Ποιές είναι οι πρώιμες ενδείξεις μαθησιακών δυσκολιών;

Γνωστικός τομέας

Το παιδί παρουσιάζει δυσκολίες

• στην αναγνώριση σχημάτων, χρωμάτων και μεγεθών.
• στην ταξινόμηση, αντιστοίχιση και σύγκριση αντικειμένων.
• στην κατανόηση της λογικής αλληλουχίας και της χρονολογικής σειράς των γεγονότων (π.χ. πριν, τώρα, μετά).
• στην απομνημόνευση οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων (π.χ. γράμματα, λέξεις, προτάσεις).
• στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων (π.χ. πλύσιμο χεριών πριν το φαγητό).
• στην οργάνωση και ολοκλήρωση μιας δραστηριότητας (π.χ. χάνει συχνά προσωπικά αντικείμενα, περνάει από το ένα παιχνίδι στο άλλο, αφήνει μια ζωγραφιά στη μέση).
• στην εκτέλεση των οδηγιών του/ της νηπιαγωγού.

Γλωσσικός τομέας

Το παιδί δυσκολεύεται

• στην αναγνώριση και μίμηση ήχων.
• στην άρθρωση φωνημάτων ή/ και λέξεων (π.χ. «θ» αντί «σ», «ζ» αντί «δ», «λ» αντί «ρ»).
• στην ακουστική διάκριση φωνημάτων που μοιάζουν ηχητικά (π.χ «φάλασσα» αντί «θάλασσα»).
• στην αναγνώριση και ονομασία γνωστών αντικειμένων.
• στην κατανόηση της σημασίας λέξεων που ακούει συχνά.
• στην εκμάθηση νέων λέξεων.
• στο σχηματισμό και στη χρήση ολοκληρωμένων προτάσεων που έχουν νόημα.
• στην αναγνώριση πολλών γραμμάτων της αλφαβήτου.

Το παιδί εκδηλώνει:

• παραλείψεις συμφώνων όταν εμφανίζονται σε συμπλέγματα (π.χ. «τένο» αντί «τρένο» )
• αντιστροφές φωνημάτων ή συλλαβών (π.χ. «στραβός» αντί «σταυρός» ).

Κινητικός τομέας

Το παιδί εμφανίζει δυσκολίες

• σε δραστηριότητες αδρής κινητικότητας (π.χ. πιάσιμο μπάλας, κατέβασμα σκάλας) ή λεπτής κινητικότητας (π.χ. κόψιμο με ψαλίδι, ζωγραφική εντός πλαισίου).
• στο συντονισμό χεριού-ματιού (π.χ. αντιγραφή απλών σχημάτων, κούμπωμα φερμουάρ).
• στον προσανατολισμό στο χώρο (μπροστά-πίσω, πάνω-κάτω, αριστερά-δεξιά).
• στις δραστηριότητες αυτό-υπηρέτησης (πλύσιμο, ντύσιμο, φαγητό, τουαλέτα).

Κοινωνικό-συναισθηματικός τομέας

Το παιδί:

• αγχώνεται και αντιδρά όταν αποχωρίζεται τους γονείς του.

• δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε νέες καταστάσεις.
• αποφεύγει τις ομαδικές δραστηριότητες (παιχνίδια).
• δυσκολεύεται να δημιουργήσει και να διατηρήσει φιλίες.
• δεν εκφράζει τα συναισθήματα και τη γνώμη του.
• δεν ακολουθεί τους κανόνες λειτουργίας της τάξης και μπαίνει συχνά τιμωρία.
• εκδηλώνει συχνά επιθετικές μορφές συμπεριφοράς.
• παρουσιάζει υπερευαισθησία στην κριτική και στην αποτυχία.
• γίνεται συχνά αποδέκτης πειραγμάτων και αρνητικών σχολίων από τους συνομηλίκους του.

Δευτερογενή προβλήματα μαθησιακών δυσκολιών

Αν ένα παιδί προσχολικής ηλικίας εκδηλώνει πολλές από τις προαναφερθείσες μορφές συμπεριφοράς, τότε είναι πολύ πιθανό να εμφανίσει μαθησιακές δυσκολίες. Παιδιά με τέτοιες δυσκολίες έχει παρατηρηθεί ότι εγκαταλείπουν πιο εύκολα την προσπάθεια, αρνούνται τη συμμετοχή τους σε οποιαδήποτε μαθησιακή διαδικασία ή ομαδική δραστηριότητα, δεν πιστεύουν στον εαυτό τους, εκδηλώνουν διασπαστική συμπεριφορά και συχνά οδηγούνται σε σχολική αποτυχία. Κατά συνέπεια, τίθεται σε κίνδυνο η πορεία τους τόσο σε ακαδημαϊκό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Αντιμετώπιση και πρώιμη παρέμβαση

Η συστηματική και ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ γονέων και νηπιαγωγών είναι πολύ σημαντική. Όσο πιο έγκαιρα εντοπίσουν τις δυσκολίες και απευθυνθούν στον ειδικό, τόσο περισσότερες οι πιθανότητες μελλοντικής επιτυχίας του παιδιού.

Η διεπιστημονική ομάδα του Ψυχολογικού Κέντρου «ΑΡΣΗ» χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα από σταθμισμένα εργαλεία και ερωτηματολόγια, παρέχει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της ανάπτυξης του παιδιού. Στη συνέχεια, σχεδιάζει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης προσαρμοσμένο στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του παιδιού, στο οποίο εντάσσονται εκπαιδευτικές δραστηριότητες, αλλά και δραστηριότητες καθοδήγησης της οικογένειας και του/ της νηπιαγωγού. Σε περίπτωση που το παιδί παρουσιάζει ελλείψεις, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν μέχρι τη στιγμή της εισαγωγής του στην Α’ Δημοτικού, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο επανάληψης της φοίτησής του στο νηπιαγωγείο. Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζονται καλύτερες προϋποθέσεις για την ομαλή ένταξή του στο σχολικό πλαίσιο και τη βίωση επιτυχίας σε όλους τους τομείς της ζωής του.

Φάννυ Ροίδου, Ψυχολόγος