Τοκετός: Παρεμβάσεις στη διάρκειά του

Στη διαρκεια του Τοκετου Μερικές φορές είναι αναγκαίο να προκαλέσουμε τοκε­τό, αντί να περιμένουμε ν' αρχίσει φυσιολογικά, όπως, για παράδειγμα, αν μια γυναίκα έχει μια αρρώ­στια που χειροτέρεψε λόγω της εγκυμοσύνης ή αν κιν­δυνεύει το μωρό.

Προβλήματα μπορεί επίσης να προ­κύψουν που θέτουν σε κίνδυνο τη γυναίκα ή το μωρό της και αυτό καθιστά απαραίτητη ιατρική επέμβαση, όπως χρήση εμβρυουλκού ή καισαρική τομή.

Αν ένας γιατρός αποφασίσει να προκαλέσει τοκετό, μπορεί να δώσει στη γυναίκα ένα φάρμακο που λέγε­ται ωκυτοκίνη.

Αν το φάρμακο δεν προ­καλέσει τοκετό ή αν το μωρό πρέπει να γεννηθεί αμέσως στο πρώτο στάδιο του τοκετού, θα γίνει καισαρική τομή. Αν το πρώτο στάδιο του τοκετού εξελίσσεται, αλ­λά απαιτείται άμεση γέννηση στο δεύτερο στάδιο, η μέθοδος που διαλέγεται για να γεννηθεί το παιδί θα εξαρτηθεί από τη θέση του κεφαλιού του παιδιού και το πόσο χαμηλά έχει κατεβεί.

Γέννηση με εμβρυουλκό , εξαγωγή με βεντούζα  ή καισαρική τομή  είναι πιθανές.

ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΟΚΕΤΟΥ

Τοκετός προκαλείται μόνο όταν υπάρχει κίνδυνος για τη γυναίκα ή το μωρό, αν η εγκυμοσύνη συνεχιστεί.

Πριν προκαλέσει τοκετό, ο για­τρός θα εξηγήσει στη γυναί­κα γιατί συνιστά να προκλη­θεί ο τοκετός και θα συζη­τήσει τι ανακούφιση από πόνο, αν θέλει τέτοια, θα προτιμούσε. Όταν προ­κληθεί ο τοκετός, οι συσπά­σεις μπορεί ν' αρχίσουν αμέσως και να είναι τόσο επώδυνες όσο και οι συ­σπάσεις που αρχίζουν φυ­σιολογικά. 

ΠΟΤΕ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΤΟΚΕΤΟΣ;

1 Αν η γυναίκα παρουσιάζει βαριά προεκλαμψία,  προκαλείται τοκετός.

2 Αν η εγκυμοσύνη έχει περάσει την κανονική διάρκεια, η λειτουργία του πλακούντα είναι πιθανό να γίνει λιγότερο αποτελεσματική. Ο τοκετός θα προκληθεί μετά την 41η/ 42 η εβδομάδα.

3 Αν η γυναίκα έχει διαβήτη και το μωρό της είναι πολύ μεγάλο, αν έχει εξελικτική παραμόρφωση ή αν ο διαβήτης της γυναίκας είναι δύσκολο να ελεγχθεί με φάρμακα, ο τοκετός θα προκληθεί νωρίς.

4 Αν το μωρό έχει ανωμαλία και η κατάστασή του  χειροτερεύει, θα προκληθεί τοκετός, ώστε να μπο­ρέσει να γίνει θεραπεία στο μωρό.

5 Αν ο πλακούντας δεν παρέχει επαρκή ποσότητα  οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στο μωρό, θα προκληθεί τοκετός.

6 Αν η γυναίκα ευαισθητοποιηθεί στο Rh  και το έμβρυο έχει βαριά αναιμία και παρου­σιάζει καρδιακή ανεπάρκεια, θα προκληθεί τοκετός.

7 Αν το έμβρυο έχει πεθάνει μέσα στη μήτρα και  ο τοκετός δεν έχει αρχίσει μόνος του, θα προκληθεί τοκετός.

8 Σε πολλαπλές εγκυμοσύνες (περισσότερα από ένα  έμβρυα), αν η γυναίκα παρουσιάζει υψηλή πίεση αίματος, αν η ανάπτυξη των μωρών είναι αφύσικα αργή ή αν η εγκυμοσύνη έχει περάσει την 38η εβδομάδα, θα προκληθεί τοκετός.

ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΤΟΚΕΤΟΥ Πολλές μέθοδοι μπορεί να χρησιμοποιηθούν, για να προκληθεί τοκετός. Η μέθοδος που θα επιλεγεί εξαρτάται κατά ένα μέρος από το αν ο τράχηλος έχει υποστεί τις αναμενόμενες αλλαγές που γίνονται στη διάρκεια των λί­γων τελευταίων εβδομάδων της εγκυμοσύνης. Ο ρυθμός καρδιάς του μωρού και οι συσπάσεις της μήτρας παρακολουθούνται ηλεκτρονικά, πριν και στη διάρκεια της πρόκλησης του τοκετού.

ΓΕΝΝΑ ΜΕ  ΕΜΒΡΥΟΥΛΚΟ

Ο εμβρυουλκός (ένα ζευγά­ρι οργάνων σαν κουτάλια) μπορεί να εισαχθεί στον κόλπο της γυναίκας στη διάρκεια ενός δύσκολου το­κετού, για να βοηθήσει να βγει το κεφάλι του μωρού. Σε μερικές περιπτώσεις, το πρώτο στάδιο του τοκετού προχωράει χωρίς προβλήματα, αλλά στη διάρκεια του δεύτερου σταδίου, η άμεση γέννηση είναι αναγκαία, λό­γω πιθανών κινδύνων, είτε για τη γυναίκα, είτε για το παιδί. Αν το κεφάλι του παι­διού έχει κατέβει στο κάτω μέρος της πυέλου της γυναί­κας, ο γιατρός μπορεί να εί­ναι σε θέση να βγάλει το παι­δί με τη βοήθεια εμβρυουλκού.

Στις πιο πολλές περιπτώσεις, μια γέν­νηση με εμβρυουλκό είναι πιο γρήγορη και λιγότερο τραυματική και επικίνδυνη για τη γυναίκα και το μωρό, απ' ό,τι μια καισαρική τομή.

Όμως, υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι σ' έναν τοκετό με εμβρυουλκό.

Ο εμβρυουλ­κός μπορεί ν' αφήσει προ­σωρινά σημάδια στο κεφάλι του μωρού, να καταπονήσει το λαιμό και τη σπονδυλική στήλη ή να προκαλέσει βλά­βη σε νεύρα στο πρόσωπο του μωρού.

Πιθανοί κίνδυ­νοι για τη γυναίκα περιλαμ­βάνουν ρήξη των ιστών του κόλπου ή και προσωρινή κατακράτηση ούρων.

Πότε χρησιμοποιείταιΟ εμβρυουλκός χρησιμοποι­είται στις ακόλουθες κατα­στάσεις;•   Αν αλλαγές στον καρδιακό ρυθμό του μωρού δείχνουν ότι έχει αγχωθεί.

-Αν οι συσπάσεις και οι ωθήσεις στη διάρκεια του δεύτερου σταδίου του τοκε­τού δεν κινούν πια αποτελε­σματικά το μωρό προς τα κά­τω, μέσα από τον πυελογεννητικό σωλήνα.

-Αν η γυναίκα είναι εξαντλη­μένη και δε μπορεί πια να σπρώξει αποτελεσματικά. Αν η γυναίκα έχει ένα ιστορικό ιατρικού προβλή­ματος (όπως καρδιοπά­θεια), που κάνει επικίνδυνη γι' αυτήν την καταπόνηση από τις ωθήσεις στη διάρ κεια του δεύτερου σταδίου του τοκετού.• Στη διάρκεια τοκετού με ισχιακή προβολή ,για να βγει το κεφάλι του μωρού.

Φάρμακα για τον πόνο

Όταν χρησιμοποιείται εμ­βρυουλκός, θα χορηγηθεί περιφερειακό (ένα επισκληρίδιο) ή τοπικό (αιδοιϊκό) αναισθητικό. Αν έχει γίνει ήδη επισκληρίδιος αναισθη­σία, επιπλέον αναισθησία μπορεί να γίνει μέσω του καθετήρα, αν είναι αναγκαία. Εναλλακτικά, θα χορηγηθεί ένα αιδοιϊκό αναισθητικό που αναισθητοποιεί τον κόλπο και τους γύ­ρω ιστούς. 

ΠΟΤΕ ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΗΣ ΜΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕ ΕΜΒΡΥΟΥΛΚΟ;

Για να γίνει με ασφάλεια μια γέννηση με εμβρυουλκό, πρέπει να υπάρχουν όλες οι παρακάτω συνθήκες: ο τράχηλος να έχει διασταλεί πλήρως, οι μεμβράνες του αμνίου να έχουν σπάσει, η πιο μεγάλη διάμετρος του κεφαλιού του μωρού να έχει εμπεδωθεί και να είναι μέσα ή κοντά στο χαμηλότερο τμήμα της πυέλου, ο γιατρός να είναι απόλυτα βέβαιος για τη θέση του κεφαλιού του παιδιού, η πύελος να είναι αρκετά φαρδιά για να περάσει με ασφάλεια το κεφάλι του μωρού και η ουροδόχος κύστη της γυναίκας να είναι άδεια. 

ΠΕΡΙΝΕΟΤΟΜΗ

Πρόκειται για τομή που γίνεται στο περίνεο της γυναίκας (τον ιστό μεταξύ του ανοίγματος του κόλπου και του πρωκτού), για να εμποδίσει ρήξη του περινέου και του κόλπου ή τραυματισμό του κεφαλιού του μωρού.

Γίνεται όταν οι ιστοί του κόλπου δεν έχουν διαταθεί αρκετά για να επιτρέπουν τη διέλευση του κεφαλιού του μωρού, στη διάρκεια γέννησης ενός πρόωρου μωρού, για ν' αποφευχθεί πίεση στο κεφάλι του μωρού ή όταν πρέπει να χρησιμοποιηθεί εμβρυουλκός για να βγει το μωρό. Μετά την αποβολή του πλακούντα, η περινεοτομή ράβεται με απορροφήσιμα ράμματα.

Η περιο­χή γύρω από την τομή θα πονάει για λίγες μέρες. Η τοποθέτηση παγοκύστης, ένα τοπικό ζεστό μπάνιο (κάθισμα σε ρηχή λεκάνη με νερό) ή το κά­θισμα σε μαξιλάρι ή φουσκωτό σωλήνα μπορεί να βοηθήσει ν' ανακουφι­στείτε από την κακοδιαθεσία. Για ν' απο­φύγετε πιθανή λοίμω­ξη, ρίξτε ή εκτοξεύστε ζεστό νερό στην πε­ριοχή κάθε φορά που ουρείτε η αφοδεύετε και μετά σκουπίστε με προσοχή την περιοχή.  

ΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕ ΒΕΝΤΟΥΖΑ

Η εξαγωγή με βεντούζα, μια μέθοδος που αναπτύχθηκε στη δεκαετία του 1950, χρησιμοποιείται καμιά φορά σαν εναλλακτική λύση του εμβρυουλκού.

Οι περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιείται είναι γενικά οι ίδιες μ' εκείνες στις οποίες χρησιμοποιείται εμβρυουλκός: αν σταματήσει η πρόο­δος στη διάρκεια του δεύτε­ρου σταδίου του τοκετού, αν η γυναίκα έχει ένα ιατρικό πρόβλημα που θα μπορούσε να κάνει επικίνδυνη γι' αυτή τη συνέχιση του τοκετού ή αν είναι εξαντλημένη και δεν μπορεί πια να ωθήσει αποτε­λεσματικά, καθώς και αν το μωρό αρχίζει να δείχνει σημάδια άγχους.

Η εξαγωγή με βεντούζα δε χρησιμοποιείται, αν προβάλλει το μέτωπο ή το πρόσωπο του μωρού , αν το μωρό είναι πρόωρο ή πολύ αγχωμένο. Η εξαγωγή με βεντούζα συ­χνά απαιτεί λιγότερη αναλ­γησία με φάρμακα απ' ό,τι η χρήση εμβρυουλκού και δε χρειάζεται απαραίτητα να γίνει περινεοτομή.

Μολαταύτα, υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι για τη γυναί­κα και το παιδί, όπως πιθανά κοψίματα και μωλωπισμοί του τριχωτού της κεφαλής του μωρού ή αιμορραγία μέ­σα στο κρανίο του μωρού και πιθανή βλάβη των ιστών του κόλπου και του τραχήλου της γυναίκας. Η αναρρόφηση που χρησιμοποιείταιι με τη μέθοδο αυτή μπορεί να κάνει το κρανίο του μωρού να πρηστεί, αλλά το πρήξιμο συ­νήθως φεύγει λίγο μετά τη γέννηση.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΕΞΑΓΩΓΗ ΜΕ ΒΕΝΤΟΥΖΑ  

Η συσκευή αποτελείται από μια πλαστική βεντούζα σχήματος δίσκου που είναι προσαρμοσμένη σε μια αντλία κενού. Η γέννηση με βεντούζα είναι συνήθως πιο αργή απ' οτι με εμβρυουλκό, αλλά παρουσιάζει μι­κρότερο κίνδυνο βλάβης του πυελογεννητικού σωλήνα της γυναίκας.1 Η πλαστική βεντούζα εισάγεται στον  κόλπο της γυναίκας και τοποθετείται στο κεφάλι του μωρού.

Όταν ανοίγει η αντλία κενού, η αναρρόφηση που δημι­ουργείται κρατάει τη βεντούζα στη θέση της, στο κεφάλι του μωρού.2 Χρησιμοποιώντας το χερούλι που είναι προσαρμοσμένο στην πλαστική βεντούζα, ο γιατρός τραβάει προσεχτικά σε κάθε σύσπαση, μέχρι να φανεί το κεφάλι του μωρού στο άνοιγμα του κόλπου. Αν είναι αναγκαίο, γίνεται περινεοτομή, για να βγει το παιδί. Αφού εμφανιστεί το κεφάλι, ο γιατρός κλείνει την αντλία κενού και αφαιρεί τη βεντούζα από το κεφάλι του μωρού. Στη συνέ­χεια, γεννιέται το μωρό. 

ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ

Πρόκειται για χειρουργική διαδικασία που γίνεται για να γεννηθεί το παιδί μέσω μιας τομής στην κοιλιά της γυναί­κας. Η διαδικασία αυτή πι­στεύεται ότι γινόταν ήδη από το 16ο αιώνα. Στο παρελθόν, το ποσοστό θανάτων γυναι­κών που έκαναν καισαρική τομή ήταν πολύ υψηλό. Η ασφάλεια της καισαρικής τομής έχει αυξηθεί θεαματικά με τα χρόνια, ως συνέπεια εκλεπτυσμένων μεθόδων της χειρουργικής  και προόδων στην ιατρική τεχνο­λογία. Με την ανακάλυψη και χρήση μεταγγίσεων αίματος, αντιβιοτικών φαρμάκων και νέου τύπου αναισθητικών, η καισαρική τομή καταστάθηκε ασφαλής διαδικασία.

Όμως, σε σπάνιες περιπτώ­σεις, είναι ακόμα αιτία θανά­του (σε λιγότερο από 1 στις 1000 γυναίκες). 

ΠΟΤΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ;

Το ένα τέταρτο περίπου των γεννήσεων στις Η.Π.Α. σή­μερα γίνονται με καισαρική τομή. Μια καισαρική τομή μπορεί να προγραμματιστεί, είτε αν ο γιατρός ορίζει ότι οι κίνδυνοι του τοκετού κολπικής γέννησης είναι πολύ μεγάλοι, είτε να γίνει ως επείγουσα διαδικασία, αν παρουσιαστούν προβλήματα στη διάρκεια του τοκετού. Πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό σας για το πότε είναι αναγκαία μια καισαρική τομή. Μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις καταχωρούνται παρακάτω: Προβλήματα για τη γυναίκα

• Αδυναμία να προχωρήσει ο τοκετός από το πρώτο στο δεύτερο στάδΙο.
• ΑνεπΙτυχείς προσπάθεΙες να προκληθεί τοκετός.
• Προεκλαμψία που χειροτε­ρεύει γρήγορα, κατά την οποία δεν είναι δυνατόν να προκλη­θεί τοκετός.
• Δυο ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές τομές.
• Ουλές στη μήτρα από προηγούμενη εγχείρηση (για παράδειγμα, αφαίρεση ινομυωμάτων).
• Μια ενεργός κρίση λοίμωξης του έρπητα των γεννητι­κών οργάνων που μπορεί να μεταδοθεί στο μωρό, αν γεννηθεί κολπικά. Προβλήματα για το μωρό
• Στρες που προκλήθηκε από έλλειψη οξυγόνου
• Προεκβολή του ομφάλιου λώρου στον τράχηλο της μήτρας ή τον κόλπο (πρόπτω­ση ομφάλιου λώρου).
• Γέννηση διδύμων, αν το πρώτο μωρό που πρόκειται να γεννηθεί είναι σε ισχιακή προβολή.
• Πολλαπλές γέννες (τρίδυμα ή περισ­σότερα).
• Οριζόντιες ή άλλες προβολές του μωρού που καθιστούν αδύνατη τη γέννηση από τον κόλπο. Προβλήματα για τη γυναίκα και το μωρό
• Ένα μωρό που είναι πάρα πολύ μεγάλο για να περάσει μέσα από την πύελο της γυναίκας.
• Αφύσικα χαμηλή τοποθέτηση του πλακούντα στη μή­τρα ή αποκόλληση του πλακούντα από τα τοιχώματα της μήτρας.
• Ανεπιτυχής προσπάθεια γέννας με εμβρυουλκό. 

ΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ

Μετά από καισαρική τομή, το 60 με 80% των γυναικών μπορεί να γεννήσουν ένα επόμενο μωρό κολπικά. Μια κολπική γέννηση μπορεί να είναι δυνατή, αν η τομή της προηγούμενης καισαρικής έγινε οριζόντια, στο κάτω μέρος της μήτρας. 

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ

Μια καισαρική τομή γίνεται στο χειρουργείο, που συ­χνά είναι δίπλα στην αίθουσα τοκετών και γεννήσε­ων.

Αν ο γιατρός ξέρει από πριν ότι θα γίνει καισαρι­κή τομή (για παράδειγμα, αν η γυναίκα έχει τρίδυμα ή έχει ήδη κάνει προηγουμένως δυο καισαρικές το­μές), η εγχείρηση γίνεται συνήθως περίπου την 39η εβδομάδα.Αν χρησιμοποιηθεί επισκληρίδια αναισθησία, που εί­ναι περιοχική αναισθησία, αντί για γενική, ο σύντρο­φος της γυναίκας επιτρέπεται συχνά να είναι παρών για υποστήριξη.

Η πραγματική γέννα του μωρού παίρ­νει μόνο λίγα λεπτά, αλλά ολόκληρη η διαδικασία διαρκεί 40 με 60 λεπτά.

Το κάτω μέρος της κοιλιάς της γυναίκας ξυρίζεται και ένας  καθετήρας (λεπτός σωλήνας) εισάγεται στην ουροδόχο κύστη για ν' αδειάσει τα ούρα. Αρχίζει η χορήγηση υγρών με ενδοφλέβιο ορό. Γίνεται επισκληρίδια  ή γενική αναισθησία. Ένα επισκληρίδιο αναισθητικό συνεπάγεται μι­κρότερο κίνδυνο, αλλά μπορεί να χρειαστεί γενική αναισθη­σία, που ενεργεί πιο γρήγορα, αν, για παράδειγμα, υπάρχει βαριά κολπική αιμορραγία.

Στο χειρουργικό τραπέζι, η γυναίκα τοποθετείται με ελαφριά κλίση στο ένα πλευρό. Η κοιλιά της καθαρίζεται με αντι­σηπτικά διαλύματα και τοποθετού­νται αποστειρωμένα πανιά, αφή­νοντας εκτεθειμένο το κάτω μέρος της κοιλιάς. Ο γιατρός κάνει μια οριζόντια τομή, συνήθως κοντά στην ηβική γραμμή τριχοφυίας. Κατά καιρούς, χρησιμοποιείται μια κατακόρυφη τομή, που εκτείνεται ακριβώς κάτω από τον ομφαλό, μέ­χρι την ηβική γραμμή τριχοφυίας.                                                        

Ο γιατρός βαθαίνει την τομή, κόβοντας με προσοχή το  δέρμα και τους λιπώδεις ιστούς των κοιλιακών τοιχωμά­των και τοποθετεί ένα άγκιστρο στο κάτω χείλος της τομής, για να κρατήσει τραβηγμένους τους ιστούς. Μετά, κάνει μια οριζό­ντια τομή στο περιτόναιο (τη μεμβράνη που καλύπτει την κοι­λιακή κοιλότητα).

Ο γιατρός κόβει τον ινώδη ιστό μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα, για να μετακινήσει το επάνω μέρος της ουροδόχου κύστης μακριά από τη μήτρα.

Το άγκιστρο επανατοποθετείται, για να κρατήσει την κύστη μακριά από τη μήτρα. Ο γιατρός κάνει μια οριζόντια τομή στο κάτω μέρος της μήτρας, μέχρι τις μεμβράνες του αμνί­ου, που περιέχει το μωρό.

Ο γιατρός τρυπάει τις μεμβράνες και βάζει το ένα χέρι κάτω από το κεφάλι του μωρού. Το μωρό βγαίνει από τη μή­τρα με ήρεμο τράβηγμα του κεφαλιού προς τα επάνω.  

Γίνεται ενδοφλέβια ένεση ωκυτοκίνης, για να κάνει τη  μήτρα να συσπαστεί και να σταματήσει κάθε αιμορραγία. Καθαρίζεται το στόμα και η μύτη του μωρού. Ο λώρος συσφίγ­γεται και κόβεται στη συνέχεια, ο γιατρός αφαιρεί τον πλακού­ντα και το άμνιο από τη μήτρα.

Ο γιατρός χρησιμοποιεί απορροφήσιμα ράμματα, για να  κλείσει την τομή στη μήτρα και το περιτόναιο.

Η τομή στην κοιλιά κλείνεται είτε με μικρούς μεταλλικούς  συνδετήρες (λέγονται άγκιστρα), είτε με ράμματα. Μια φαρδιά αυτοκόλλητη γάζα μπαίνει στην τομή. Ο καθετήρας και ο ενδοφλέβιος ορός συνήθως αφήνονται όλη τη νύχτα. Καμιά φορά, χορηγείται αντιβιοτικό με τον ενδοφλέβιο ορό, για να περιοριστούν οι πιθανότητες μόλυνσης. 

Η γυναίκα συνήθως μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι σε 3-4 μέρες.