Στυλ και προφίλ βρεφών στον θηλασμό

Η συμπεριφορά ενός βρέφους στο στήθος της μητέρας του, στον θηλασμό, έχει ως ένα βαθμό ιδιοσυγκρασικά χαρακτηριστικά που οι γονείς μαθαίνουν να ξεχωρίζουν από την αρχή.

 

Η κατηγοριοποίηση των βρεφών με βάση το στυλ με το οποίο θηλάζουν είναι θεμιτή και μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να κατανοήσουν καλύτερα το παιδί τους και να διαπιστώσουν πληρέστερα ότι μερικά πράγματα στον θηλασμό είναι φυσιολογικά και σε σημαντικό βαθμό δεν καθορίζονται από τους ίδιους αλλά από τους βιορυθμούς του ίδιου του παιδιού τους.

Το στυλ συμπεριφοράς ενός βρέφους κατά τον θηλασμό αφορά τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• Πόσο γρήγορα, έντονα και πόσο διακριτά είναι τα σημάδια πείνας; Υπάρχουν βρέφη που από τις πρώτες εβδομάδες μεταβαίνουν σταδιακά στα σημάδια πείνας (από τον ύπνο στην ήρεμη εγρήγορση και από αυτήν στην ανησυχία της πείνας), ενώ άλλα από την αρχή δείχνουν μια απότομη μετάβαση, έτσι που η μητέρα συχνά δεν «προλαβαίνει» να προετοιμαστεί. Υπάρχουν βρέφη που εκφράζουν την πείνα τους με έντονο τρόπο (απαίτηση, κλάμα) και άλλα που πρέπει να περάσουν πολλές ώρες για να γκρινιάξουν έστω δειλά.

• Πόσο γρήγορα το μωρό χορταίνει πάνω στο στήθος; Υπάρχουν βρέφη που παίρνουν το γάλα που θέλουν από το στήθος της μαμάς γρήγορα και αποτελεσματικά και πολύ σύντομα μετά την γέννηση ρουφάνε ζωηρά και καταπίνουν συνεχόμενα. Άλλα βρέφη ίσως σε όλη την διάρκεια της γαλουχίας επιδεικνύουν πιο «ναζιάρικη» συμπεριφορά, με λιγότερο έντονη απομύζηση πάνω στο στήθος, «απολαμβάνοντας» συχνά τα γεύματα για πολλή ώρα πάνω στο στήθος.

• Πόσο έντονα χρησιμοποιεί το μωρό το μη θρεπτικό πιπίλισμα; Στην μια άκρη βρίσκονται βρέφη που, μετά τις πρώτες εβδομάδες όπου και το μη θρεπτικό πιπίλισμα δεν μπορεί να είναι παρά απαραίτητο κομμάτι του θηλασμού, που δεν μπορεί να ξεχωρίσει από αυτόν και κρίσιμος παράγοντας για την εγκατάσταση του θηλασμού, μειώνουν πολύ το μη θρεπτικό πιπίλισμα – όταν μένουν στο στήθος χωρίς ζωηρές θηλαστικές κινήσεις και χωρίς να καταπίνουν -, έτσι που δείχνουν ότι θέλουν την μητέρα τους μόνο για να φάνε και για τίποτε άλλο. Στην άλλη άκρη είναι παιδιά που ακόμα και μετά από χρόνια θηλασμού παραμένουν αρκετές ώρες πιπιλίζοντας μη θρεπτικά στο στήθος της μητέρας τους, δείχνοντας να απολαμβάνουν το στήθος όχι μόνο ως μέσο θρέψης τους αλλά κυρίως ως παρηγοριά, αγκαλιά, ανακούφιση και συναισθηματική ασφάλεια.

• Ποιο είναι το στυλ γευμάτων που σχηματοποιεί το μωρό πάνω στο στήθος της μαμάς του, σε σχέση με το μέγεθος και την συχνότητα; Στην μια άκρη υπάρχουν βρέφη που, μετά τις πρώτες εβδομάδες εγκατάστασης του μητρικού θηλασμού, σχηματοποιούν μια συμπεριφορά ταίσματος με γεύματα στο στήθος σχετικά μεγάλα και αραιά, πχ ανά 3 ή 4 ώρες την ημέρα, ή με συνεχόμενο ύπνο την νύχτα. Στην άλλη άκρη είναι βρέφη που ακόμα και πολύ καιρό μετά τις πρώτες εβδομάδες εγκατάστασης του θηλασμού συνεχίζουν να τρώνε λίγο και συχνά, μικρά γεύματα ανά μία ώρα, μέρα ή και νύχτα.

• Πόση «ρουτίνα» διαμορφώνει το βρέφος στον θηλασμό του; Με την προυπόθεση πάντα ότι η μητέρα αφήνει τον θηλασμό να γίνει κατά απαίτηση του βρέφους της, υπάρχουν μωρά που κρυσταλλοποιούν μετά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής μια στοιχειώδη ρουτίνα στο τάισμά τους, με περίπου σταθερές ώρες ταίσματος, ακολουθώντας έναν βασικό εσωτερικό τους βιορρυθμό. Σε αντίθεση με αυτά τα μωρά που μπαίνουν πιο εύκολα σε «ρουτίνα», πολλές φορές όχι μόνο στο τάισμα αλλά και σε όλες τις παραμέτρους της ζωής τους, υπάρχουν άλλα μωρά που ακόμα και μήνες ή χρόνια αργότερα επιδεικνύουν άστατους βιορυθμούς στο τάισμα και στον ύπνο, με μεταβολές στα ωράρια από μέρα σε μέρα.

Εννοείται ότι τα παραπάνω αφορούν αποκλειστικά θηλάζοντα βρέφη που είναι υγιή και μεγαλώνουν ικανοποιητικά, καθώς κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά μπορεί να είναι απλώς θέμα μη αποτελεσματικού θηλασμού ή άρρωστου βρέφους και να αλλάζουν με τις κατάλληλες παρεμβάσεις.

Το στυλ ενός βρέφους στον θηλασμό συνδιαμορφώνεται από τρεις παράγοντες:
• Τα γονίδιά του και την ιδιοσυγκρασία του
• Την προσέγγιση της μητέρας και της οικογένειας: κατά πόσο ενθαρρύνει από την αρχή αποκλειστικό θηλασμό κατά απαίτηση του βρέφους, κατά πόσο αφήνει το μη θρεπτικό πιπίλισμα ή δίνει πιπίλα, πόσο θετική και ήρεμη είναι, πόσο άγχος μεταφέρει προς το παιδί κλπ
• Το πόσο καλά πήγε η θηλασμός κατά την κρίσιμη πρώτη φάση εγκατάστασής του τις πρώτες εβδομάδες μετά την γέννηση: εμπόδια που παρουσιάστηκαν, πόσο αποτελεσματική ήταν η τεχνική της μητέρας, την αποθηκευτική ικανότητα του στήθους της μητέρας κλπ.

Σε σημαντικό βαθμό αυτά τα προφίλ των βρεφών στον τρόπο θηλασμού προβλέπουν και την σχέση που θα έχουν στην συνέχεια, ακόμα και χρόνια αργότερα, με το φαγητό και τις στερεές τροφές, αλλά και με βασικά θέματα όπως ο ύπνος, η ρουτίνα κα.

Έτσι πχ ένα βρέφος που θήλαζε λίγο και συχνά τη μητέρα του μπορεί να παραμείνει ένα παιδί που τρώει μικρές ποσότητες φαγητού με πολλά ενδιάμεσα σνακ, ενώ ένα άλλο βρέφος που δείχνει λαιμαργία και ανυπομονησία στο στήθος όποτε πεινάει μπορεί να εξελιχθεί σε ένα παιδί που ανοίγει λαίμαργα το ψυγείο και που θέλει να τσιμπήσει και αυτό κάθε φορά που βλέπει κάποιον άλλον να τρώει.

Οι γονείς είναι καλό από την αρχή να εστιάζουν στο παιδί τους πέρα από πρέπει επιβαλλόμενα και από εξωτερικά στερεότυπα. Είναι σημαντικό να αφουγκραστούν, να γνωρίζουν το βρέφος τους, να συντονιστούν με την προσωπικότητά του, συμπεριλαμβανομένης και της προσωπικότητάς του στον θηλασμό. Κάθε παιδί είναι μοναδικό από την γέννηση, με ιδιαίτερο τρόπο στο κλάμα, στην επαφή με τον έξω κόσμο, και στο στυλ θηλασμού.

Σε γενικές γραμμές, τα περισσότερα βρέφη, για ευκολία προσδιορισμού και ταξινόμησης, μπορούν να ταιριάξουν ως προς το στυλ θηλασμού τους σε μια από τις παρακάτω 5 κατηγορίες:
1. Μπαρακούντα
Τα βρέφη αυτά λειτουργούν στον θηλασμό σα μια δυνατή αναρρόφηση! Βρίσκουν από τις πρώτες μέρες εύκολα την θηλή και προσκολλώνται δυνατά, καταπίνουν και ρουφάνε δυνατά για πολλά λεπτά. Τα μωρά αυτά απαιτούν το φαγητό τους και διεκδικούν.

Είναι λιγότερο πιθανό να έχουν προβλήματα βάρους ή ικτέρου μετά την γέννηση, αλλά περισσότερο πιθανό να δημιουργούν στην μητέρα με την συμπεριφορά θηλασμού τους πληγωμένες θηλές, πόνο στις θηλές, μεγάλη παραγωγή γάλακτος ή πρήξιμο στο στήθος.

Η σωστή τεχνική θηλασμού είναι κρίσιμης σημασίας για την μητέρα για να αποτραπούν τα παραπάνω προβλήματα.

Για αυτό το στυλ βρεφών είναι σημαντικό η μητέρα να έχει ποικιλία στις θέσεις θηλασμού, ώστε να μην πληγώνονται στα ίδια σημεία οι θηλές, και να μαθαίνει να βγάζει το μωρό από το στήθος και να προσπαθεί πάλι να το τοποθετήσει καλύτερα κάθε φορά που το μωρό πιάνει άγαρμπα και την πονάει επίμονα.

Συχνά, αυτά τα βρέφη σταματούν να το γεύμα τους στο στήθος το ίδιο απότομα όπως το ξεκινούν και δεν ενδιαφέρονται πολύ για μη θρεπτικό πιπίλισμα. Επίσης συχνά αυτά τα βρέφη αποθηλάζουν από μόνα τους και απότομα.

Μπαρακούντα ήταν στον θηλασμό ο πρώτος μου γιος, και συνεχίζει να είναι αυτού του στυλ και στο φαγητό του αλλά και σε πολλές εκφάνσεις της ζωής του: τρώει γρήγορα και πολύ, «μπουκώνεται» πολλές φορές, ενώ και σε δραστηριότητες πέφτει «με τα μούτρα» σε κάτι για να το παρατήσει μετά από λίγο καιρό το ίδιο απότομα.

2. Βρέφη που θέλουν αλλά δεν μένουν ή μπορούν
Εδώ ανήκουν βρέφη που επιδεικνύουν απότομα και έντονα σημάδια πείνας, έτσι που η μαμά δυσκολεύεται να συντονιστεί.

Μόλις όμως έρθουν στο στήθος, εκνευρίζονται εύκολα, μπαινο-βγαίνουν στην θηλή, φαίνεται σαν από την πολλή τους έξαψη θέλουν όλο το γάλα εδώ και τώρα και είτε κουράζονται αμέσως μετά είτε παλεύουν με το στήθος. Αυτή η σχέση μίσους και πάθους με το στήθος και το φαγητό μπορεί να είναι κουραστική και να προβληματίζει την μητέρα.

Πολλή έξαψη, ώρα και ενέργεια στο στήθος, με σχετικά λίγο αποτέλεσμα. Η μαμά μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τα κλάματα, την ανησυχία και τις φωνές στο στήθος όταν διδάσκεται να παρατηρεί και να βάζει το παιδί στο στήθος με τα πρώτα σημάδια πείνας, όταν δημιουργεί ένα ήπιο, ήσυχο περιβάλλον για το βρέφος της με πολλή αγκαλιά, ήπιο λίκνισμα, σταθερότητα και θετική ηρεμία από την πλευρά της.

Φυσικά σε έντονες περιπτώσεις και με σχετικά συμπτώματα ή κλινικά σημεία σε κάποια τέτοια βρέφη θα πρέπει να αποκλειστεί οργανική παθολογία, όπως έντονοι κολικοί, ΓΟΠ ή αλλεργίες. Τα παιδιά αυτά συχνά μεγαλώνοντας αναπτύσσουν το ίδιο στυλ με το φαγητό, «πολλά λόγια λίγα έργα», θέλουν να φάνε αλλά δεν κάθονται στο τραπέζι πέρα από δυο λεπτά, ξεκινούν καλά αλλά τα παρατάνε εύκολα για να τρέξουν να παίξουν.

3. Το βρέφος με άλλες προτεραιότητες πέραν του φαγητού
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν βρέφη που δεν αναπτύσσουν έντονη σχέση με το στήθος και με το φαγητό.

Βρέφη που φαίνεται να μην πεινούν, να παίζουν ευχαριστημένα χωρίς σημάδια πείνας ακόμα και πολλές ώρες μετά το τελευταίο γεύμα.

Αυτά τα βρέφη είναι συχνά «καλόβολα», παίζουν μόνα τους, απασχολούνται με τα χέρια τους και με τα παιχνίδια τους, πιο «ανεξάρτητα», αναβλητικά ή ήσυχα. Φυσικά και εδώ μιλάμε για φυσιολογικά βρέφη και όχι βρέφη που η συμπεριφορά αυτή υποκρύπτει οργανική παθολογία, όπως έντονο ίκτερο, απώλεια βάρους και αφυδάτωση ή υποθυρεοειδισμό.

Αυτά τα βρέφη χρειάζονται από την μητέρα τους ενθάρρυνση να τρώνε συχνά και να έρχονται στο στήθος.

Η πιπίλα μπορεί να τα μπερδέψει ακόμα περισσότερο και πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή, ενώ δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να προτιμούν τον αντίχειρά τους από το στήθος της μητέρας τους, πράγμα που αν δεν προσεχθεί μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε στασιμότητα βάρους. Είναι από τις λίγες περιπτώσεις που η μητέρα στον θηλασμό πρέπει να βλέπει το ρολόι της και όταν περνάει η ώρα να παίρνει το μωρό αγκαλιά, ακόμα και χωρίς ακόμα εμφανή σημάδια πείνας.

Διαβάστε ακόμη: Τι να τρώτε και τι να αποφεύγετε κατά την διάρκεια του θηλασμού 

Πολλές φορές είναι ανάγκη να το ξυπνάει τη νύχτα για να φάει. Συχνά αυτά τα παιδιά αποθηλάζουν εύκολα, χωρίς να επιδεικνύουν σημαντικό άγχος, σαν να μην έγινε τίποτα.

Αν δεν υπάρξει ενεργός ενθάρρυνση από την μητέρα για συνέχιση του θηλασμού ή αν μπουν μπουκάλια και μπιμπερό, μπορεί να φτάνουν να αποθηλάζουν πολύ εύκολα και αυτόματα, πολλές φορές πρόωρα.

Πολλές μητέρες τέτοιων βρεφών αισθάνονται απογοήτευση και απόρριψη με την «αδιάφορη» προς το στήθος τους συμπεριφορά του βρέφους και ενοχοποιούν τον εαυτό τους ότι κάτι κάνουν λάθος με τον θηλασμό.

Η ενθάρρυνση από επαγγελματίες υγείας και περιβάλλον είναι σημαντική, ώστε η μητέρα να κατανοήσει ότι εκείνη δεν φταίει αλλά είναι το στυλ του παιδιού της.

Φυσικά συχνά κατά τα επόμενα χρόνια το παιδί δείχνει παρόμοια συμπεριφορά και στο φαγητό αλλά και στην γενικότερη δραστηριότητά του: τρώει μια χαρά αν του προσφερθεί, συνεχίζει να παίζει μια χαρά και αν δεν του προσφερθεί. Συμμετέχει ωραία σε δραστηριότητες που έχουν αποφασίσει γονείς ή άλλα αδέρφια, χωρίς να εκδηλώνει προτιμήσεις ή αυστηρά δικά του θέλω. Ευχαριστημένα, «εσωτερικά» παιδιά που συμμετέχουν στον κόσμο παρά διεκδικούν και απαιτούν.

4. Γκουρμέ
Εδώ ανήκουν βρέφη που απολαμβάνουν κάθε στιγμή στο στήθος, που η αγκαλιά της μαμάς τους γίνεται ανυπέρβλητος παιδότοπος. Είναι βρέφη που κάθονται για ώρες στο στήθος, απολαμβάνουν μη θρεπτικό πιπίλισμα, αγκαλιά και χάδι, παίζουν με τις θηλές, δεν βιάζονται να καταπιούν.

Συχνά ο θηλασμός αυτών των βρεφών – αλλά και σε μεγαλύτερη ηλικία – σημαίνει η μητέρα με το παιδί να είναι πολλές ώρες την ημέρα αγκαλιά, συνεχόμενοι θηλασμοί, ύπνος μαζί, ξαπλωτοί θηλασμοί που δεν τελειώνουν, εναλλαγή σαν την πεταλούδα πολλές φορές από το ένα στήθος στο άλλο, ακροβατικά στο στήθος σε μεγαλύτερες ηλικίες, συχνούς μικρούς θηλασμούς εκτός σπιτιού ή στην νηπιακή ηλικία. Συχνά οι μητέρες με τέτοια παιδιά προβληματίζονται για το αν το γάλα τους είναι «θρεπτικό», για την πολλή ώρα που το μωρό χρειάζεται για να φάει, ή αργότερα για «εμμονή» και προσκόλληση του νηπίου στο στήθος της μητέρας του.

Πολλές φορές αυτά είναι τα μωρά που παίρνουν πολύ δύσκολα μπιμπερό, που πίνουν ελάχιστα από αυτό, ή που θέλουν να τρώνε στερεές τροφές λίγο και συχνά, να τσιμπάνε όλη μέρα. Είναι όλα φυσιολογικά και έχουν σε σημαντικό βαθμό να κάνουν με την ιδιοσυγκρασία του παιδιού.

Συχνά αυτά τα παιδιά θέλουν το στήθος για αρκετά χρόνια και αποθηλάζουν δύσκολα πρόωρα. Μια μητέρα με υπομονή και κατανόηση θα καταλάβει ότι αυτές είναι οι ανάγκες του δικού της παιδιού και θα δει τις ατέλειωτες ώρες μαζί θετικά, ως ανυπέρβλητο δέσιμο με το παιδί της.

Γκουρμέ ήταν η κόρη μου στα τέσσερα χρόνια θηλασμού της, και συνεχίζει να είναι και τώρα με το φαγητό της αλλά και με τις δραστηριότητές της: Κάνει πολλή ώρα να φάει, έχει ενδιαφέρον στο φαγητό αλλά με τους ρυθμούς της.

Καταπιάνεται βαθιά με πράγματα, ήρεμα και όχι βιαστικά, εμβαθύνει, ασχολείται με ένα πράγμα κάθε φορά καλά, αφοσιώνεται και έχει σταθερές. Δεν την απασχολεί το ρολόι και κανένας δεν θα την κάνει να βιαστεί αν δεν θέλει.

5. Καθίστε αναπαυτικά
Μωρά με αυτήν την προσωπικότητα θηλασμού έχουν και τις σχετικά μεγαλύτερες πιθανότητες να θηλάσουν επιτυχώς.

Πρόκειται για μωρά που δείχνουν να το απολαμβάνουν, αλλά όχι υπερβολικά, που τρώνε, καταπίνουν στο στήθος, χρησιμοποιούν και λίγο θρεπτικό πιπίλισμα, αλλά θέλουν και να παίξουν και να βγουν από το στήθος. Σε κάποια γεύματα παίρνουν τον χρόνο τους, σε άλλα όταν πεινούν πολύ καταπίνουν γρήγορα και ολοκληρώνουν το γεύμα τους.

Διαμορφώνουν ένα σχετικό «πρόγραμμα» και «ωράριο», είναι προβλέψιμα με στρωτά κλιμακωτά σημάδια πείνας που προειδοποιούν την μητέρα.

Στην αρχή τις πρώτες εβδομάδες, επειδή δεν ρουφάνε πολύ ζωηρά όπως τα μπαρακούντα, μπορεί να χρειάζονται λίγη ώθηση από την μητέρα τους με μαλάξεις την ώρα του θηλασμού.

Διαβάστε ακόμη: Σωστός θηλασμός νεογέννητου

Όταν μεγαλώνουν απολαμβάνουν τον θηλασμό, αλλά δεν θα είναι και το τέλος του κόσμου αν αποθηλάσουν.

Έτσι είναι ο δεύτερος μου γιος, ούτε απαιτητικός έντονος μπαρακούντα όπως ο πρώτος μου, ούτε και «θήλαζε σαν να μην υπάρχει αύριο» όπως η κόρη μου.

Εσείς τι παιδί έχετε; Εστιάστε και κατανοήστε τι παιδί έχετε, ώστε να το βοηθάτε κατάλληλα και να μην έχετε μη ρεαλιστικές απαιτήσεις, προσδοκίες ή τύψεις για πράγματα που δεν επηρεάζετε και δεν φταίτε για αυτά.
Αν διαβάσετε το παρόν κείμενο σε συνδυασμό με εκείνα που σας προτείνω παρακάτω θα κατανοήσετε καλύτερα το παιδί σας.

Στέλιος Παπαβέντσης MBBS MRCPCH DCH IBCLC 2013

πηγή: pediatros-thes.gr