Πώς να είσαι καλός γονέας

Οι ειδικοί επιστήμονες θέλοντας να βοηθήσουν όλους τους γονείς προτείνουν ορισμένες χρήσιμες συμβουλές:

• Γίνετε το μοντέλο.
Μην πείτε στα παιδιά σας τι θέλετε να κάνουν. Δείξτε τους. Ο άνθρωπος είναι ένα ιδιαίτερο είδος, εν μέρει επειδή μπορούμε να μάθουμε μέσω της μίμησης. Είμαστε προγραμματισμένοι να αντιγράφουμε τις πράξεις των άλλων να τις κατανοούμε και να τις ενσωματώνουμε. Ειδικά τα παιδιά βλέπουν οτιδήποτε κάνουν οι γονείς τους με πολύ προσοχή. Έτσι, να είστε το πρόσωπο που θέλετε να είναι το παιδί σας, να το σέβεστε, να δείχνετε θετική συμπεριφορά και στάση, να προσέχετε τα συναισθήματά του και το παιδί θα ακολουθήσει το παράδειγμά σας.

• Αγάπη.
Δείξτε την αγάπη σας. Δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από το να αγαπάτε πάρα πολύ το παιδί σας. Η αγάπη δεν μπορεί να το κακομάθει. Μόνο ότι διαλέγετε να κάνετε στο όνομα της αγάπης μπορεί, πράγματα όπως υλική ικανοποίηση, χαμηλές προσδοκίες και υπερπροστασία. Όταν αυτά τα πράγματα δίνονται στη θέση της πραγματικής αγάπης, τότε θα έχετε ένα κακομαθημένο παιδί.
Το να αγαπάτε το παιδί σας είναι απλά να το αγκαλιάζετε, να περνάτε χρόνο μαζί του και να το ακούτε πάντα με προσοχή. Αυτές οι πράξεις αγάπης θα προκαλέσουν την απελευθέρωση των καλών ορμονών όπως η οξυτοκίνη, τα οπιοειδή και προλακτίνη. Οι ορμόνες αυτές δημιουργούν μία βαθιά αίσθηση ηρεμίας, συναισθηματική ζεστασιά και ικανοποίηση. Με τα συναισθήματα αυτά το παιδί θα αναπτύξει μία πολύ στενότερη σχέση με τους γονείς του.

• Θετική στάση.
Τα μωράκια γεννιούνται με περίπου 100 δισεκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα (νευρώνες) με σχετικά μικρές συνδέσεις. Οι συνδέσεις αυτές δημιουργούν τις σκέψεις μας, κατευθύνουν τις ενέργειές μας, διαμορφώνουν την προσωπικότητα μας και ουσιαστικά καθορίζουν το ποιοι είμαστε. Δημιουργούνται, ενισχύονται και διαμορφώνονται μέσα από τις εμπειρίες σε όλη τη ζωή μας. Δώστε στο παιδί τις θετικές εμπειρίες σας. Θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν θετικές εμπειρίες και να τις προσφέρουν και στους άλλους. Αν τους δώσετε αρνητικές εμπειρίες, δεν θα έχουν το είδος της ανάπτυξης που είναι απαραίτητο για να ευτυχίσουν.

Τραγουδήστε του ένα αστείο τραγουδάκι. Γαργαλήστε το, πηγαίνετε στο πάρκο και στην παιδική χαρά, γελάστε μαζί του, παίξτε, κάντε κούνια, τραμπάλα, τσουλήθρα! Λύστε μαζί ένα πρόβλημά του με θετική στάση. Όλα αυτά δεν θα δημιουργήσουν απλά καλές εμπειρίες στο μυαλό του παιδιού, αλλά θα δημιουργήσουν τις αναμνήσεις από τους γονείς του, που θα έχει σε όλη τη ζωή του.

Όταν πρόκειται για την πειθαρχία, φαίνεται λίγο δύσκολο να έχετε θετική στάση. Αλλά είναι πιθανό να ασκήσουν οι γονείς πειθαρχία όμως με καλό τρόπο και να αποφύγουν τις τιμωρίες. Το καθήκον του κάθε γονέα είναι να διδάξει στο παιδί του τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. Ο καθαρισμός των ορίων και η συνέπεια είναι τα κλειδιά για τη σωστή πειθαρχία. Να είστε ευγενικοί και σταθεροί όταν εφαρμόζετε κάποιους κανόνες. Δώστε μεγάλη έμφαση στην αιτία πίσω από τη συμπεριφορά του παιδιού. Και δείτε το αυτό σαν μία ευκαιρία για να μάθετε για το μέλλον, αντί να τιμωρήσετε το παρελθόν.

• Να είστε ένα ασφαλές καταφύγιο.
Αφήστε το παιδί σας να ξέρει ότι θα είστε πάντα δίπλα του. Να ανταποκρίνεστε στα σημάδια του παιδιού και να είστε ευαίσθητοι στις ανάγκες του. Να το υποστηρίζετε και να το αποδεχθείτε σαν άτομο. Να είστε ένα ασφαλές και ζεστό καταφύγιο γι’ αυτό. Τα παιδιά που μεγάλωσαν με γονείς οι οποίοι σταθερά ανταποκρίνονταν στις ανάγκες τους, τείνουν να έχουν καλύτερη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη, και καλύτερη ψυχική υγεία.

• Επικοινωνία και ενσωμάτωση.
Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τη σημασία της επικοινωνίας. Συζητήστε με το παιδί αλλά ακούστε το προσεκτικά. Με τη διατήρηση μιας ανοιχτής γραμμής επικοινωνίας, θα έχετε μια καλύτερη σχέση με το παιδί σας και το παιδί θα έρθει σε σας, όταν υπάρχει ένα πρόβλημα. Αλλά υπάρχει και άλλος ένας λόγος για την επικοινωνία. Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί να ενσωματώσει να συνδέσει διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου του.

Είναι παρόμοια με το σώμα μας, στο οποία διάφορα όργανα θα πρέπει να συντονιστούν και να εργαστούν από κοινού για να διατηρηθεί ένα υγιές σώμα. Εφόσον διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου ενσωματώνονται και ολοκληρώνονται, μπορούν να λειτουργούν αρμονικά ως σύνολο, πράγμα που σημαίνει λιγότερα ξεσπάσματα και πιο συνεργάσιμη συμπεριφορά. Για να το κάνετε αυτό μιλήστε με το παιδί όταν έχει βιώσει μία άσχημη εμπειρία, ρωτήστε το να σας περιγράψει τι έγινε και πως ένιωθε. Δεν χρειάζεται να δώσετε λύσεις. Απλά ακούγοντάς το να μιλά και ζητώντας διευκρινιστικές ερωτήσεις θα το βοηθήσετε πάρα πολύ.

• Αντανάκλαση.
Πολλοί από εμάς θέλουμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας με διαφορετικό τρόπο από τους γονείς μας. Ακόμη και εκείνοι που είχαν μία ευτυχισμένη παιδική ηλικία μπορεί να θέλουν να κάνουν κάποιες αλλαγές στην ανατροφή των δικών τους παιδιών. Αλλά πολύ συχνά, όταν ανοίγουμε το στόμα μας, μιλάμε ακριβώς όπως οι γονείς μας. Αντανακλώντας τη δική μας παιδική ηλικία είναι ένα βήμα προς την κατανόηση, δηλαδή να καταλάβουμε γιατί εμείς συμπεριφερόμαστε με τον τρόπο που το κάνουμε. Σημειώστε πράγματα που θα θέλατε να αλλάξετε και σκεφτείτε πως θα μπορούσατε να το κάνετε στη πραγματική ζωή. Προσπαθήστε να είστε προσεκτικοί και να αλλάξετε τη συμπεριφορά σας την επόμενη φορά που θα προκύψουν τα θέματα αυτά. Χρειάζεται πρακτική, πολύ πρακτική.

• Η δική σας ευεξία.
Προσέξτε πολύ τη δική σας ευεξία. Συχνά, πράγματα όπως η δική σας υγεία και η καλή υγεία του γάμου σας, έρχονται σε δεύτερη μοίρα, όταν γεννιέται ένα παιδί. Φροντίστε τον εαυτό σας, σωματικά και ψυχικά. Αφιερώστε χρόνο για να ενισχύσετε τη σχέση με το σύζυγό σας. Εάν αυτοί οι δύο τομείς αποτύχουν, το παιδί θα υποφέρει.

• Όχι ξύλο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ξύλο μπορεί να κάνει τα παιδιά να συμμορφωθούν έστω και για λίγο, πράγμα που ίσως είναι μία αναγκαία ανακούφιση για τους γονείς. Όμως η μέθοδος αυτή δεν διδάσκει στο παιδί το σωστό και το λάθος. Του διδάσκει μόνο να φοβάται τις εξωτερικές συνέπειες. Το παιδί τότε προσπαθεί να αποφύγει να γίνει αντιληπτό. Όταν δέρνετε το παιδί, του μαθαίνετε ότι μπορεί να επιλύσει κάποια πράγματα με τη βία. Τα παιδιά που τα δέρνουν οι γονείς τους είναι πολύ πιθανό να γίνουν θύτες και να χρησιμοποιούν λεκτική ή και σωματική βία για την επίλυση των διαφορών τους ακόμη και στο σχολείο. Αργότερα στη ζωή, είναι επίσης πιο πιθανό να οδηγηθούν σε εγκληματικότητα, ή αντικοινωνική και εγκληματική συμπεριφορά, πολύ κακή σχέση με τους γονείς, προβλήματα ψυχικής υγείας και θύματα ενδοοικογενειακής βίας.

Αποφύγετε το ξύλο. Τίποτε καλό δεν θα προκύψει από αυτό.

• Να έχετε προοπτική.
Ποιος είναι ο στόχος σας στην ανατροφή ενός παιδιού; Αν είστε σαν τους περισσότερους γονείς, θέλετε το παιδί σας να πηγαίνει καλά στο σχολείο, να είναι παραγωγικό, υπεύθυνο, ανεξάρτητο, να απολαμβάνει ουσιαστικές σχέσεις μαζί σας και με άλλα άτομα, να ενδιαφέρεται και να έχει μία ευτυχισμένη, υγιή και γεμάτη ζωή. Αλλά πόσο χρόνο ξοδεύετε για την επίτευξη αυτών των στόχων; Αν είστε σαν τους περισσότερους γονείς, περνάτε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σας, προσπαθώντας να τα βγάλετε πέρα. Αντί λοιπόν να βοηθήσετε το παιδί να μεγαλώσει σωστά, περνάτε το περισσότερο μέρος του χρόνου απλώς προσπαθώντας να επιβιώσετε.

Για να μην αφήσετε αυτή τη κατάσταση να εξουσιάζει τη ζωή σας, την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε θυμωμένοι ή απογοητευμένοι, κάντε ένα βήμα πίσω. Σκεφτείτε τι θα κάνει ο θυμός και η απογοήτευση σε σας και το παιδί σας. Ασφαλώς τίποτε καλό. Αντίθετα βρείτε τρόπους για να μετατρέψετε κάθε αρνητική εμπειρία σε μία ευκαιρία μάθησης για το παιδί. Ακόμη και ένα τρομερό ξέσπασμα μπορεί να μετατραπεί σε κάτι καλό. Χτίζετε έτσι την καλή σχέση με το παιδί σας.

Τέλος, μην ξεχνάτε ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Μπορείτε σαν γονείς και πρέπει να προσαρμόσετε ανάλογα τη δική σας συμπεριφορά. Διαλέξτε μία μέθοδο πειθαρχίας που λειτουργεί καλύτερα για το παιδί σας. Φυσικά μπορείτε να επιλέξετε και το «παραδοσιακό» ξύλο και ίσως να έχετε κάποια αποτελέσματα. Αλλά γιατί να διακινδυνεύσετε. Προτιμήστε να ακολουθήστε κάποιες από τους συμβουλές των ειδικών. Θα χρειαστεί ίσως περισσότερη δουλειά και υπομονή από εσάς. Το αποτέλεσμα όμως θα είναι σημαντικά καλύτερο και κάτι που θα είστε υπερήφανοι σε όλη τη ζωή σας. Καλά και ευτυχισμένα παιδιά.