Τα στάδια της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης σύμφωνα με τον Sigmund Freud

Τα στάδια του Freud της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης είναι όπως τα στάδια άλλων θεωριών ολοκληρωμένα σε μία προκαθορισμένη σειρά και μπορούν να οδηγήσουν είτε σε επιτυχή ολοκλήρωση και σε μία υγιή προσωπικότητα, ή μπορούν να οδηγήσουν σε αποτυχία και νοσηρή προσωπικότητα.

Αυτή η θεωρία είναι μάλλον η πιο γνωστή αλλά και η πιο αμφιλεγόμενη γιατί ο Freud πίστευε ότι αναπτυσσόμεθα μέσα από τα στάδια που βασίζονται επάνω σε μία ιδιαίτερα ερωτογενή ζώνη.
Στη διάρκεια κάθε σταδίου, μία ανεπιτυχής ολοκλήρωση σημαίνει ότι ένα παιδί αρχίζει να σταθεροποιείται σε εκείνη την ιδιαίτερη ερωτογενή ζώνη και ενδίδει σε αυτή μόλις γίνει ενήλικας.

Στοματικό στάδιο (από τη γέννηση έως 18 μηνών). Κατά τη διάρκεια της στοματικής διαδικασίας, το παιδί επικεντρώνεται στην στοματική απόλαυση (πιπίλισμα). Πάρα πολύ ή πολύ λίγη ικανοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε μία «προφορική» προσωπικότητα η οποία αποδεικνύεται από την ενασχόληση με προφορικές δραστηριότητες.

Τα άτομα αυτά, έχουν ισχυρότερη τάση να καπνίζουν, να πίνουν αλκοόλ, να τρώνε πολύ και να τρώνε τα νύχια τους. Επίσης τα άτομα αυτά εξαρτώνται υπερβολικά από τους άλλους, είναι αφελή και τους αρέσει να είναι οπαδοί κάποιου άλλου. Αντίθετα, μπορούν να πολεμήσουν αυτές τις παρορμήσεις και να αναπτύξουν απαισιοδοξία και επιθετικότητα προς τους άλλους.

Πρωκτικό στάδιο (από τους 18 μήνες μέχρι τα τρία έτη). Η εστίαση του παιδιού στην ευχαρίστηση στο στάδιο αυτό είναι, να κατορθώσει την εξάλειψη και τη διατήρηση των περιττωμάτων. Μέσα από την πίεση της κοινωνίας, κυρίως μέσω των γονέων, το παιδί πρέπει να μάθει να ελέγχει την πρωκτική διέγερση, (εκπαίδευση τουαλέτας).
Σαν προσωπικότητα, μετά από τα αποτελέσματα του ελέγχου αυτού, μπορεί να οδηγηθεί σε μια εμμονή με την καθαριότητα, την τελειότητα και τον έλεγχο (συγκράτηση του πρωκτού).
Στην αντίθετη πλευρά, μπορεί να γίνει βρώμικο και ανοργάνωτο (μη συγκράτηση του πρωκτού).

Φαλλικό στάδιο (από τριών έως έξι ετών). Η ζώνη αναψυχής μεταβαίνει στα γεννητικά όργανα. Ο Freud πίστευε ότι κατά το στάδιο αυτό το αγόρι αναπτύσσει ασυνείδητα σεξουαλικές επιθυμίες προς τη μητέρα του. Ακριβώς γι’ αυτό γίνεται αντίπαλος με τον πατέρα του και τον βλέπει σαν ανταγωνιστή για την αγάπη της μητέρας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα αγόρια αναπτύσσουν επίσης το φόβο ότι ο πατέρας τους θα τους τιμωρήσει για τα συναισθήματα αυτά, ακόμη και με ευνουχισμό. Αυτή η ομάδα συναισθημάτων είναι γνωστή ως Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα από την ελληνική μυθολογία.

Αργότερα οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι και τα κορίτσια περνούν από μία παρόμοια κατάσταση, την ασυνείδητη σεξουαλική έλξη για τον πατέρα τους. Παρά το γεγονός ότι ο Freud διαφώνησε έντονα με αυτό, ονομάστηκε Σύνδρομο Ηλέκτρας, από πρόσφατους ψυχαναλυτές.

Σύμφωνα με τον Freud, από φόβο ευνουχισμού και λόγω του έντονου ανταγωνισμού με τον πατέρα, τα αγόρια τελικά αποφάσισαν να ταυτιστούν μαζί του παρά να τον πολεμήσουν. Με την ταύτιση αυτή, το αγόρι αναπτύσσει ανδρικά χαρακτηριστικά και προσδιορίζει τον εαυτό του σαν αρσενικό και καταστέλλει τα σεξουαλικά συναισθήματα προς την μητέρα του. Μία εμμονή σε αυτό το στάδιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε σεξουαλική παρεκτροπή (τόσο σε υπερβολή όσο και σε αποφυγή) και αδύναμη ή μπερδεμένη σεξουαλική ταυτότητα, σύμφωνα πάντα με τους ψυχαναλυτές.

Άδηλο στάδιο (από έξι ετών έως την εφηβεία). Στο στάδιο αυτό οι σεξουαλικές ορμές παραμένουν καταπιεσμένες και τα παιδιά παίζουν ως επί το πλείστον με συμμαθητές και φίλους του ιδίου φύλου.

Γεννητικό στάδιο (από την εφηβεία και μετά). Το τελικό στάδιο της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης ξεκινά στην αρχή της εφηβείας, όταν ξυπνούν και πάλι οι σεξουαλικές ορμές. Μέσα από τα διδάγματα που αντλήθηκαν κατά τη διάρκεια των προηγούμενων σταδίων, οι έφηβοι κατευθύνουν τις σεξουαλικές ορμές τους στο αντίθετο φύλο, με το κύριο βάρος της ευχαρίστησης να είναι τα γεννητικά όργανα.