Τσικνοπέμπτη: ήθη και έθιμα
Ακριβώς στη μέση των τριών εβδομάδων των Αποκριών, έχει καθιερωθεί ο εορτασμός της Τσικνοπέμπτης. Οι τρεις εβδομάδες των Αποκριών έχουν τις ονομασίες Προφωνή, Κρεατινή και της Τυροφάγου. Η τέταρτη μέρα της Κρεατινής είναι η Τσικνοπέμπτη.
Το όνομά της προέρχεται από τις λέξεις «τσίκνα» (η μυρωδιά του κρέατος που ψήνεται) και «Πέμπτη», καθώς παραδοσιακά αυτή τη μέρα ψήνουμε και καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες κρέατος.
Το έθιμο της Τσικνοπέμπτης χρονολογείται πολλών αιώνων, παραμένει απροσδιόριστη όμως η ακριβής προέλευση του. Η πιο πιθανή εκδοχή είναι ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων ελλήνων και είναι μια από τις ελάχιστες που κατάφεραν να διατηρηθούν.
Η ημέρα της Τσικνοπέμπτης είναι κατεξοχήν μέρα χαράς, καθώς είναι η μέρα που ξεκινούν οι εκδηλώσεις της αποκριάς. Τη μέρα αυτή, επιβάλλεται το ψήσιμο κρέατος στα κάρβουνα. Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλες χώρες, όπως το Weiberfastnacht στη Γερμανία και τη MardiGras ("Λιπαρή Τρίτη") στη Γαλλία, που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα.
Στην ελληνική επαρχεία, ακόμα και σήμερα, οι άνθρωποι μοιράζονται πιατέλες με τσικνισμένο κρέας έτσι ώστε να μπορέσει η μυρωδιά του ψημένου κρέατος να φτάσει σε κάθε σπίτι του χωριού.
Έθιμα της Τσικνοπέμπτης
Παραδοσιακά, σε πολλά μέρη της Ελλάδας, αυτή τη μέρα συνηθιζόταν να φτιάχνουν «παστό». Προετοίμαζαν το κρέας, το τσίκνιζαν, το έβραζαν και το αποθήκευαν σε πήλινα δοχεία. Στις μέρες μας, αυτό το έθιμο έχει αρχίσει να εκλείπει καθώς απαιτεί αρκετό χρόνο για την προετοιμασία του χοιρινού, καθώς και την απαραίτητη γνώση.
Στη Θήβα, την ημέρας της Τσικνοπέμπτης αρχίζει ο «βλάχικος γάμος», που ξεκινάει με το προξενιό δύο νέων. Οι εκδηλώσεις και οι γιορτές συνεχίζονται έως την Καθαρά Δευτέρα.
Στην Πάτρα, υπάρχει το έθιμο της «Γιαννούλας της Κουλουρούς». Η εύπιστη Γιαννούλα αναμένει τον πρίγκιπα Ουίλσον στο λιμάνι, νομίζοντας πως θα τον παντρευτεί. Ο κόσμος που μαζεύετε εκεί διασκεδάζει με τα καμώματά της.
Στις Σέρρες, ανάβουν μεγάλες φωτιές σε αλάνες και αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν πάνω από τις φωτιές. Έπειτα κάποιος από την παρέα αρχίζει να κάνει «προξενιά» ανακατεύοντας τη φωτιά.
Στην παλιά πόλη της Κέρκυρας, λαμβάνουν χώρα τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή Πέτεγόλια ή Πετεγουλιό. Αυτό δεν είναι κάτι διαφορετικό από το γνωστό μας κουτσομπολιό.
Στην Ξάνθη πραγματοποιείται βραδιά με Παραδοσιακά εδέσματα και πολύ χορό.
Στην Κομοτηνή, την Τσικνοπέμπτη καψαλίζουν μια κότα που θα την φάνε την επόμενη Κυριακή. Επιπλέον, τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσουν φαγώσιμα δώρα.
Στο Ηράκλειο της Κρήτης μεταμφιέζονται και βγαίνουν βόλτα στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.
