Τα παιδιά και η λέξη συγγνώμη
Μην τα αναγκάζετε να ζητήσουν απλά συγγνώμη. Διδάξτε τους πώς να το εννοούν. Δείξτε στα παιδιά πώς να ζητήσουν συγνώμη, αλλά πράγματι να το εννοούν.
«Ζήτησέ μου συγγνώμη γιατί μου μίλησες άσχημα». Είπα στην κόρη μου αρκετά εκνευρισμένη, διηγείται νεαρή μητέρα.
«Τότε η κόρη μου, 6 ετών, μουρμούρισε συγνώμη, με δάκρυα στα μάτια.
Αναρωτήθηκα αν όλο αυτό άξιζε τον κόπο και αν η μικρή μου κόρη έμαθε κάτι, επειδή την πίεσα να μου πει συγγνώμη»!
Διαβάστε ακόμη: Όταν τα παιδιά μιλούν για τον εαυτό τους
Οι ειδικοί εξηγούν ότι αυτό που είναι σημαντικό δεν είναι απλά να πει το παιδί συγγνώμη, αλλά να μάθει να αναλαμβάνει την ευθύνη για κάποιο λάθος του.
Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία μπορεί να αρνηθούν να πουν συγνώμη γιατί πιστεύουν ότι το λάθος δεν ήταν δικό τους σφάλμα, εξηγούν οι ειδικοί.
Χρειάζονται την διαβεβαίωση ότι ακόμη και αν η συμπεριφορά τους ήταν απαράδεκτη, δεν είναι «κακά» παιδιά και ότι τα αγαπάμε.
«Σπάζοντας» τη συγγνώμη σε μερικά βήματα, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί να καταλάβει πως οι πράξεις του επηρεάζουν τους άλλους και να μάθουν πότε να επανορθώσουν.
Κάντε ένα βήμα πίσω.
Το παιδί σας διαφώνησε με τον φίλο του και τον έσπρωξε. Αντί να σπεύσετε να του πείτε να ζητήσει συγγνώμη, βοηθήστε το παιδί να ηρεμήσει πρώτα.
Εάν επιμείνετε να ζητήσει συγγνώμη ενώ είναι ακόμη εκνευρισμένο, δεν θα καταλάβει πως η συμπεριφορά του επηρεάζει τους άλλους.
Όπως μαθαίνει να έχει ενσυναίσθηση, θα αρχίσει να αισθάνεται και να εκτιμά τον «πόνο» που οι πράξεις του προκαλούν στους άλλους.
Αυτό μπορεί να προκαλέσει τύψεις, οι οποίες θα βοηθήσουν στον καλύτερο χειρισμό των διαφωνιών στο μέλλον.
Αν το παιδί απευθυνθεί άσχημα σε σας, για παράδειγμα αν διαμαρτυρηθεί επειδή του είπατε να βοηθήσει στο τραπέζι, λέγοντας, δεν μιλάμε έτσι, πες μου συγγνώμη, θα κλιμακώσει την κατάσταση και θα κάνει το παιδί να αισθανθεί άσχημα γιατί το μαλώσατε και όχι γιατί φέρθηκε με αγένεια προς εσάς. Είναι καλύτερα να πείτε «μίλησες άσχημα και με πλήγωσες, σε αγαπώ αλλά μείνε λίγο μόνο σου και έλα πάλι σε λίγα λεπτά».
Εξετάστε τι συνέβη.
Μόλις ηρεμήσει μπορείτε να μιλήσετε για το πώς η συμπεριφορά του επηρεάζει τους άλλους.
Κάντε ερωτήσεις που θα το βοηθήσουν να δει πως αισθάνεται ο άλλος. Όπως για παράδειγμα, «θα σου άρεσε να σου μιλούν έτσι;»
Μπορεί επίσης να βοηθήσει αν του θυμίσετε μία παρόμοια άσχημη γι’ αυτό στιγμή, όπως «θυμάσαι πόσο στενοχωρήθηκες όταν ο φίλος σου ο Νίκος σου μίλησε άσχημα;»
Και στη συνέχεια μπορείτε να βρείτε μαζί τρόπους για να αντιμετωπίσει καλύτερα μία κατάσταση.
Ρωτήστε το «τι θα μπορούσες να κάνεις διαφορετικά;» Ή «τι θα ήταν καλύτερο να απαντούσες μία άλλη φορά;»
Έτσι θα βοηθήσετε το παιδί να σκεφτεί ήρεμα τι συνέβη. Την επόμενη φορά που θα τσακωθεί με κάποιο φίλο ή τον αδελφό του και θα πετάξει ίσως ένα παιχνίδι στην άλλη άκρη του δωματίου, θυμίστε του ότι την επόμενη φορά θα φύγει από το δωμάτιο, ή πείτε «μην το κάνεις αυτό».
Διαβάστε ακόμη: Ο Φρόυντ για την ανάπτυξη των παιδιών
Δώστε το καλό παράδειγμα.
Ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία διδασκαλίας των γονέων, είναι η δική τους συμπεριφορά.
Το παιδί παρακολουθεί τι κάνετε, λένε οι ειδικοί. Αν αντιδράσατε άσχημα όταν το παιδί σας διέκοψε ενώ μιλούσατε, πείτε του «λυπάμαι που ανταποκρίθηκα άσχημα.
Άλλη φορά θα περιμένω να ηρεμήσω πρώτα πριν απαντήσω».
Αυτός ο τρόπος απολογίας, θα του δείξει τα βήματα που προσπαθείτε να του διδάξετε, δηλαδή να έχει ευθύνη και ένα σχέδιο την επόμενη φορά. Αν βλέπει αυτή τη διαδικασία ξανά και ξανά, θα «χωνέψει» τις λέξεις και το νόημα πίσω από αυτές.
Συγκεκριμένες πράξεις.
Οι συγκεκριμένες πράξεις δίνουν στη συγνώμη μεγαλύτερη σημασία για τα παιδιά της ηλικίας αυτής.
Εάν το παιδί μίλησε άσχημα στο φίλο του, μπορείτε να το ρωτήσετε «τι μπορείς να κάνεις για να αισθανθεί ο φίλος σου καλύτερα;» Θα μπορούσε να προτείνει ότι θα του δώριζε μία ζωγραφιά, θα το αγκάλιαζε ή θα μοιραζόταν ένα αγαπημένο του παιχνίδι. Έτσι σαν να λέει συγγνώμη, αυτές οι πράξεις βοηθούν το παιδί να μάθει να είναι υπεύθυνο για να διορθώνει τα λάθη του.
Φυσικά θα μπορούσε να εξακολουθεί να αρνείται να πει συγγνώμη, ακόμη και αν το έχετε καθοδηγήσει προς μία κατάλληλη απάντηση.
Τότε προσπαθήστε να μείνετε ήρεμη ξέροντας ότι θα έρθει κάποια άλλη ευκαιρία για να δοκιμάσετε πάλι.
Και αν πείσετε το μικρό παιδί να ζητήσει συγγνώμη, μην ξεχάσετε να του πείτε «πρέπει να είσαι υπερήφανο γιατί ο φίλος σου (ή η μαμά ή ο μπαμπάς) αισθάνεται πάλι πολύ καλά και δεν είναι πλέον στενοχωρημένος».
