Βιολογικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών
Η ανάπτυξη των παιδιών επηρεάζεται από μία μεγάλη ποικιλία τόσο βιολογικών όσο και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Οι βιολογικοί παράγοντες μπορούν να διαδραματίσουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη στη μικρή ηλικία. Οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν το παιδί με θετικό και αρνητικό τρόπο, καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξής τους, ιδιαίτερα σε κρίσιμες περιόδους όπως η προγεννητική περίοδος και η βρεφική ηλικία.
Ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι προγεννητικοί παράγοντες επηρεάζουν τη γλωσσική ανάπτυξη και οι μετά τη γέννηση παράγοντες συμβάλλουν στη γνωστική ανάπτυξη ενός παιδιού. Η κινητική ανάπτυξη θεωρείται ευρέως ως αποτέλεσμα έμφυτων βιολογικών παραγόντων, με τους μετά τη γέννηση παράγοντες να συμβάλλουν σε μικρότερο βαθμό.
Οι βιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν γενετικές επιδράσεις, χημεία εγκεφάλου, επίπεδα ορμονών, διατροφή και φύλο.
Ας δούμε πως η διατροφή και το φύλο επηρεάζουν την ανάπτυξη.
Διατροφή.
Η σωστή διατροφή είναι ζωτικός παράγοντας στη συνολική ανάπτυξη ενός παιδιού. Πριν από τη γέννηση, η διατροφή και η υγεία της μητέρας έπαιζαν βασικό ρόλο. Για παράδειγμα η πρόσληψη φολικού οξέος (στη σωστή δοσολογία) ημερησίως για τρεις μήνες πριν από τη σύλληψη και κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της εγκυμοσύνης, μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο ορισμένων γενετικών ανωμαλιών του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης του μωρού.
Αυτά τα γενετικά ελαττώματα εμφανίζονται κατά τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης, γ’ αυτό είναι σημαντικό για τις γυναίκες όταν σκέφτονται να μείνουν έγκυος να λαμβάνουν την σωστή ποσότητα φολικού οξέος.
Γένος.
Οι περισσότεροι άνθρωποι διαθέτουν 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων στα κύτταρά τους με εξαίρεση τα ειδικά αναπαραγωγικά κύτταρα που ονομάζονται γαμέτες. Τα πρώτα 22 ζεύγη ονομάζονται αυτοσωμάτια, τα οποία είναι ίδια στα αγόρια και τα κορίτσια. Επομένως άνδρες και γυναίκες μοιράζονται τα περισσότερα από τα ίδια γονίδια.
Το 23 ζεύγος χρωμοσωμάτων είναι αυτό που καθορίζει το φύλο του ατόμου. Τα αγόρια έχουν συνήθως ένα χρωμόσωμα Χ και ένα χρωμόσωμα Υ ενώ τα κορίτσια έχουν δύο χρωμοσώματα Χ. Ως εκ τούτου, οι διαφορές φύλου στο βιολογικό επίπεδο βρίσκονται στο χρωμόσωμα Υ. Το φύλο μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, τα αγόρια τείνουν να αναπτύσσονται και να μαθαίνουν διαφορετικά από τα κορίτσια και έχουν χαμηλότερα επίπεδα ετοιμότητας στο σχολείο.
Το σώμα ενός παιδιού έχει διαφορετικά αναπαραγωγικά όργανα και διαφοροποιείται περαιτέρω καθώς παράγονται ειδικές ορμόνες φύλου που παίζουν ρόλο στις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Τα αγόρια συνήθως παράγουν περισσότερα ανδρογόνα (αρσενικές ορμόνες φύλου), ενώ τα θηλυκά παράγουν οιστρογόνα (γυναικείες ορμόνες φύλου).
Οι επιστήμονες έχουν μελετήσει την επίδραση υπερβολικών ποσοτήτων ορμονών φύλου στη συμπεριφορά ενός παιδιού. Διαπίστωσαν ότι τα αγόρια με υψηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα ανδρογόνων παίζουν και συμπεριφέρονται παρόμοια με τους συνομήλικους με φυσιολογικά επίπεδα ανδρογόνων. Ωστόσο, τα κορίτσια με υψηλά επίπεδα ανδρογόνων συνήθως εμφανίζουν περισσότερα στερεοτυπικά αρσενικά χαρακτηριστικά από τα κορίτσια που έχουν φυσιολογικά επίπεδα ανδρογόνων.
Αλληλεπιδράσεις μεταξύ βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι βιολογικοί παράγοντες δεν δρουν μεμονωμένα. Τα γονίδια, για παράδειγμα, μπορούν να αλληλεπιδράσουν τόσο με άλλα γονίδια όσο και με το περιβάλλον. Κάποια γονίδια μπορεί να κυριαρχούν και να αποτρέπουν άλλα να εκδηλωθούν. Σε άλλες περιπτώσεις, ορισμένες βιολογικές επιδράσεις μπορεί να επηρεάσουν τη γενετική έκφραση.
Ένα παράδειγμα βιολογικής επιρροής στην γονιδιακή έκφραση είναι όταν ένα παιδί δεν τρέφεται καλά. Το παιδί μπορεί να μην μεγαλώνει, παρόλο που έχει κληρονομήσει σωστά γονίδια για το ύψος.
Για να κατανοήσουμε την ανάπτυξη των παιδιών, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη όλους τους πολλούς παράγοντες που μπορεί να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο. Η υγιής ανάπτυξη δεν είναι αποτέλεσμα μιας μόνο επιρροής.
Τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι μία περίοδος τεράστιας ανάπτυξης. Χαρακτηρίζονται από ταχεία ανάπτυξη ιδιαίτερα του εγκεφάλου για να επιτρέψει τα απαραίτητα δομικά στοιχεία για τη μελλοντική ανάπτυξη.
Για να μάθουν τα παιδιά και να γίνουν ανεξάρτητα, είναι σημαντικό να προσέξουν οι γονείς την ανάπτυξη τους στα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας.
