητρικό άγχος και λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψη.

Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι το να γίνει ένας άνθρωπος γονιός, έχει πολλές ομοιότητες με το να ερωτευτεί. Αυτό εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι γονείς περιγράφουν πώς νιώθουν για το νεογέννητο μωρό τους.

Πολλά από αυτά που συμβαίνουν στην αμυγδαλή μιας μητέρας, οφείλονται στις ορμόνες που περνούν από αυτή. Είναι η περιοχή με τους περισσότερους υποδοχείς ορμονών που εκχύνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως η οξυτοκίνη.  

"Παρατηρούμε αλλαγές τόσο σε ορμονικό όσο και σε εγκεφαλικό επίπεδο", αναφέρει ο ερευνητής Ruth Feldman. "Τα επίπεδα οξυτοκίνης μίας μητέρας, το σύστημα που ευθύνεται για στον δεσμό μητέρας και παιδιού σε όλα τα θηλαστικά, αυξάνονται δραματικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και την περίοδο μετά τον τοκετό. Όσο περισσότερο ασχολείται η μητέρα με το μωρό της, τόσο αυξάνονται τα επίπεδα". Η ορμόνη αυξάνεται και όταν μία γυναίκα κοιτάει το μωρό της, ακούει το κλάμα του ή το αγκαλιάζει, όπως και κατά την περίοδο του θηλασμού. Αυτό ίσως να εξηγεί για ποιο λόγο οι γυναίκες που θηλάζουν είναι πιο ευαίσθητες απέναντι στο κλάμα του μωρού τους.

Επιπλέον, οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι το να γίνει ένας άνθρωπος γονιός, έχει πολλές ομοιότητες με το να ερωτευτεί. Αυτό εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι γονείς περιγράφουν πώς νιώθουν για το νεογέννητο μωρό τους. Σε εγκεφαλικό επίπεδο, τα δίκτυα που ευαισθητοποιούνται περισσότερο είναι εκείνα που σχετίζονται με την επαγρύπνηση και την κοινωνικότητα, όπως και τα δίκτυα ντοπαμίνης, που κινητοποιούν τη μητέρα να δίνει προτεραιότητα στο μωρό. Ο Feldman λέει: "Δείξαμε ότι κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών μίας σχέσης συμβαίνουν παρόμοιες αλλαγές στους δύο συντρόφους". Είναι το ίδιο σύστημα που κάνει τα μωρά να μυρίζουν τόσο όμορφα στις μητέρες.

Οι περισσότερες αλλαγές συμβαίνουν στην πρώτη εγκυμοσύνη μίας γυναίκας, αν και δεν είναι σαφές αν ο γυναικείος εγκέφαλος επιστρέφει ποτέ στο αρχικό στάδιο, αυτό στο οποίο βρισκόταν πριν τη γέννα. Παρόμοιες αλλαγές στον εγκέφαλο εμφανίζονται και στους άνδρες, όταν αυτοί ασχολούνται πολύ με τη φροντίδα του μωρού. Σε αυτή την περίπτωση δεν σχετίζονται με την παραγωγή οξυτοκίνης, αλλά με κοινωνικο - γνωστικά δίκτυα που αναπτύσσονται στον εγκέφαλο και των δύο φύλων πολύ νωρίτερα.

Η διαφορά είναι ότι στις γυναίκες, η ορμονική συμπεριφορά του εγκεφάλου τους είναι προετοιμασμένη να υποδεχθεί τις αλλαγές της μητρότητας, αρκετά πριν την πρώτη τους εγκυμοσύνη. Από την άλλη μεριά, όσον αφορά τους άνδρες, η ενασχόληση με τη φροντίδα του μωρού τους σφυρηλατεί νέα νευρικά μονοπάτια.  

Πηγή: lifo.gr