Παιδιά: Προέκταση ή όχι, του δικού μας εαυτού;

Σαφώς και οι πραγματικές αιτίες για τις οποίες φτάνει ένας έφηβος στο σημείο να αυτοκτονήσει, βρίσκονται αλλού. Η πίεση των εξετάσεων και το άγχος που αυτές προκαλούν, είναι απλά μία αφορμή -μια τελευταία σταγόνα, εξαιτίας της οποίας ξεχειλίζει το ποτήρι. Παρ' όλα αυτά, αξίζει νομίζω να σταθούμε και σ’ αυτή την αφορμή, σ’ αυτή την τελευταία σταγόνα, η οποία οδήγησε ένα παιδί να πηδήξει στο κενό. Τι μπορεί να πήγε στραβά, τι μπορεί να είναι αυτό, που αποτέλεσε επιπρόσθετο βάρος για το παιδί;

Τα δυο αυτά περιστατικά, φέρνουν στο μυαλό μου πολλούς εφήβους, με τους οποίους έχω συναναστραφεί τα τελευταία χρόνια…
 
· Θυμάμαι τη Χαρά, ένα 13χρονο κορίτσι να «σπαρταράει» στους διαδρόμους του σχολείου, μη μπορώντας να ανασάνει. Δίπλωνε στα δύο, άρχιζε να τρέμει, ίδρωνε όλο της το κορμί και μούδιαζαν έντονα τα χέρια της, σε σημείο αγκύλωσης.  
 
· Θυμάμαι ακόμα τα εξανθήματα που έβγαζε η Ελίνα σε όλο της το κορμί, κυρίως κατά την περίοδο των εξετάσεων.
 
· Ακόμα πιο δύσκολο, ήταν για τη Ράνια, τις οποίας τα χέρια και τα πόδια γέμιζαν με πληγές ανοιχτές, σε σημείο να μη μπορεί να βάλει παπούτσια.
 
Με αφορμή τις γενικότερες ανησυχίες των εφήβων και στα πλαίσια ενημέρωσης των γονέων, οργανώσαμε κάποια στιγμή στο σχολείο μια παρουσίαση, με θέμα «Απορίες γονέων-Απαντήσεις παιδιών». Η συγκεκριμένη ομιλία, ενώ είχε καθοριστεί να διεξαχθεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο, στην πορεία, πήρε μια εντελώς διαφορετική τροπή απ’ αυτό που περιμέναμε… Μία, θα μπορούσα να πω, τρομακτική τροπή…
 
Αυτό το οποίο έχουμε όλοι να θυμόμαστε με μεγάλη έκπληξη απ’ αυτή την ομιλία, ήταν το γεγονός ότι οι έφηβοι, κατά συντριπτική πλειοψηφία κι ενώ είχαν χίλια δυο άλλα σοβαρά θέματα να τους απασχολούν, στάθηκαν πολύ έντονα στο ζήτημα των μαθημάτων και στην πίεση που τους ασκείται από τους γονείς τους. Μίλησαν, με μεγάλο παράπονο, για το πόσο μακριά αισθάνονται τους γονείς τους στο συγκεκριμένο ζήτημα και πόσο οι γονείς τους δεν τους καταλαβαίνουν. Συγκεκριμένα, δεν ήταν λίγα τα παιδιά τα οποία ξέσπασαν σε κλάματα, βγάζοντας έναν χείμαρρο καταπιεσμένων συναισθημάτων, δηλώνοντας χαρακτηριστικά:
 
«Με το που μπαίνω στο σπίτι από το σχολείο, η πρώτη ερώτηση των γονιών μου είναι πώς πήγα στο διαγώνισμα και όχι πώς τα πέρασα στο σχολείο, αν είμαι καλά ή αν με προβληματίζει κάτι».

«Οι γονείς μου με συγκρίνουν διαρκώς με τους φίλους μου, λέγοντας ότι στον έλεγχο οι βαθμοί τους είναι καλύτεροι απ’ τους δικούς μου».

«Νιώθω πως η αγάπη των γονιών μου εξαρτάται από το τί βαθμούς θα φέρω στο σπίτι. Αν οι βαθμοί μου είναι ικανοποιητικοί, όλα κυλούν ήρεμα, αν πάλι η βαθμολογία μου είναι χαμηλή, τότε επικρατεί χάος».

«Αν δε γίνω αυτό που θέλει ο πατέρας μου, θα είμαι ο άχρηστος της οικογένειας, σε αντίθεση με τον αδερφό μου που επέλεξε το σωστό!».

Πολλοί γονείς σήμερα βλέπουν τα παιδιά τους σαν προέκταση της δικιάς τους επιτυχίας. Διατάζουν ή απαιτούν, χωρίς αιτιολόγηση, πράγματα, τα οποία αποτελούν δικές τους επιλογές ή φιλοδοξίες. Πρόκειται πιθανόν για πράγματα που δεν κατάφεραν οι ίδιοι ως παιδιά και απαιτούν από το παιδί τους να τα επιτύχει. Και ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό γίνεται μόνο από αγάπη, δεν παύει παρ' όλα αυτά να έχει το τίμημά του, καθώς δεν είναι σίγουρο ότι εκφράζει παράλληλα και το παιδί. Οι γονείς, στην προσπάθειά τους να εφοδιάσουν τα παιδιά τους με όσο περισσότερα προσόντα μπορούν, ώστε να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, συχνά η επιτυχία των παιδιών φαίνεται να μπαίνει μπροστά από την ευτυχία τους. Το να είναι δηλαδή κάποιος αφοσιωμένος γονιός, δεν συνεπάγεται απαραίτητα και ευτυχισμένα παιδιά. Όσο για τα παιδιά που βρίσκονται στην εφηβική ηλικία, ειδικότερα μεταξύ 13 και 15 ετών, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα, καθώς μπαίνουν σε μια περίοδο γενικότερης αμφισβήτησης και οι ανασφάλειές τους φαίνονται ανυπέρβλητες.
 
Δεν είναι λίγες οι φορές, που όλο αυτό συμβαίνει πιο ασυνείδητα. Κάτω από ένα πιεστικό πρόγραμμα του παιδιού για παράδειγμα, μπορεί να κρύβεται πίεση από τον κοινωνικό ανταγωνισμό και κατ’ επέκταση υπερβολικές γονεϊκές προσδοκίες. Όμως, τα παιδιά με ένα φορτωμένο πρόγραμμα γεμάτο δραστηριότητες, δεν είναι ούτε ήρεμα, ούτε ευτυχισμένα. Μερικές φορές μάλιστα, το πρόγραμμά τους δεν τα αφήνει ούτε να αναπνεύσουν, χωρίς όμως οι γονείς να υποψιάζονται πόση πίεση αισθάνονται.
 
Πολλοί ειδικοί ανά τον κόσμο υποστηρίζουν ότι η υπεραπασχόληση χιλιάδων παιδιών (ακόμα και προσχολικής ηλικίας) με ποικιλία εξωσχολικών δραστηριοτήτων κινδυνεύει να γίνει εθνικό ζήτημα για κάθε χώρα. Οι υπερ-γονείς -όπως τους χαρακτηρίζουν- οδηγούν (κι ας έχουν τις καλύτερες των προθέσεων) τα παιδιά τους σε ψυχολογική πίεση και σ΄ ένα μη υγιή ανταγωνισμό, αλλά και στην ανάπτυξη του φόβου της αποτυχίας μέσα από τη συνεχή σύγκριση με τα άλλα παιδιά. Τονίζουν ότι δεν είναι καθόλου καλή ιδέα το παιδί να ζει κάτω από τόση πίεση, καθώς αργότερα μπορεί να γίνει ευάλωτο και να εκτεθεί στον κίνδυνο ψυχικών διαταραχών ή διαταραχών προσωπικότητας.
 
Οι εξωσχολικές δραστηριότητες και οι υψηλές απαιτήσεις από τα παιδιά, είναι αποδεκτές, μέχρι το σημείο που δε βάζουν το παιδί σε κίνδυνο σχετικά με την ισορροπία και την αυτοπεποίθησή του. Δε θα ήταν άσχημο, πότε πότε οι γονείς να ελέγχουν τί προτείνουν, τι απαιτούν και γιατί, από το παιδί τους, με στόχο να περιορίσουν τις δικές τους προσδοκίες και τα δικά τους ανεκπλήρωτα όνειρα.
 
Τέλος, δε θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το κάθε παιδί έχει τα δικά του χαρίσματα, τα δικά του ταλέντα, τα οποία οφείλουμε να αξιοποιήσουμε, ακόμα κι αν δεν συμφωνούμε απόλυτα με αυτά, αλλά και τις δικές του επιλογές, τις οποίες αξίζει να αφουγκραστούμε. Αυτό που συνηθίζω να υπενθυμίζω σε όλους τους γονείς, είναι ότι αυτό που προέχει είναι η ψυχική ισορροπία του παιδιού και όχι το αν θα γίνει απαραίτητα επιστήμονας.

Δώστε λοιπόν ποιότητα στην επαφή με τα παιδιά σας. Ακούστε τα, συζητήστε μαζί τους και κυρίως αποδεχτείτε τη διαφορετικότητα του χαρακτήρα τους!!!

Αποδεχτείτε το παιδί που ήδη έχετε, ακόμα κι αν απέχει λίγο από αυτό που θα θέλατε να έχετε…

Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου. Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα που αντιμετωπίζετε μέσα στην οικογένειά σας.  Σε περίπτωση που θέλετε να έχετε μια προσωπική επικοινωνία μαζί μου, περιμένω τα e-mails σας στη διεύθυνση:  klairhseiradaki@gmail.com