Υπολογιστές για παιδιά

Τα στατιστικά δείχνουν ότι 50% των παιδιών της ηλικίας μεταξύ  6 και 7 χρησιμοποιούν ήδη (τουλάχιστον που και που) υπολογιστή. Στα μεγαλύτερα παιδιά ηλικίας 12-13 το ποσοστό είναι περίπου 95%. Ο χρόνος που επιτρέπεται ένα παιδί να περάσει μπροστά σε μία οθόνη, ανεξάρτητα αν αυτή είναι η οθόνη της τηλεόρασης ή του computer πρέπει να είναι περιορισμένη και ανάλογη της ηλικίας του. Αν τηρείται αυτή η προϋπόθεση τότε τα μπορούν ακόμη και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να αποκτήσουν την πρώτη τους  εμπειρία με τους υπολογιστές, αρκεί να ασχολούνται πολύ λίγο και με κάτι που το βρίσκουν διασκεδαστικό, όπως ένα παιχνίδι.

Επιλογή υπολογιστή για το παιδί

Αν και οι φορητοί υπολογιστές (laptops) έχουν γίνει μόδα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι μη-φορητοί (desktop)είναι πιο οικονομικοί και έχουν συνήθως πολύ καλύτερες επιδόσεις από αντίστοιχους laptops. Το ίδιο ισχύει και για τις οθόνες. Αν επιλέξετε κάποιον μεταχειρισμένο υπολογιστή είναι σημαντικό να δοκιμάσετε αν τα εκπαιδευτικά προγράμματα και παιχνίδια (κατάλληλα για την ηλικία) δουλεύουν χωρίς διακοπές στον ήχο ή στην εικόνα. Αν ο υπολογιστής αργεί, κολλάει ή κάνει διακοπές και το παιδί αναγκάζεται να περιμένει αντί να παίζει, τότε ο υπολογιστής δεν κάνει.

Προτού αγοράσετε "ακούστε" προσεκτικά!

Τα παιδιά είναι ευαίσθητα σε ότι αφορά την ηχορύπανση και ο θόρυβος που δημιουργεί ένας υπολογιστής μπορεί να επηρεάσει την υγεία του παιδιού σας, ειδικά αν το παιδί είναι μεγαλύτερο και ασχολείται παραπάνω από 1,5 ώρα την ημέρα με τον υπολογιστή (σε σύγκριση, στους ενήλικες συνιστάται να μην κάθονται μπροστά από τον υπολογιστή παραπάνω από 2 συνεχείς ώρες  την ημέρα). Ελέγξτε το θόρυβο του ανεμιστήρα , αλλά και τους ιδιαίτερα βλαβερούς υψηλούς τόνους που μπορεί να δημιουργεί ο σκληρός δίσκος. (Οι σκληροί δίσκου περιστρέφονται  με μεγάλες ταχύτητες 7000 στροφών  το λεπτό και παραπάνω).

Το computer και τα μάτια σας

Αν και υπάρχουν οθόνες για υπολογιστές σε πολύ χαμηλές τιμές, οι ποιοτικά καλές οθόνες στοιχίζουν. Η οθόνη ίσως είναι ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια στον εξοπλισμό σας. Ελέγξτε το ρυθμό ανανέωσης της εικόνας. Όσο μεγαλύτερη η οθόνη τόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι και η συχνότητα ανανέωσης. Συνήθως συνιστάται μία συχνότητα πάνω από 80Ηz. Έτσι τα μάτια του παιδιού δεν ... κουράζονται.

Πολλές έρευνες έδειξαν ότι οι οθόνες υπολογιστών δεν βλάπτουν τα μάτια μας. Κι αυτό διότι αποδείχτηκε ότι εκπέμπουν πολύ λίγη ή καθόλου βλαβερή ακτινοβολία. Τα μάτια μας δεν κινδυνεύουν μακροπρόθεσμα από την οθόνη του υπολογιστή μας. Όσοι παραπονούνται για πονοκεφάλους και ζαλάδες δεν έχουν παραισθήσεις, μόνο που δεν φταίει η ακτινοβολία αλλά πιθανώς ο χαμηλός ο ρυθμός ανανέωσης της εικόνας.

Εργονομία και υγεία

Κόπωση στους τένοντες, πιάσιμο στον αυχένα, πόνοι στη σπονδυλική στήλη έως και κύφωση, είναι οι βαρύτερες συνέπειες μιας λάθος θέσης μπροστά στον υπολογιστή.

Τοποθετήστε την οθόνη σε απόσταση περίπου 60-80 εκατοστά από τα μάτια σας. Επίσης θα πρέπει να είναι σε τέτοιο ύψος ώστε ο λαιμός να στέκεται ίσια. Πιο συγκεκριμένα, το ύψος της οθόνης δεν πρέπει να υπερβαίνει το ύψος των ματιών και  μπορεί να τοποθετηθεί και χαμηλότερα ξεκουράζοντας τα μάτια και τον αυχένα.

Σημαντικός είναι επίσης και ο τρόπος με τον οποίο κάθεται το παιδί στην καρέκλα. Τα πόδια του πρέπει να φτάνουν το δάπεδο και η πλάτη του να είναι ίσια.

Τα παιδιά αφοσιώνονται πιο πολύ από τους ενήλικες στην οθόνη. Η συνεχής αυτή συγκέντρωση κάνει τα παιδιά  να μην ανοιγοκλείνουν τα μάτια συχνά. Αυτό έχει ως συνέπεια το δακρυικό φιλμ, που καλύπτει τα μάτια τους να εξατμίζεται πιο εύκολα και να δημιουργείται μια κατάσταση ελαφράς ξηροφθαλμίας.

Ένας υπολογιστής για όλη την οικογένεια

Παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών (περίπου) δεν συνιστάται να κατέχουν δικό τους υπολογιστή. Αν μοιράζεστε τον υπολογιστή σας με τα μικρά ή και τα μεγαλύτερα παιδιά σας δημιουργήστε ξεχωριστούς λογαριασμούς και κωδικούς για κάθε χρήστη του υπολογιστή (στα Windows- Πίνακας Ελέγχου- Λογαριασμοί Χρηστών). Περιορίστε τις ελευθερίες κάθε χρήστη ανάλογα με την ηλικία του.  Χρησιμοποιήστε  ειδικό λογισμικό γονικού ελέγχου (parental control) με τον οποίο μπορείτε να περιορίσετε την πρόσβαση του μικρού ή της μικρής σας surfer σε σελίδες ακατάλληλες για την ηλικία τους.

Τα παιδιά χρειάζονται υποστήριξη

Στα πρώτα βήματα, τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που εμφανίζονται έχουν σχέση με τη χρήση του πληκτρολόγιου και το ποντικιού. Τα μικρότερα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να συνειδητοποιήσουν ότι κουνώντας το ποντίκι, κινείται και κάτι στην οθόνη. Μην αφήνετε το παιδί μόνο του στα πρώτα του βήματα. Εξηγήστε του τη διαφορά του διπλού από το απλό κλικ και άλλες λεπτομέρειες, που για εσάς ίσως είναι δεδομένες και αυτονόητες , αλλά για το παιδί πρωτόγνωρες.

Προσπαθήστε να προσαρμόσετε τον υπολογιστή στα μέτρα του . Υπάρχουν μικρότερα ποντίκια για παιδιά τα οποία ταιριάζουν καλύτερα στα μικρά τους χεράκια. Κι μην ξεχνάτε ... όλα είναι ένα παιχνίδι. Ενημερωθείτε για το λογισμικό( παιχνίδι, εκπαιδευτικό πρόγραμμα), χρησιμοποιήστε το κι εσείς για να μπορείτε να απαντήσετε τυχόν ερωτήσεις. Μ’ αυτό τον τρόπο δημιουργείτε ένα νέο πρόσφορο έδαφος για επικοινωνία με το παιδί σας.   

Μην ξεχνάτε όμως ότι τα παιδιά χρειάζονται ξεκάθαρους κανόνες. Συμφωνήστε με το παιδί σας πόση ώρα θα επιτρέπεται να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή. Αν παίζετε με τον υπολογιστή καλό θα ήταν να χρησιμοποιείτε παιχνίδια, τα οποία μπορείτε να αποθηκεύετε για να τα συνεχίσετε κάποια άλλη στιγμή.

Μην αφήνετε το παιδί σας να παίζει συχνά μόνο του. Αν παίζει με φίλους, ενημερωθείτε για το είδος των παιχνιδιών που παίζουν και το που. Παίξτε κι εσείς μαζί του και μοιραστείτε τις εμπειρίες. Ο φόβος ότι οι υπολογιστές κάνουν τα παιδιά αντικοινωνικά επιβεβαιώνεται στις περιπτώσεις που τα παιδιά ασχολούνται μόνα τους με τον υπολογιστή χωρίς έλεγχο από τους γονείς. Μην αφήνετε μικρά παιδιά (κάτω των12) μόνα τους στον υπολογιστή για παραπάνω από μισή ώρα.

Computer από ποια ηλικία;

Σε πολλές χώρες χρησιμοποιούνται οι υπολογιστές και στα νηπιαγωγεία.  Πολλοί γονείς και εκπαιδευτικοί πιστεύουν ότι τα παιδιά πρέπει να έρθουν νωρίς σε επαφή με τους υπολογιστές γιατί έτσι κατανοούν καλύτερα την τεχνολογία. Κάτι που αναφέρεται συχνά ως τεχνολογικός αλφαβητισμός. Είναι όμως οι υπολογιστές η βάση για την κατανόηση της τεχνολογίας; Τι γίνεται με άλλες τεχνολογίες όπως η βιοτεχνολογία; Πρέπει τα παιδιά λοιπόν από τη νηπιακή ηλικία να αρχίσουν να ασχολούνται με τη μοριακή βιολογία;  Πόσες άλλες τεχνολογίες πρέπει να αρχίσουμε όμως να συστήνουμε στα παιδιά από το νηπιαγωγείο για να τα προετοιμάσουμε για το μέλλον;

Το κάθε παιδί για να κατανοήσει οποιαδήποτε τεχνολογία πρέπει πρώτα να έχει αναπτύξει τις αισθήσεις του. Τα μικρά παιδιά χρειάζονται επαφή με πραγματικά φυσικά αντικείμενα και αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά για να αναπτύξουν όλες τους τις αισθήσεις και η συχνή επαφή με μια οθόνη τα οδηγεί σε μία δυσδιάστατη κατανόηση του κόσμου φέρνοντας το αντίθετο αποτέλεσμα.

Το πλεονέκτημα της χρήσης των υπολογιστών από μικρή ηλικία είναι η εξοικείωση με το "εργαλείο υπολογιστής" το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο μάθησης, αναζήτησης και επεξεργασίας πληροφοριών.  Παίζοντας ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι για ένα μισάωρο (και όχι παραπάνω) με το 5-χρόνο παιδί σας  μπορείτε να επιτύχετε αυτό το σκοπό από μικρή ηλικία. Τα παιχνίδια αυτά συνδυάζουν την εκμάθηση με το παιχνίδι και το παιδί εξοικειώνεται με τον υπολογιστή.  Όπως όμως και κάθε εργαλείο το οποίο μπορούμε να βάλουμε στα χέρια ενός παιδιού πρέπει να γίνεται με σύνεση και επίβλεψη. Τα παιδιά μπορούν να εξοικειωθούν με τεχνολογικά αντικείμενα από πολύ μικρή ηλικία. Υπάρχουν παιδιά που επιλέγουν το αγαπημένο τους τραγούδι στο iTunes ήδη στην ηλικία των 2 ετών. Η ερώτηση που πρέπει όμως να απαντήσει ο γονέας  είναι αν αυτή η εξοικείωση είναι απαραίτητη σε σύγκριση με άλλες επιδράσεις και επιρροές  τις οποίες το παιδί χρειάζεται στα διαφορετικά στάδια της ανάπτυξης του.

Οι ηλικίες που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο δεν είναι απόλυτες αλλά μόνο ενδεικτικές.  Αφήστε το παιδί να αποφασίσει  πότε θα το ενδιάφερε να ασχοληθεί με τους υπολογιστές, διαλέξτε κάτι για την ηλικία του και περιορίστε το χρόνο που κάθετε μπροστά στο computer. Δώστε στο παιδί σας την ευκαιρία, ειδικά  στις μικρές ηλικίες που είναι και τόσο καθοριστικές για την ανάπτυξη του, να ανακαλύψει τον κόσμο κυρίως μέσα από την πραγματικότητα, την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους και την επαφή με τη φύση και όχι μέσα από μία οθόνη. Βοηθήστε το να συνειδητοποιήσει ότι ο υπολογιστής είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο, όταν χρησιμοποιείται σωστά και με μέτρο, αλλά η πραγματική ζωή είναι αλλού….