Σωματικό βάρος στην εγκυμοσύνη
Πόσα κιλά επιτρέπεται να πάρω στην εγκυμοσύνη; Που οφείλεται η αύξηση του βάρους; Ποια είναι τα φυσιολογικά όρια; Πόσο γρήγορα επανέρχεται το βάρος μου μετά την εγκυμοσύνη;
Αυτά είναι λίγα μόνο από τα ερωτήματα, τα οποία κάθε μέλλουσα μητέρα θέτει στον εαυτό της και στον γυναικολόγο της στην αρχή της εγκυμοσύνης. Οι απαντήσεις δεν είναι θέμα προσωπικής γνώμης αλλά γνώσης των διεθνών οδηγιών και των φυσιολογικών ορίων.
Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά μιας υγιούς μεταβολής βάρους στην εγκυμοσύνη;
Η σαφής πρόσληψη βάρους στην εγκυμοσύνη ξεκινά τον τέταρτο μήνα. Μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή είναι δυνατόν η έγκυος ακόμη και να χάνει βάρος λόγω των μεγάλων ορμονικών αλλαγών στο σώμα της αλλά και της συχνά εμφανιζόμενης ναυτίας τους πρώτους μήνες χωρίς αυτό να είναι κάτι το ανησυχητικό.
Σημαντικό χαρακτηριστικό μιας υγιούς πρόσληψης βάρους είναι αυτή να γίνεται σταδιακά. Η μεγάλη πρόσληψη βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα (περισσότερο από μισό κιλό την εβδομάδα για πολλές εβδομάδες) μπορεί να αποτελεί ένδειξη ανάπτυξης ή επιδείνωσης της υπέρτασης στην κύηση.
Αντίστροφα η μη πρόσληψη βάρους για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να αποτελεί ένδειξη υποσιτισμού της εγκύου ή καθυστέρησης της ενδομήτριας ανάπτυξης του εμβρύου.
Που οφείλεται το επιπλέον βάρος στην εγκυμοσύνη;
Προφανώς τα επιπλέον κιλά της κύησης δεν οφείλονται μόνο στο έμβρυο, το οποίο την στιγμή της γέννας κατά μέσο όρο ζυγίζει 3,5 κιλά. To επιπλέον βάρος οφείλεται στον πλακούντα, το αμνιακό υγρό, την αύξηση του μεγέθους της μήτρας, την αυξημένη ποσότητα αίματος στα αγγεία της μέλλουσας μητέρας, τα οιδήματα, τη συσσώρευση λιπώδους ιστού και τη διόγκωση των μαστών. Κατά μέσο όρο το βάρος των παραπάνω είναι το εξής:
- Μωρό – 3500 γραμ.
- Πλακούντας – 600 γραμ.
- Αμνιακό υγρό – 1000 γραμ.
- Μήτρα – 1000 γραμ.
- Επιπλέον αίμα – 1500 γραμ.
- Οιδήματα – 2000 γραμ.
- Επιπλέον λιπώδης ιστός – 2000 γραμ.
- Επιπλέον βάρος στήθους – 500 γραμ.
Ποια είναι η φυσιολογική πρόσληψη βάρους στην εγκυμοσύνη;
Σε πολύ γενικές γραμμές μια αύξηση βάρους της τάξης των 7 έως 18 kg θεωρείται φυσιολογική στην εγκυμοσύνη. Άλλος ένας γενικός κανόνας είναι πως κάθε έγκυος προσλαμβάνει περίπου μισό κιλό την εβδομάδα με τη μεγαλύτερη αύξηση να παρατηρείται στο δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
Ωστόσο τα φυσιολογικά όρια εξαρτώνται κυρίως από τον δείκτη μοριακής μάζας (BMI) της γυναίκας πριν την εγκυμοσύνη. Αυτός προκύπτει ως εξής:
BMI = Βάρος : Ύψος2
Για παράδειγμα μία γυναίκα με βάρος 65 kg και ύψος 1,7 μέτρα έχει δείκτη μοριακής μάζας
BMI = 65 : 1,752 = 21,2 kg/m2
Έτσι τα φυσιολογικά όρια πρόσληψης βάρους στην εγκυμοσύνη καθορίζονται ως εξής:
BMI μικρότερος του 18,5: Πρόσληψη βάρους 12 έως 18 kg
BMI μεταξύ 18,5 και 24,9: Πρόσληψη βάρους 11 έως 15 kg
BMI μεταξύ 25 και 29,9: Πρόσληψη βάρους 6 έως 11 kg
BMI πάνω από 30: Πρόσληψη βάρους 5 έως 9 kg
Συνεπώς όσο μεγαλύτερο το βάρος της γυναίκας πριν την εγκυμοσύνη τόσο μικρότερη οφείλει να είναι η πρόσληψη βάρους κατά τη διάρκεια αυτής.
Πώς κατανέμεται η πρόσληψη βάρους στα τρία τρίμηνα της εγκυμοσύνης
Σε γενικές γραμμές και για μια γυναίκα με BMI μεταξύ 20 και 26 πριν την εγκυμοσύνη η κατανομή της πρόσληψης βάρους έχει ως εξής:
Πρώτο τρίμηνο: 1,5 έως 2 kg
Δεύτερο τρίμηνο: 6 έως 8 kg
Τρίτο τρίμηνο: 4 έως 6 kg
Όταν η πρόσληψη βάρους δεν ακολουθεί τον παραπάνω κανόνα δεν υπάρχει αμέσως λόγος ανησυχίας. Ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός ενώ διαφορές εντοπίζονται και σε γυναίκες διαφόρων ηλικιών. Ο γυναικολόγος μπορεί να ενημερώσει την έγκυο για το πότε ο ρυθμός πρόσληψης βάρους είναι προβληματικός.
Τι ισχύει όταν η κύηση είναι πολύδημη;
Σε πολύδημες κυήσεις η αύξηση του βάρους της εγκύου είναι ακόμα μεγαλύτερη. Αυτή διαμορφώνεται σε γενικές γραμμές ως εξής:
Δίδυμη κύηση: πρόσληψη 16 έως 20 kg
Τρίδυμη κύηση: πρόσληψη 20 έως 25 kg
Τετράδυμη κύηση: πρόσληψη περίπου 30 kg
Πόσο γρήγορα επανερχεται το βάρος μετά την εγκυμοσύνη;
Αμέσως μετά τη γέννα η γυναίκα χάνει κατά μέσο όρο 4 kg που αντιστοιχούν στο μωρό, το αμνιακό υγρό και τον πλακούντα.
Όσον αφορά την υπόλοιπη απώλεια βάρους κανόνας δεν υπάρχει. Αναλόγως με τον οργανισμό η απώλεια βάρους μπορεί να συμβεί είτε αρκετά γρήγορα είτε σταδιακά. Κατά μέσο όρο απαιτείται χρονικό διάστημα έξι μηνών μέχρι η γυναίκα να επιστρέψει στο προ εγκυμοσύνης βάρος της.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να ελέγξω αποτελεσματικότερα την πρόσληψη βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Η ισορροπημένη και ταυτόχρονα πλούσια διατροφή με έμφαση στα φρούτα και τα λαχανικά, η αποφυγή των διατροφικών υπερβολών, η τακτική αερόβια άσκηση (π.χ. 45 λεπτά περίπατος τρεις φορές την εβδομάδα), ο ανοικτός δίαυλος επικοινωνίας με τον γυναικολόγο και η σωστή καθοδήγηση και συμβουλευτική από μέρους του πάνω σε θέματα διατροφής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για μια υγιή πρόσληψη βάρους. Αυτή θα λειτουργήσει ευεργετικά τόσο για την έγκυο όσο και για το μωρό της, όχι μόνο για την περίοδο της εγκυμοσύνης αλλά και για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν.
Γράφει ο κ. Ιωάννης Κ. Ράπτης διαθέτει κλινική εμπειρία από τη θέση του Επιμελητή Ά του γερμανικού περιγεννητικού κέντρου πρώτου (μέγιστου) βαθμού Allegemeines Krankenhaus Hagen. Εκεί έλαβε πλήρη εκπαίδευση στον τομέα Ειδική Μαιευτική και Περιγεννητική Ιατρική (Spezielle Geburtshilfe und Perinatal Medizin) και εξειδικεύτηκε στις κυήσεις υψηλού κινδύνου και τους επιπλεγμένους τοκετούς, φέρνοντας στον κόσμο περισσότερα από 900 νεογνά, ενώ έλαβε τον τίτλο DEGUM I από την Γερμανική Εταιρεία Ιατρικού Υπερήχου (DEGUM) - πηγή: drraptis.gr
