Τηλεόραση για παιδιά

Είναι γεγονός ότι στις περισσότερες οικογένειες η τηλεόραση είναι αυτή που φέρνει σε πρώτη επαφή τα παιδιά με την τεχνολογία και με ένα κόσμο γεμάτο πληροφορίες που για μερικές ηλικίες είναι δύσκολη η επεξεργασία τους.

Για την ομαλή εξέλιξη ενός παιδιού είναι απαραίτητο αυτό να μάθει να ξεχωρίζει την φαντασία από την πραγματικότητα και να φιλτράρει τις πληροφορίες που του παρέχονται.

Από ποια ηλικία είναι αυτό δυνατό και με ποιους τρόπους μπορεί η τηλεόραση να βλάψει ή να ωφελήσει την ανάπτυξη του παιδιού;

Ο χρόνος που τα παιδιά επιτρέπεται να περνάνε μπροστά σε κάποια οθόνη (έχοντας θετική ή αρνητική επίδραση) εξαρτάται από 3 βασικούς παράγοντες:

• Την ηλικία των παιδιών

• Την ποιότητα του περιεχομένου (τηλεοπτικό πρόγραμμα, παιχνίδι κλπ.)

• και τον χρόνο που ο γονέας περνάει μαζί με το παιδί του για άλλες δραστηριότητες.

---

Η ικανότητα του να “μπορείς να δεις τηλεόραση”

Υπάρχει διαφορά μεταξύ του να μπορεί ένα παιδί να χρησιμοποιήσει την τηλεόραση (να την ανοίξει, να αλλάξει κανάλι, να την κλείσει) και του να έχει ανεπτυγμένη την ικανότητα να παρακολουθήσει τηλεόραση.

Αυτή η ικανότητα έχει να κάνει με το να μπορεί να επιλέξει το τι θα δει ανάμεσα στην πληθώρα προγραμμάτων που υπάρχουν, και για ποιο σκοπό θα το δει (π.χ. Εκπαίδευση, διασκέδαση, πληροφόρηση, επικοινωνία). Επίσης σημαντικό είναι να υπάρχει στην ηλικία του η ικανότητα του να μπορεί να ξεχωρίζει ανάμεσα σε φαντασία και πραγματικότητα, ανάμεσα σε πληροφορία και διαφήμιση. Το ίδιο ισχύει και για άλλα μέσα διασκέδασης, επικοινωνίας και πληροφόρησης όπως ο υπολογιστής (internet, βιντεοπαιχνίδια).

Για να αναπτυχθούν οι παραπάνω ικανότητες δεν πρέπει να αφήνουμε από μικρό ένα παιδί μόνο του μπροστά στην τηλεόραση ή μπροστά στο computer. Έτσι όπως δεν θα αφήνατε τα νήπια μόνα τους στο δρόμο, έτσι όπως παιδιά του δημοτικού δεν μπορούν να επισκεφτούν μόνα τους το κέντρο μιας μεγάλης πόλης, έτσι και με την τηλεόραση πρέπει τα παιδιά να μάθουν ορισμένους κανόνες .

Τη στιγμή που το παιδί ανακαλύψει την τηλεόραση, πρέπει να αρχίζει και η εκμάθηση της ικανότητας να βλέπει τηλεόραση. Υπάρχουν DVDs τα οποία είναι κατάλληλα και για βρέφη και για πολύ μικρά παιδιά. Με παιδιά ενός έτους όμως δεν μπορείτε να συζητήσετε για το τι βλέπουν ή δεν μπορείτε να βάλετε κανόνες για την τηλεόραση. Προσοχή λοιπόν γιατί όσο μεγαλώνουν τόσο αυξάνουν και οι απαιτήσεις τους. Πρέπει να μείνετε σταθεροί στις αποφάσεις σας σε σχέση με τον χρόνο μπροστά στην τηλεόραση ή γενικά μπροστά σε μια οθόνη.

---

Τηλεόραση για βρέφη και μικρά παιδιά

Τηλεόραση για βρέφη Από ποια ηλικία καταλαβαίνουν τα παιδιά τι βλέπουν στην τηλεόραση;

 Όταν παιδιά κάτω του ενός έτους βλέπουν τηλεόραση, βλέπουν μόνο έγχρωμες εικόνες οι οποίες τρεμοπαίζουν. Μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου έτους αρχίζουν και καταλαβαίνουν μηδαμινά κομμάτια της πλοκής (βρεφικές/παιδικές εκπομπές) και ορισμένα παιδιά μιμούνται αυτά που βλέπουν.

Στη βρεφική ηλικία για τα παιδιά είναι πιο σημαντικές για την ανάπτυξη τους (νοητικά, κοινωνικά) άλλες δραστηριότητες .Θέλουν να ανακαλύψουν τις αισθήσεις τους, να πιάσουν πράγματα, να τα βάλουν στο στόμα τους, να τα μυρίσουν ή να τα πετάξουν. Η τηλεόραση δεν συμβάλει ουσιαστικά σε κάτι στην βρεφική ηλικία.

Η τηλεόραση είναι ίσως μια εύκολη λύση για μία μητέρα η οποία είναι κουρασμένη και θέλει λίγο χρόνο για χαλάρωση. Καλό είναι όσο μπορεί κανείς να «αναβάλει» την επαφή με την τηλεόραση μέχρι την ηλικία περίπου των 3 χρονών και να δώσει έμφαση σε άλλα ερεθίσματα, όπως να δείτε παρέα εικόνες από βιβλία, ν’ ακούσετε CD με μουσική ή αφηγήσεις παραμυθιών, να χορέψετε ή να τραγουδήσετε για το παιδί ή μαζί του, να κάνετε παρέα γυμναστική. Υπάρχουν πολλά βιβλία με προτάσεις για δραστηριότητες ακόμη και για την βρεφική ηλικία. Προτιμήστε να δείτε τηλεόραση αφότου το παιδί έχει πάει για ύπνο. Μην θεωρηθεί βέβαια ότι εάν το παιδί έχει δει τηλεόραση σε περιορισμένο χρόνο και με ελεγχόμενο περιεχόμενο μέχρι την ηλικία των 3, θα συμβεί κάτι ανεπανόρθωτο.

Το παιδί σας αντιλαμβάνεται πολλά πράγματα και άσχετα από αν δεν καταλαβαίνει τι βλέπει, ο ήχος και η ποικιλία εικόνων μπορούν να το κάνουν πολύ ανήσυχο.

Μην έχετε τηλεόραση ανοιχτή ειδικά τις βραδινές ώρες. Ακόμη και εάν το μωρό δεν παρακολουθεί, οι εναλλαγές των ήχων το κάνουν ανήσυχο. Η ζεστή αγκαλιά και η φωνή της μαμάς (νανούρισμα) είναι η τέλεια μέθοδος για να το ηρεμήσετε αν έχει υπερένταση. Η τηλεόραση εντείνει την ανησυχία του αντί να την κατευνάζει.

---

Συμβουλές για παιδιά μεταξύ 2 και 5 ετών

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, για τα παιδιά κάτω των 2 ετών η τηλεόραση δεν είναι απαραίτητη και ίσως εντείνει και την έλλειψη συγκέντρωσης των παιδιών (ακόμη και αργότερα στο σχολείο). Εάν επιλέξετε να δει κάποιο πρόγραμμα το παιδί σε πολύ μικρή ηλικία (2-3 ετών) ο χρόνος παραμονής του μπροστά στην οθόνη δεν πρέπει να ξεπερνά τα 10 με 20 λεπτά την ημέρα. Για μεγαλύτερα παιδία μεταξύ 3 και 5 ετών μπορεί να είναι και μισή ώρα..

Να θυμάστε πως η τηλεόραση δεν εκτελεί χρέη babysitter. Δείτε το περιεχόμενο των εκπομπών και μην τα αφήνετε ανεξέλεγκτα. Προτιμήστε να δείτε κάτι μαζί τους για να το σχολιάσετε και ίσως να πάρετε και μια αφορμή για μετέπειτα συζήτηση. Εάν κάτι τους έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, ή τα ξάφνιασε. Μπορεί να βρείτε ένα σχετικό με το θέμα που είδατε βιβλίο, να φτιάξετε μια ζωγραφιά… Χρησιμοποιήστε την σαν εργαλείο και όχι σαν αντικείμενο ψυχαγωγίας.

Η τηλεόραση από μόνη της ούτε ενισχύει το λεξιλόγιο των παιδιών, ούτε τα κάνει πιο εύστροφα. Το αντίθετο μάλιστα.

 

• Μετά την τηλεόραση μην τα αφήνετε να περάσουν την ίδια μέρα χρόνο μπροστά σε άλλη οθόνη π.χ. στον υπολογιστή.

• Εξηγήστε στα παιδιά σας τη διαφορά μεταξύ εκπομπών και διαφήμισης.

• Από μικρές ηλικίες τα παιδιά χρειάζονται άσκηση. Δώστε τους επιλογές για δράση με άλλες δραστηριότητες.

• Βάλτε κανόνες του οποίους πάντα θα τηρείτε πάντα. Π.χ. Μόλις τελειώσει αυτό που βλέπεις, η τηλεόραση θα κλείσει. Δώστε μάλιστα στο παιδί το τηλεκοντρόλ για να το κάνει.

Στην περίπτωση που το παιδί θέλει να βλέπει το ίδιο DVD πολλές φορές, μην το αποθαρρύνετε. Εξηγήστε το πώς έχει και άλλες επιλογές, αλλά θυμηθείτε ότι σε μικρή ηλικία αγαπούν τις επαναλήψεις (όπως συμβαίνει και με τα παραμύθια ή με τα παιχνίδια τους)

---

Η τηλεόραση για παιδιά από 4 χρονών

Από την ηλικία των τεσσάρων, η τηλεόραση μπορεί να αποτελέσει κοινό σημείο συζήτησης για τα παιδιά. Τα παιδιά μπορεί να συναντιούνται μόνο στο σχολείο και ενώ δεν ξέρει το ένα τι κάνει το άλλο την υπόλοιπη μέρα, μια συζήτηση για κάτι που είδαν στην τηλεόραση, μπορεί να τα κάνει να αισθάνονται οικεία. Εάν μέχρι αυτή την ηλικία έχετε θέσει κανόνες και τους τηρείτε, δεν θα έχετε προβλήματα στο θέμα «γιατί ο Γιώργος το βλέπει και εγώ όχι».

Στο δικό σας σπίτι τηρούνται οι δικοί σας κανόνες. Μπορείτε να εξηγήσετε στο παιδί ότι κάτι που βλέπει εκείνο, δεν το βλέπει ο συμμαθητής του και οι γονείς εκείνου είναι αυτοί που αποφασίζουν για την δική τους τηλεόραση.

Μαγνητοσκοπήστε κάποιες εκπομπές που αρέσουν στο παιδί σας (ή που έχει ακούσει στο σχολείο γι’ αυτές). Δείτε το περιεχόμενο τους και εάν συμφωνείτε με αυτό, επιτρέψτε του να το βλέπει.

Εάν κάτι από αυτά δεν σας αρέσει, δείτε το μαζί του και πείτε του την γνώμη σας. «Ξέρεις, δεν νομίζω ότι είναι διασκεδαστικό. Έχει πολύ βία. Καλύτερα να δούμε κάτι άλλο». Μπορεί εκείνη τη στιγμή να αδιαφορήσει, ακόμη και να θυμώσει. Να ξέρετε όμως πως το παιδί «τυπώνει» την αντίδραση σας και θα αποκτήσει και αυτό ανάλογη κρίση.

Εάν το παιδί σας έχει μάθει από μικρότερη ηλικία να ασχολείται και με άλλα πράγματα εκτός από την τηλεόραση, τότε είναι ποιο εύκολο να του αποσπάσετε την προσοχή . Όσο πιο μεγάλο είναι το παιδί, τόσο ποιο δύσκολη είναι φυσικά αυτή η τακτική.

Όσο περισσότερες επιλογές έχει στο σπίτι, τόσο πιο εύκολα θα αγνοήσει την τηλεόραση. Όπως βαριέται να κάθεται πολύ ώρα μπροστά από ένα παιχνίδι, ή ένα βιβλίο, έτσι θα βαριέται το να κάθεται πολύ ώρα να βλέπει καρτούν.

Μην τιμωρείτε το παιδί στερώντας του την τηλεόραση. Έτσι της δίνετε αξία. Κάντε το, αλλά με μέτρο. Όπως θα του στερήσετε ένα παιχνίδι, μια βόλτα, έτσι μπορείτε κάποια στιγμή, εάν δεν τήρησε κάποιο κανόνα να του στερήσετε και την τηλεόραση. Θυμηθείτε τον χρυσό κανόνα «παν μέτρο άριστο».

Στην περίπτωση που το παιδί δεν διαθέτει χρόνο να παίξει με τους φίλους του υπάρχει περίπτωση σε αυτή την ηλικία να βιώσει τις ιστορίες της τηλεόρασης σαν πραγματικότητα.

Ποιες εκπομπές είναι κατάλληλες

Φυσικά πρέπει να είναι παιδικές εκπομπές και να απευθύνονται στην συγκεκριμένη ηλικία. Αν πρόκειται για κάποια ιστορία επιλέξτε κάτι με απλή πλοκή και ευχάριστο τέλος.

Μην επιλέξετε κάτι που είναι σε συνέχειες. Τα παιδιά τα αγχώνει πολύ αν πρέπει να περιμένουν για το τι θα γίνει σε μια επόμενη φορά! Δείτε παρέα παλιά κλασικά καρτούν. Πολλά από αυτά έχουν αρκετή δράση και όχι πολύπλοκο λόγο. Ιστορίες με ζώα, αλλά και ντοκιμαντέρ για μικρά παιδιά. Οι εικόνες από την φύση και το ζωικό βασίλειο έχουν πολύ ενδιαφέρον. Υπάρχουν εξαιρετικές σειρές όπως αυτές του NationalGeografic ή του BBC .

---

Τηλεόραση για μεγαλύτερα παιδιά

Από τα 7 χρόνια, είναι η περίοδος που τα παιδιά ενδιαφέρονται να δουν τις εκπομπές που βλέπουν οι φίλοι τους. Κύριος λόγος ότι χρησιμοποιούν το περιεχόμενο των σήριαλ και γενικά των εκπομπών για συζητήσεις και παιχνίδι.

Θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί ότι η τηλεόραση ενισχύει τη φαντασία των παιδιών. Το σίγουρο είναι πως οι αρνητικές της επιδράσεις δεν φαίνονται άμεσα.

Σε σύγκριση με παιδιά που έχουν μάθει να χρησιμοποιούν την φαντασία τους περισσότερο μέσω του παιχνιδιού (παιχνίδια ρόλων με αντικείμενα ή με τους εαυτούς τους) και με παιδιά που βλέπουν τηλεόραση πολλές ώρες, τα δεύτερα χάνουν συχνότερα την αίσθηση της πραγματικότητας. Είναι τόσο προσηλωμένα σε αυτό που βλέπουν, έτσι ώστε όταν επανέλθουν στην «πραγματικότητα» αισθάνονται να υπάρχει κάποιο κενό, κάτι που δεν τους δίνει όρεξη για περαιτέρω δραστηριότητα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μια βόλτα έξω από το σπίτι είναι καλή λύση.

Μην ξεχνάτε να προσφέρετε στο παιδί σας εναλλακτικές δραστηριότητες. Μην βλέπει το παιδί τηλεόραση πριν πάει σχολείο. Καλύτερα το μυαλό του να μείνει «καθαρό». Περάστε την ώρα τρώγοντας πρωινό και φροντίζοντας να έχετε οικογενειακώς καλή διάθεση για το ξεκίνημα της ημέρας. Ας δει το παιδί τηλεόραση νωρίς το απόγευμα, όταν έχει τελειώσει με την μελέτη του και θέλει λίγο να χαλαρώσει. Θεωρείστε ότι είναι η ώρα του «για να μην κάνει τίποτε». Αφήστε χρόνο μετά για να κάνετε κάτι παρέα, ή για να παίξει με κάποιον φίλο του.

Θυμηθείτε ότι ακόμη και πολλές παιδικές εκπομπές περιέχουν βία. Συζητήστε με το παιδί σας για αυτές τις σκηνές. Σκηνές βίας μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές αϋπνίες και εφιάλτες.

Δοκιμάστε να «παίξετε» παρέα κάτι που είδατε στην τηλεόραση. Γίνετε δημοσιογράφοι και πάρετε συνέντευξη ο ένας από τον άλλο σχετικά με κάποιο θέμα. Τοποθετήστε ένα πλαίσιο και βάλτε τα παιδιά πίσω από αυτό «να εκφωνήσουν ειδήσεις». Ειδήσεις του δικού σας σπιτιού, της γειτονιάς, του σχολείου. Παίξετε για πλάκα μια σαπουνόπερα. Μέσω του παιχνιδιού η τηλεόραση απομυθοποιείται και τα παιδιά «εξοικειώνονται» με πιο απλές διαδικασίες μαζί της.

---

Τηλεοπτικές διαφημίσεις & παιδιά

Για μικρά παιδιά, βάση επιστημονικών μελετών, οι διαφημίσεις είναι απαγορευτικές. Σε πολύ μικρές ηλικίες αδιαφορούν για τον λόγο και στέκονται στην εικόνα.

Όταν λοιπόν αυτή εναλλάσσεται συνεχώς (όπως συμβαίνει στα τηλεοπτικά σπότς) τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν την πλοκή με αποτέλεσμα να κουράζονται χωρίς να το καταλαβαίνουν. Αυτό όσο και εάν ακούγεται παράξενο, αργότερα είναι βέβαιο ότι θα έχει επιπτώσεις και στην σχολική τους απόδοση .

Εξηγήστε στα μεγαλύτερα παιδιά σας τη διαφορά μεταξύ εκπομπής και διαφήμισης.

Παιδιά κάτω των 10 ετών δεν μπορούν να καταλάβουν την επιρροή και να ξεχωρίσουν τους στόχους. Ανατρέξτε παρέα σε κάποιο λεξικό για να δείτε τι σημαίνει διαφήμιση και τι κατανάλωση. Αναφερθείτε στα πλεονεκτήματα και στα μειονεκτήματα και των δύο.

Από την ηλικία των τεσσάρων δείτε το θέμα «χαρτζηλίκι». Το παιδί θα μάθει να χρησιμοποιεί τα χρήματα του «όπως ίσως θέλει» και ίσως κάνει κάποια λάθη σε μικρή ηλικία (π.χ να αγοράσει κάτι που δεν του αρέσει ή το περίμενε καλύτερο) προκειμένου να αποφύγει μεγαλύτερα λάθη όταν μεγαλώσει.

Είναι αδύνατο να προστατεύσετε τα παιδιά σας από τη διαφήμιση. Καλό είναι λοιπόν να περιορίσετε την προβολή τους στο σπίτι ή να επεμβέντε κι εσείς λεκτικά σε κάθε ευκαιρία («μα είναι δυνατόν να τρως αυτή τη σοκολάτα και να πετάς;», «και όμως μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς αυτό»….)

Τι άλλο μπορείτε να κάνετε.

• Δείτε μαζί με το παιδί σας διαφημίσεις (στην τηλεόραση, σε περιοδικά, εφημερίδες) και μιλήστε για τα προϊόντα που του αρέσουν και γιατί. Συζητήστε για το πόσα από αυτά που διαφημίζονται αποτελούν ανάγκες για την οικογένεια σας.

 

• Σε περίπτωση που το πρόγραμμα που βλέπετε διακόπτεται για διαφήμιση πείτε το στο παιδί. « Αυτά που βλέπουμε τώρα είναι διαφημίσεις»

 

• Εξηγήστε στο παιδί σας τι δουλειά κάνει ένας ηθοποιός και τι ρόλο παίζει στη διαφήμιση.

 

• Εξηγήστε στο παιδί σας ότι ο κύριος σκοπός της διαφήμισης είναι η πώληση του συγκεκριμένου προϊόντος με το οποίο κάποια εταιρία βγάζει χρήματα.

• Εμείς ελέγχουμε για το τι θα μπει και τι όχι στο σπίτι μας. Γιατί μας πείθει μια διαφήμιση; Μπορεί να είναι ωραία, αλλά όσο μεγαλώνουμε μπορούμε να καταλάβουμε τι είναι αλήθεια και τι όχι. Δεν είναι δυνατόν να πίνουμε έναν χυμό και να γίνεται καλοκαίρι! Αυτό είναι θέμα διάθεσης για την οποία εμείς είμαστε πάλι υπεύθυνοι.

• Αν το παιδί σας ενδιαφέρεται επίμονα για κάποιο συγκεκριμένο προϊόν συγκεντρώστε περισσότερες πληροφορίες και βοηθήστε το να πάρει απόφαση αν πράγματι του αρέσει.

---

Οι ειδήσεις τι ρόλο παίζουν;

Τα παιδιά από την πρώτη σχολική ηλικία, συνειδητοποιούν πολύ γρήγορα ότι πολλές από εικόνες και ιστορίες της τηλεόρασης είναι αληθινές.

Ένα απλό ρεπορτάζ για μια πυρκαγιά, πλημμύρα (που ίσως έχει και θύματα) κατά το οποίο οι ενήλικες ξέρουν να ξεχωρίσουν ότι δεν κινδυνεύουν μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες, ίσως και φοβίες στο παιδί που μπορεί να μην σας εκμυστηρευτεί και να παραμείνει προβληματισμένο.

Πρέπει να προσέχετε πολύ ποιες εικόνες βλέπουν τα παιδιά σας, γιατί δεν τις επεξεργάζονται όπως οι ενήλικες.

Να την κλείσω την τηλεόραση όταν μπει το παιδί στο δωμάτιο όταν οι ειδήσεις περιέχουν βία ή είναι τελείως ακατάλληλες για το παιδί (Δυστυχήματα, νεκροί άνθρωποι);

Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι είναι χειρότερο το παιδί να νιώσει ότι του κρύβετε κάτι από το να δει μια εικόνα που θα το τρομάξει. Πάρτε το καλύτερα αγκαλιά για να νιώσει ασφάλεια, μιλήστε μαζί του στην περίπτωση που είδε ή άκουσε κάτι που το τρόμαξε. Μην το στείλετε αμέσως μετά κατευθείαν για ύπνο.

Δώστε του την ευκαιρία να παίξει λιγάκι με τα παιχνίδια του στο δωμάτιο του και να αποσπάσει την προσοχή του από αυτό που το τρόμαξε.

---

Πρότυπα και αξίες στην τηλεόραση

Η τηλεόραση επηρεάζει χωρίς αμφιβολία τα πιστεύω των παιδιών για την κοινωνία.

Σκεφτείτε για λίγο τις ιστορίες που διαδραματίζονται…Δυνατά αγόρια, βοηθάνε φοβισμένα και αδύναμα κορίτσια. Οι περισσότεροι ήρωες είναι αγόρια, ενώ πολλά από τα κορίτσια που χρειάζονται βοήθεια, είναι ξανθά. Μήπως πολλά κλισε της κοινωνίας μας υπάρχουν και σε παιδικές εκπομπές;

Από πολύ μικρά τα κορίτσια μαθαίνουν ακόμη και μέσω της τηλεόρασης ότι οι ήρωες και οι δυνατοί, είναι τα αγόρια. Μπορούν άραγε τα κορίτσια να φανταστούν ότι η «Ντόρα η εξερευνήτρια» θα μεγαλώσει και θα γίνει γυναικά, θα ερωτευτεί και θα κάνει παιδιά;

Πολλά κορίτσια νιώθουν ανασφάλεια και αναρωτιούνται ... Είμαι πράγματι κορίτσι αν διαφέρω από αυτό που βλέπω στην τηλεόραση; Μην φανταστείτε ότι τέτοιους προβληματισμούς θα σας τους πουν. Είναι όμως πράγματα που περνάνε απο το μυαλό των παιδιών!

Περίπου στην ηλικία των 11-12, που τα παιδιά αρχίζουν να βλέπουν εκπομπές που απευθύνονται σε ενήλικες, αποκτούν ίσως πρότυπα απο σαπουνόπερες που προβάλουν έφηβους με σχετικά με την ηλικία προβλήματα. Τα αγόρια δεν ενδιαφέρονται τόσο πολύ για σαπουνόπερες, γιατί τους αρέσει η δράση και όχι οι πολλές συζητήσεις. Δυστυχώς τη δράση πολλές φορές την βρίσκουν σε εκπομπές που περιέχουν βία. Αυτό δεν σημαίνει ότι ενδιαφέρονται για τη βία. Συνήθως σε τέτοιου είδους εκπομπές βρίσκουν το πρότυπο του ήρωα που θα σώσει τον κόσμο. Πολλά αγόρια βρίσκουν τα πρότυπα τους στον αθλητισμό.

Τα προβλήματα στην τηλεόραση λύνονται γρήγορα.

Ειδικά σε σαπουνόπερες η αρμονία και η ηρεμία αποκαθιστάται σε χρόνο μηδέν και πολλές φορές οι τηλεθεατές δεν προλαβαίνουν καλά-καλά να καταλάβουν πως λύθηκε μία αντιμαχία. Τα προβλήματα παρουσιάζονται σαν κάτι που αν περιμένουμε θα περάσει.

Αυτό δεν αντιπροσωπεύει την αληθινή ζωή και μπορεί να φέρει συνέπειες στις μετέπειτα σχέσεις του παιδιού. Για άλλη μια φορά καλείστε ως γονιός να «είστε από κοντά» και να υπενθυμίζετε στο παιδί ότι ότι βλέπει δεν είναι πραγματικότητα. Καλείστε εσείς να γίνετε ισχυρό πρότυπο για το πώς επιλύνονται τα προβλήματα και όχι η τηλεόραση.

---

Τηλεόραση στην εφηβεία

«Μα φυσικά ξέρω μαμά ότι αυτά που βλέπω στην τηλεόραση δεν είναι αληθινά»

Οι συζητήσεις για τα προγράμματα στην τηλεόραση ή τα παιχνίδια στον υπολογιστή είναι πάρα πολύ συχνές σε αυτή την ηλικία. Οι έφηβοι αναζητούν την προσωπικότητα τους και σε αυτή ανήκουν οι δικές τους αποφάσεις.

Δεν είναι κατάλληλη περίοδος για κριτική και απαγορεύσεις. Συνήθως πετυχαίνετε το αντίθετο αποτέλεσμα.

Όσο ποιο καλή είναι η σχέση μεταξύ γονέα και παιδιού τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να έχετε παραγωγικές συζητήσεις. Μην αναμένετε όμως ότι κάθε φορά θα πετυχαίνετε τον στόχο σας. Ορισμένες φορές αρκεί το να συμφωνήσετε ότι απλώς διαφωνείτε!

Τηλεόραση στην εφηβεία

Μην ανοίγετε συζητήσεις κατά τη διάρκεια μιας εκπομπής. Αν τα καταφέρνετε δείτε την εκπομπή μαζί. Εξηγήσετε στο παιδί σας τι δεν σας αρέσει, τι βρίσκετε παράλογο, τι σας προβληματίζει, αλλά κάποια άλλη στιγμή, ακόμη και έξω από το σπίτι όταν θα έχετε πάει «για καφέ». Μην περιμένετε να σταματήσει το παιδί να βλέπει την εκπομπή επειδή δεν αρέσει σε εσάς. Σίγουρα όμως αφού ακούσει την γνώμη σας θα την δει με άλλο μάτι.

Εάν το παιδί αποκτήσει εμμονή με την τηλεόραση, ότι επηρεάζεται συναισθηματικά ή δείτε ότι έχει ταυτιστεί έντονα με κάποιους ήρωες και όλο αυτό επιδρά αρνητικά στη ζωή του, συζητήστε το με άλλους γονείς, ή με κάποιον ειδικό.

---

Βία στην τηλεόραση

Το να εκτίθενται τα παιδιά στη βία δεν είναι κάτι το καινούργιο. Βία μπορεί να βρει κανείς από το αρχαίο δράμα μέχρι τα παιδικά παραμύθια (πόσες φορές ο λύκος δεν έφαγε συμπαθέστατους ήρωες, ή οι καλικάντζαροι βασάνισαν κόσμο στ’ αστεία;).

Υπάρχουν πολλές θεωρίες αν πράγματι η βία στην τηλεόραση έχει αρνητική επιρροή στα παιδιά και καμιά από αυτές δεν έχει αποδειχθεί. Θα λέγαμε όμως με βεβαιότητα ότι όσο ποιο ρεαλιστικές είναι οι σκηνές βίας, τόσο πιο επικίνδυνες είναι για την ψυχική υγεία και ανάπτυξη του παιδιού.

Ίσως το θέμα δεν είναι η ποσότητα της βίας που μπορεί να βλάψει τα παιδιά, αλλά οι αξίες που μεταφέρονται. Συχνά η βία παρουσιάζεται σαν κάτι το καθημερινό, που μπορεί να φέρει πλεονεκτήματα. Οι περισσότεροι «καλοί» ήρωες που δρουν ως πρότυπα χρησιμοποιούν βία για να νικήσουν τους «κακούς». Φυσικά είναι σημαντική αξία ότι καλό νικάει συχνότερα από το κακό, αλλά η βία στην ουσία θα έπρεπε να είναι μία έσχατη λύση. Σπάνια μέσω των ταινιών δίνονται άλλες λύσεις.

Λέγοντας βία, αναφερόμαστε σε ψυχική (φόβος, αγωνία, απογοήτευση, ανασφάλεια) και φυσική βία (όπλα, μάχες, νεκροί, φυλακή). Τα συναισθήματα που δημιουργούνται απο αυτές τις εικόνες μπορεί να έχουν σαν συνέπεια το να περιορίσουν τον λόγο και γενικότερα να δημιουργήσουν προβλήματα έκφρασης στα παιδιά και φυσικά όπως πολλές φορές αναφέρθηκε εντείνεται η έλλειψη συγκέντρωσης. Επίσης μην αναρωτηθείτε γιατί το παιδί σας είναι υπερκινητικό αφού πριν απο λίγο έβλεπε κινούμενα σχέδια με έντονες σκηνές βίας (και ας φαίνονται αστείες πολλές φορές).

Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η αρνητική επιρροή των video games που περιέχουν βία, είναι ακόμη πιο ισχυρή από τα τηλεοπτικά προγράμματα που περιέχουν βία. Στα παιχνίδια, η βία επιβραβεύεται (πηγαίνεις στο επόμενο επίπεδο, αποκτάς πόντους και μεγαλύτερη βαθμολογία).

 

---

Παιδί και τηλεόραση γενικά

Τηλεόραση για παιδιά Ο χρόνος που το παιδί θα περάσει μπροστά στην τηλεόραση, είναι κάτι που σίγουρα θα το αποφασίσουν οι γονείς του αλλά το βέβαιο είναι ότι πρέπει να παραμείνει σε όρια ανάλογα της ηλικίας του. Δείτε τα ουσιαστικά για την ηλικία του παιδιού σας ζητήματα και αφήστε χρόνο για ποικίλες δραστηριότητες. Μην ξεχνάτε ότι όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί τόσο πιο δύσκολα συγκεντρώνεται σε κάτι.

 

• Είναι σημαντικό να ελέγχετε την ποιότητα των προγραμμάτων και όχι μόνο τη διάρκεια που το παιδί θα καθίσει μπροστά στην τηλεόραση.

• Διαλέξτε τα κατάλληλα προγράμματα για την κατάλληλη ηλικία και τις ανάγκες του παιδιού σας. Όσο μεγαλώνει διατηρείστε ποικιλία στις επιλογές σας με διαφορετική θεματολογία για να υποστηρίξετε την ανάπτυξή του.

• Περιορίστε το χρόνο που περνάει μπροστά στην τηλεόραση και παρακολουθείστε μαζί του ορισμένες φορές τα αγαπημένα του προγράμματα..

• Αν και το λεξιλόγιο των μικρών παιδιών είναι περιορισμένο ακούνε και καταλαβαίνουν αρκετά. Για αυτό το λόγο συζητήστε μαζί τους μετά για το τι είδατε. Μπορείτε να ακονίσετε τη μνήμη του παιδιού σας κάνοντάς του ερωτήσεις για τα χρώματα και τις εικόνες που είδε, τα τραγούδια που άκουσε, και την πλοκή της ιστορίας.

 

• Παιδιά κάτω των 3 χρονών μπορεί να μπερδέψουν φαντασία με πραγματικότητα κάτι που μπορεί να ξεκαθαριστεί με μία σύντομη συζήτηση αφού κλείσει η τηλεόραση.

• Ανεξάρτητα της ηλικίας, αποφύγετε να τοποθετήσετε τηλεόραση στο παιδικό δωμάτιο. Θα παραβείτε σίγουρα πολλούς από τους κανόνες που έχετε θέσει ή θέλετε να θέσετε.

 

• Εάν το παιδί χαίρεται με κάτι που είδε ή ανακάλυψε μέσω της τηλεόρασης μοιραστείτε τη χαρά μαζί του και δείξτε τον δικό σας ενθουσιασμό.

Η τηλεόραση είναι ένα μέσο που μπορεί σε μικρή ηλικία να μην ωφελεί τα παιδιά, όσο όμως αυτά μεγαλώνουν μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη ζωή τους. Το θέμα είναι πώς θα χειριστεί ο γονιός το ζήτημα, μέχρι ποιο σημείο θα αφήσει την τηλεόραση να «επέμβει» στην ανάπτυξη του παιδιού, εάν θα ελέγχει πόσο και τι βλέπουν τα παιδιά στην τηλεόραση.

Χρησιμοποιήστε την τηλεόραση ως εργαλείο για να «πάτε κάπου πιο πέρα» με τα παιδιά σας και μην αφήσετε ποτέ να σας χρησιμοποιήσει εκείνη.