Χτίζοντας σχέσεις εμπιστοσύνης με τα παιδιά μας.

Δυστυχώς, θέλοντας να κάνουμε καλό, καταφεύγουμε σε έναν από τους πιο σίγουρος τρόπους για να κλονιστεί η εμπιστοσύνη των παιδιών μας προς εμάς και παράλληλα η ασφάλεια και η σταθερότητα που ξέρουν ή θα ήθελαν να πηγάζει από τους γονείς τους. 

Το να μην πέφτουμε όμως στην παγίδα των ‘αθώων’ ψεμάτων δεν είναι κάτι τόσο απλό και χρειάζεται πολλή προσοχή από την πλευρά των γονιών, καθώς είναι ένας πολύ εύκολος τρόπος για να πείσουμε το παιδί μας να κάνει αυτό που πρέπει. Κουρασμένοι από την πίεση της καθημερινότητας και από τα πολλά ‘μη’ και ‘όχι’ που λέμε καθημερινά, αντί να εξηγήσουμε στο παιδί πραγματικά τι θα συμβεί εάν κάνει κάτι, καταφεύγουμε στην εύκολη λύση του ‘αν κάνεις αυτό θα γίνεί αυτό’, χωρίς να συνειδητοποιούμε τους κινδύνους που κρύβονται από πίσω.

Όταν ένα παιδί ανακαλύψει το ψέμα εμείς μπορεί να σκεφτούμε ότι δεν έγινε και τίποτα γιατί «παιδί είναι» ή «σιγά, ένα μικρό ψεματάκι ήταν, για το καλό του» ή συχνά «κι εμένα τα ίδια μου έλεγαν οι γονείς μου και τί έπαθα;». Για τα παιδιά δυστυχώς δεν είναι καθόλου έτσι. Ό,τι λένε η μαμά και ο μπαμπάς ή όποιος τα φροντίζει έχει για αυτά πολλή μεγαλύτερη σπουδαιότητα από αυτήν που μπορούμε να φανταστούμε. 

 

Ένα παιδί όταν ανακαλύψει την αλήθεια (και σίγουρα την ανακαλύπτει επειδή το ψυγείο δεν έχει εκραγεί ποτέ και επειδή συνεχίζει να μεγαλώνει παρόλο που δεν τρώει συχνά όσο του λένε και  δεν είναι συνεχώς άρρωστο κι ας βάζει στο στόμα του ό,τι βρίσκει κάτω) μπορεί να αναρωτηθεί:

 «Αν η μαμά και ο μπαμπάς είπαν ψέματα τότε μήπως μου λένε κι άλλα ψέματα; Άρα γιατί να πιστεύω όσα μου λένε; Οπότε, από όσα μου λένε κάθε μέρα θα διαλέγω και θα κάνω και θα ακούω μόνο όσα μου αρέσουν και  για τα υπόλοιπα θα αποφασίζω μόνος μου ή θα ρωτάω και θα πιστεύω τους άλλους» 
 

Ή ακόμα 

«Άρα, μπορώ κι εγώ να λέω ψέματα κι ας μου λένε ότι δεν πρέπει. Αφού αυτοί που με αγαπούν μου λένε ψέματα για να κερδίσουν κάτι σημαίνει ότι κι εγώ μπορώ να το κάνω».

Και βέβαια τα μαλώνουμε όταν καταφεύγουν στο ψέμα και τα μπερδεύουμε ακόμα περισσότερο...

 

Έτσι, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, προκαλούμε με τον τρόπο αυτό μία τεράστια σύγχυση στο παιδί  και παράλληλα διαταράσσουμε τη σχέση μας μαζί του. Η σχέση  του παιδιού όμως με μας είναι αυτή που καθορίζει στο μεγαλύτερο βαθμό τον τρόπο με το οποίο το παιδί μεγαλώνει, τον τρόπο με τον οποίο το παιδί αντιλαμβάνεται και καθορίζει τον εαυτό του και βέβαια τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνει τις σχέσεις του με τους άλλους. 

Το καλύτερο, λοιπόν, που μπορούμε να κάνουμε είναι να εξηγούμε τα πάντα στο παιδί σε απλά λόγια, ανάλογα με την ηλικία του.

Για παράδειγμα, σε ένα παιδί που δεν θέλει με τίποτα να πλύνει τα δόντια του, καλό είναι να αποφύγουμε την ιστορία με τον οδοντίατρο 

που θα έρθει με τη βελόνα και τον τροχό και θα κάνει όλα αυτά τα φριχτά πράγματα στο δόντι μας γιατί έτσι πολύ απλά θα κάνουμε ένα παιδί να φοβάται τους γιατρούς και να νομίζει ότι κάνουν κακό και όχι καλό. (για κάποια παρόμοια αιτία οι περισσότεροι ενήλικες φοβούνται τις επισκέψεις στους γιατρούς...) και να του εξηγήσουμε όλη την αλήθεια για το πλύσιμο των δοντιών και γιατί πρέπει να είναι καθαρά. Και την ίδια τακτική είναι καλό να ακολουθούμε παντού. 
 

Πάντα υπάρχει ένας απλός τρόπος για να εξηγήσουμε σε παιδιά κάθε ηλικίας τα πάντα ή αυτά που πρέπει να ξέρουν. Αυτά, δηλαδή, που εμείς κρίνουμε κατάλληλα να ξέρουν αναλόγως την ηλικία τους, χωρίς  να καταφεύγουμε σε υπερβολές, όπως για παράδειγμα   τρομακτικές λεπτομέρειες  για όσα συμβαίνουν ή  ανάλυση των συναισθηματικών μας προβλημάτων . 

 

Σε ένα μικρό παιδί που θέλει οπωσδήποτε να ανοιγοκλείνει το ψυγείο για παιχνίδι μπορούμε να πούμε ότι αυτό δεν επιτρέπεται να το κάνουμε επειδή σιγά σιγά το ψυγείο μπορεί να χαλάσει και εμείς το ψυγείο το χρειαζόμαστε για να μπορούμε να φυλάμε αυτά που τρώμε  ώστε να μη χαλάσουν και αυτά. Ή ότι το ψυγείο βγάζει πολύ κρύο και δεν είναι καλό να καθόμαστε μπροστά. Ή, σε ένα μεγαλύτερο παιδί, να συμπληρώσουμε ότι έτσι καταναλώνει περισσότερο ρεύμα. Και να συμπληρώσουμε βέβαια, για να του δώσουμε μια εναλλακτική επιλογή στο παιχνίδι του, ότι αν θέλει να παίζει και να ανοιγοκλείνει κάτι μπορούμε μαζί να σκεφτούμε και να βρούμε να ανοιγοκλείνουμε κάτι άλλο που δεν χαλάει ή δεν είναι επικίνδυνο να το ανοιγοκλείνουμε!  

 

Πόσα οφέλη μπορεί να έχει αυτή η τακτική για την ανάπτυξη ενός παιδιού!

Όλο αυτό είναι σίγουρα δύσκολο και χρονοβόρο αλλά έχει τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.

Το να εξηγούμε στα παιδιά με απλά και όχι καταστροφικά λόγια τα αποτελέσματα των πράξεών τους και να τα οδηγούμε στις σωστές επιλογές έχει τόσα οφέλη που δύσκολα μπορούμε να τα αντιληφθούμε, ξεκινώντας από το ότι τους μαθαίνουμε να σκέφτονται λογικά, να αντιλαμβάνονται τα όριά τους, να έχουν αυτοέλεγχο, να βρίσκουν εναλλακτικές επιλογές για τις καθημερινές καταστάσεις και τα προβλήματά τους, να ξέρουν ότι όλες οι πράξεις έχουν θετικές ή αρνητικές συνέπειες και ότι  πάνω από όλα τα ίδια είναι  υπεύθυνα για αυτές!

Είναι πολύ μεγάλο το όφελος  για ένα μικρό παιδί να συνειδητοποιεί ότι μπορεί να έχει τον έλεγχο των πράξεών του και να επηρεάζει τη ζωή του προς την κατεύθυνση που θέλει, ως ένα βαθμό βέβαια.

 

Και βέβαια πριν και πρώτ’ απ’όλα είναι απίστευτα σημαντικό για ένα παιδί να έχει με τους γονείς του μία σχέση ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης γιατί αυτό θα το ωφελεί για όλη του τη ζωή.